Czym jest biuro informacji gospodarczej (BIG)?

BIG to instytucja powołana mocą Ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, której zadaniem jest gromadzenie, przechowywanie, jak również udzielanie informacji na temat podmiotów i ich zadłużenia.

Jest to tak naprawdę rejestr, w którym umieszczane są dane dotyczące wiarygodności płatniczej klientów, kontrahentów, dostawców, partnerów biznesowych określonej grupy przedsiębiorców. Każda osoba mająca problem ze spłatą, np. pożyczki na raty bądź opłacenia faktury może zostać odnotowana w BIG, gdy zostanie tu zgłoszona przez wierzyciela. Wówczas, gdy konsument będzie się starać o uzyskanie wsparcia w formie kredytu gotówkowego czy też będzie chciał zakupić z pomocą kredytu ratalnego sprzęt RTV, uzyska decyzję odmowną.

Zgodnie z definicją ustawową, Biuro Informacji Gospodarczej może być prowadzone wyłącznie w formie spółki akcyjnej, o kapitale zakładowym nie mniejszym niż 4.000.000 złotych.

W państwie polskim nie ma jednego, centralnego BIG-u. Od 2010 podstawą prawną funkcjonowania BIG-ów jest ustawa o której mowa powyżej. Biura informacji gospodarczej działają pod nadzorem ścisłym nadzorem Ministerstwa Rozwoju. Na polskim rynku działa obecnie kilka biur informacji gospodarczej:

Każde z powyższych biur działa w pełni samodzielnie prowadząc odrębną listę dłużników. Biura te są w stosunku do siebie konkurencyjne, zatem nie ma pomiędzy nimi przepływu informacji.

Organizacje, jakimi są BIGi, gromadzą dane o wszelkich przeterminowanych zadłużeniach konsumentów i przedsiębiorców wobec np. gazowni, telewizji kablowych, operatorów sieci telefonicznych, itp. Następnie dane te są udostępniane określonym instytucjom, takim jak np. banki, Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe.

Zapewniają również dostęp do bazy BIK oraz do zasobów informacyjnych Związku Banków Polskich, gdzie zbiera i przechowuje się dane o zadłużeniu przedsiębiorców i konsumentów. Tym samym BIGi oprócz obsługi własnej bazy, pełnią funkcję pośrednika między sektorem bankowym a pozostałymi sektorami polskiej gospodarki obsługując wymianę informacji pomiędzy nimi. Zapewniają im instrumenty do sprawdzenia wiarygodności płatniczej klientów i kontrahentów, ale również wspomagają te podmioty w odzyskiwaniu zaległych należności finansowych.

Na podstawie Ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych z 9 kwietnia 2010 r., dane o nieuiszczonych zobowiązaniach ma prawo przekazać do BIGu każda osoba, pod warunkiem spełnienia pewnych warunków, o których stanowią przepisy. Oznacza to, iż nie tylko banki, ubezpieczyciele, SKOK-i, pośrednicy kredytowi czy spółdzielnie, itd. mają takie uprawnienia.

Nie należy pominąć faktu, iż informacje do BIGu mogą przekazywać podmioty w celu ich ujawnienia, które mają zawartą z Biurem stosowną umowę o udostępnianie informacji gospodarczych. Umowa taka jest zawsze sporządzana na piśmie pod rygorem nieważności. Zgodnie z przepisem art. 14 omawianej ustawy, wierzyciel może przekazać do Biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:

1. zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki oraz umów o świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych, przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej, dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego, dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków, wywóz nieczystości, dostarczanie energii cieplnej;
2. łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika będącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 200 złotych oraz są one wymagalne od co najmniej 60 dni;
3. upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi będącemu konsumentem do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika będącego konsumentem, a jeżeli nie wskazał takiego adresu – na adres miejsca zamieszkania, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do Biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.

Z kolei, wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika niebędącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:

1. zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy związanej z wykonywaniem działalności gospodarczej;
2. łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika niebędącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 500 złotych oraz są one wymagalne od co najmniej 60 dni;
3. upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi niebędącemu konsumentem do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika niebędącego konsumentem, a jeżeli nie wskazał takiego adresu – na adres siedziby dłużnika lub miejsca wykonywania działalności gospodarczej, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.

Podsumowując, każda osoba, która chce zgłosić danego dłużnika do BIGu musi spełnić kilka następujących warunków.

Poza przypadkami określonymi powyżej, wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:

• zobowiązanie zostało stwierdzone tytułem wykonawczym;
• upłynęło co najmniej 14 dni od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika, a jeżeli dłużnik nie wskazał takiego adresu – na adres miejsca zamieszkania, siedziby lub miejsca wykonywania działalności gospodarczej, pisma, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura;
• wierzyciel przekazał do biura informację określającą dane organu orzekającego, datę wydania i sygnaturę tytułu wykonawczego stwierdzającego to zobowiązanie.

Informacje dotyczące długów przechowywane są w bazach Biura Informacji Gospodarczych do momentu, kiedy wierzyciel nie zawiadomi o spłacie zaległości. Zgodnie z prawem, wierzyciel powinien powiadomić Biuro Informacji Gospodarczej o dokonaniu spłaty w ciągu 14 dni. Po otrzymaniu informacji o uregulowaniu zobowiązania wpis jest usuwany. Informacja o zadłużeniu może być też usunięta wcześniej jeżeli uzasadniony wniosek w tym zakresie złoży wierzycielowi dłużnik.

Każdy ma prawo dostępu do dotyczących go informacji gospodarczych przechowywanych przez Biuro. Dostęp w zakresie informacji gospodarczych dotyczących dłużników będących konsumentami jest bezpłatny, jeżeli następuje nie częściej niż raz na 6 miesięcy. W pozostałych przypadkach dostęp podlega opłacie zgodnie z obowiązującym w biurze cennikiem, nie wyższej niż 0,5% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

Biuro Informacji Kredytowej (BIK) i Biuro Informacji Gospodarczej (BIG) to instytucje, które często utożsamiany. Tymczasem są to zupełnie odrębne podmioty. Biuro Informacji Kredytowej (BIK) to całkowicie inna instytucja aniżeli BIG. Co prawda funkcjonują one na podstawie zbliżonych założeń, jednakże podstawą prawną działania BIK nie jest ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, a prawo bankowe.

Głównym zadaniem BIK jest gromadzenie i przetwarzanie danych o zobowiązaniach kredytowych klientów banków i innych instytucji kredytowych. Do rejestru BIK, w odróżnieniu od BIG, nie trafiają jedynie dłużnicy, ale każdy, kto miał lub ma w banku jakiekolwiek kredyty lub pożyczki, linię debetową w koncie osobistym, kartę kredytową czy jakiekolwiek inne zobowiązanie.

W przeciwieństwie do BIG, Biuro Informacji Kredytowej gromadzi informacje zarówno negatywne, jak i pozytywne. Przechowuje ono dane o historii kredytowej konsumentów, formie i rzetelności spłaty zobowiązań, a także m.in. liczbie złożonych wniosków kredytowych. Zatem baza BIK obejmuje zarówno osoby, które spłacają kredyt w terminie, jak i te, które regulują raty nieterminowo, co z kolei wiąże się z tym, iż możemy otrzymać negatywną decyzję o przyznaniu kredytu, lub w bardzo łatwy sposób otrzymać takie finansowania, jeśli dotychczas skrupulatnie wywiązywaliśmy się ze spłaty kredytów i pożyczek.