Alternatywne spółki inwestycyjne – nowość w Polsce

Halszka Gronek

08 września 2019

Odkąd w polskim prawie pojawiła się nowa instytucja alternatywnego funduszu inwestycyjnego, w tym alternatywnej spółki inwestycyjnej, rynek kapitałowy działa niepewnie. Komisja Nadzoru Finansowego, chcąc zadbać o stabilność krajowego systemu finansowego, postanowiła wyjaśnić istotę i celowość wprowadzenia do prawa tych nowych form działalności.

W dniu 4 czerwca 2016 roku w życie weszła nowelizacja Ustawy z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Dokument ten został uchwalony przede wszystkim po to, by przystosować polski porządek prawny wymogów Unii Europejskiej. Jedną z nowości, jakie pojawiły się w polskim prawie na mocy nowelizacji, jest instytucja alternatywnej spółki inwestycyjnej (ASI).

Niestety nowatorski charakter regulacji dotyczących alternatywnych spółek inwestycyjnych wywołał spore zamieszanie na krajowym rynku kapitałowym, w szczególności zaś wśród podmiotów funkcjonujących na nim już wcześniej, według dawnych reguł i wytycznych. W niepewnym i krytycznie nastawionym otoczeniu Komisji Nadzoru Finansowego musiała zmagać się z lawiną zapytań o interpretację przepisów dotyczących funkcjonowania ASI. Wyjaśnienia okazały się niezbędne do zapewnienia stabilności systemu finansowego.

By przybliżyć polskim spółkom inwestycyjnym i innym podmiotom rynku kapitałowego istotę i celowość wprowadzenia do polskiego prawa instytucji alternatywnej spółki inwestycyjnej (ASI), nakładem Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego wydana została publikacja pt. „Alternatywne spółki inwestycyjne jako nowy rodzaj wehikułów inwestycyjnych w Polsce”. W dzisiejszym artykule przybliżymy najważniejsze informacje dotyczące tej formy spółki i zasad jej funkcjonowania.

Sprawdź, ile wyniesie płaca minimalna w 2020 roku.

„AFI” i „ASI” – czym są?

Alternatywny fundusz inwestycyjny (AFI) jest jedną z kategorii tak zwanych instytucji wspólnego inwestowania, a więc instytucji, których przedmiotem działalności jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tychże inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Instytucje wspólnego finansowania, choć pod wieloma względami podobne, różnią się od powszechnie znanych nam otwartych funduszy inwestycyjnych czy funduszy zagranicznych – a więc od form należących do kategorii „UCITS”.

Wszystkie cechy charakterystyczne dla instytucji wspólnego inwestowania, w tym dla kategorii AFI, w sposób kompletny opisane zostały w „Wytycznych w sprawie kluczowych koncepcji ZAFI” wydanych przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych. Dzięki temu dokumentowi wiemy, że do kategorii alternatywnych funduszy inwestycyjnych (AFI) zalicza się kilka różnych form prawnych prowadzenia działalności instytucji wspólnego inwestowania. Jedną z nich jest właśnie alternatywna spółka inwestycyjna (ASI).

W ramach nowelizacji ustawy z dnia 27 maja 2004 roku wprowadzono w życie ważne rozwiązanie dotyczące alternatywnych spółek inwestycyjnych (ASI). Nowość polega na niewyodrębnianiu portfela inwestycyjnego z pozostałych aktywów spółki, dzięki czemu całość aktywów alternatywnej spółki inwestycyjnej stanowi równocześnie jej portfel inwestycyjny. Ta własność jest bodaj najważniejszą cechą odróżniającą ASI od pozostałych form działalności należących do kategorii alternatywnych funduszy inwestycyjnych (AFI).

Rola alternatywnych spółek inwestycyjnych

Rola alternatywnych spółek inwestycyjnych jest ogromna. Podmioty te odpowiadają w Unii Europejskiej za zarządzanie znaczną kwotą zainwestowanych aktywów. Co więcej, dokonują one na rynkach instrumentów finansowych transakcji o istotnej wartości, przez co mogą wywierać znaczący wpływ na rynki i przedsiębiorstwa, w które inwestują. Ponadto działalność ASI może przyczyniać się do rozprzestrzeniania lub zwiększania ryzyka w obrębie systemu finansowego, w tym ryzyka dla inwestorów, kontrahentów i innych uczestników rynku.

Alternatywne spółki inwestycyjne pozyskują swój kapitał od inwestorów w sposób inny niż w formie funduszu inwestycyjnego – to właśnie odróżnia je od specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych i od funduszy inwestycyjnych zamkniętych. Wyłącznym przedmiotem działalności ASI, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie o funduszach, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tychże inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Ze względu na to, że całość aktywów ASI stanowi równocześnie jej portfel inwestycyjny, wpłaty dokonane przez inwestorów ASI są przeznaczane wyłącznie na działalność inwestycyjną prowadzoną zgodnie z przyjętą polityką inwestycyjną. Warto także dodać, iż z godnie z ustawą o funduszach ASI może prowadzić działalność w formie:

spółki kapitałowej (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej lub spółki europejskiej);
spółki osobowej (wyłącznie spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej).

Każda alternatywna spółka inwestycyjna mająca swojego zarządzającego powinna zostać zarejestrowana w taki sposób, by z nazwie spółki znajdowała się fraza „alternatywna spółka inwestycyjna” lub skrót tegoż oznaczenia („ASI”).