Co może zająć komornik sądowy w 2020?

W roku 2020 obowiązuje nowe prawo dotyczące egzekucji komorniczej z majątku dłużnika. Komornik nie może już zająć odkurzacza, lodówki, czy pralki, chociaż jeszcze w 2018 roku miał do tego pełne prawo. Sprawdź, czego dokładnie nie może zająć komornik w 2020 roku.

Ten artykuł nie jest aktualny. Przejdź do artykułu na ten rok: Co może zająć komornik sądowy?

O tym, jak wygląda praca komornika, dobrze wie niemal każda osoba, która ma problemy ze spłacaniem swoich obowiązań na czas. Działania każdego z 1700 komorników działających w Polsce są takie same, aczkolwiek doświadczenie naszych czytelników pokazuje, że jedni komornicy bardziej, a drudzy mniej stosują się do obowiązującego prawa (w takiej sytuacji należy oczywiście złożyć skargę na czynności komornika).

Sposób działania w każdej egzekucji komorniczej jest taki sam – najpierw bierzemy kredyt lub pożyczkę, potem nie jesteśmy w stanie spłacić jej na czas, a wierzyciel wypowiada nam zawartą umowę i kieruje do sądu sprawę o ściągnięcie z nas należności finansowych, które jesteśmy mu winni.

Jeżeli sąd rzeczywiście orzecze, że kwotę winniśmy zwrócić wierzycielowi, nadaje wnioskowi wierzyciela klauzulę wykonalności. Wtedy do komornika sądowego trafia wniosek egzekucyjny.

We wniosku wierzyciel wskazuje sposoby egzekucji, którymi ma kierować się komornik podczas egzekucji wobec danego dłużnika. Najczęściej wierzyciele chcą, aby komornik dokonał:

– zajęcia wynagrodzenia,
– zajęcia rachunku bankowego,
– zajęcia emerytury lub renty,
– zajęcia nadpłaty podatku,
– zajęcia ruchomości lub nieruchomości dłużnika.

Uwaga! Komornik samodzielnie nie decyduje o formie egzekucji (tzn. o tym, z czego zajmuje środki finansowe lub o tym, czy zajmuje nieruchomości/ruchomości dłużnika). Wybór formy egzekucji należy zawsze do wierzyciela i jest wskazany we wniosku.

Komornik w swoich działaniach jest również ograniczony innymi przepisami. W ustawie jasno wskazano, ile komornik może zająć z emerytury, pensji, renty, konta bankowego, itd. Po wszczęciu postępowania komornik może przystąpić do egzekucji.

Prawo w tym zakresie na przestrzeni ostatnich lat bardzo się zmieniło. Sprawdzamy, co komornik sądowy może, a czego nie może zająć w 2020 roku. 

Fot. Stanisław Kowalczuk/East News

Co może zająć komornik sądowy w 2020? 

Komornik najczęściej w pierwszej kolejności zajmuje wynagrodzenie dłużnika. Aby zająć pensję, tuż po wszczęciu egzekucji komorniczej, komornik wysyła do ZUS-u zapytanie o to, kto jest płatnikiem składek dłużnika. Dzięki temu ma jasną informację na temat tego, kto jest pracodawcą dłużnika. Na jego adres kieruje wniosek o zajęcie wynagrodzenia dłużnika (a zatem pracodawca dowiaduje się o egzekucji komorniczej nie od dłużnika, a od samego komornika).

Bezwzględnie komornik nie może zająć z naszego wynagrodzenia równowartości kwoty pensji minimalnej wyznaczonej na dany rok. W 2020 roku kwota ta wynosi 2600 zł brutto, czyli 1921 zł netto – dokładnie tyle komornik musi bezwzględnie pozostawić przy egzekucji z wypłaty dłużnika przy zajęciu z umowy o pracę. Wyjątkiem jest egzekucja alimentów – przy niej kwota wolna od egzekucji nie obowiązuje.

Różne są również maksymalne limity zajęcia przy dłużnikach alimentacyjnych i niealimentacyjnych. Tzw. alimenciarzom komornik może zająć aż 60% wynagrodzenia, a pozostałym dłużnikom jedynie 50% pensji.

W 2020 roku komornika obowiązuje:

– zasada pozostawienia dłużnikowi równowartości kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli 2600 zł brutto (1921 zł netto) – dotyczy tylko dłużników niealimentacyjnych,

– zasada zajęcia maksymalnie 60% pensji w przypadku dłużników alimentacyjnych i maksymalnie 50% pensji w przypadku pozostałych dłużników.

Wszystkie szczegóły dotyczące zajęcia komorniczego z wynagrodzenia w 2020 roku wraz z tabelą kwot znajdziecie w artykule: Ile komornik może zająć z pensji w 2020?

Zajęcie komornicze z umowy o pracę 2020

Umowa o pracę to taka umowa, która najlepiej chroni dłużnika przed zajęciem komorniczym. Takiemu dłużnikowi komornik może zająć tylko tyle, ile wskazaliśmy w wykazie poniżej.

Przy umowie o pracę na cały etat w 2020 roku komornik ma obowiązek zostawić do dyspozycji dłużnika kwotę 2600 zł brutto, czyli 1921 zł netto. 

Osoby, które pracują na niepełny etat, również są chronione przed zajęciem komorniczym, ale w proporcjonalnie mniejszej części. Na przykład z wypłaty osób pracujących na 1/4 etatu ochronie przed zajęciem komorniczym podlega tylko 1/4 równowartości płacy minimalnej w danym roku (czyli około 480 zł).

Osoby pracujące na niepełny etat również są chronione zasadą, że komornik nie może zająć im więcej niż 50% lub 60% wynagrodzenia (wyższy procent dotyczy tylko alimenciarzy).

Zajęcie komornicze z umowy zlecenia 2020

Umowa zlecenia nie przypadkiem nazywana jest umową śmieciową – nie chroni ona dłużnika przed zajęciem komorniczym w żaden sposób. Komornik zgodnie z prawem może zająć nawet 100% dochodu pochodzącego z takiego źródła.

Od 1 stycznia 2019 roku obowiązuje natomiast prawo pozwalające dłużnikowi o ubieganie się o to, by komornik traktował dochód z umowy zlecenia tak, jak dochód z umowy o pracę (i stosował wobec niego takie same zasady zajęcia). Celem zmian w prawie była ochrona takiego dłużnika, dla którego umowa zlecenia jest głównym źródłem dochodu.

Wyjątkowe traktowanie takiego dochodu dłużnika może mieć miejsce tylko w sytuacji, gdy umowa zlecenia ma charakter powtarzający (jest przedłużana od dłuższego czasu w regularnych odstępach, np.: co miesiąc) oraz jej celem jest zapewnienie dłużnikowi źródła utrzymania.

Jeżeli dłużnikowi uda się uzyskać zgodę na takie traktowanie dochodu przez komornika, jego wypłata będzie rozliczana w taki sam sposób, jak wypłata z tytułu umowy o pracę (czyli będzie obowiązywała go kwota wolna od potrąceń komorniczych oraz maksymalne limity zajęcia). Jeżeli dłużnik takich warunków nie spełnia lub nie otrzyma zgody komornika, jego wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia może być zajęte w 100%. 

Zajęcie komornicze z umowy o dzieło 2020

Umowa o dzieło przy zajęciu komorniczym traktowana jest tak samo, jak umowa zlecenie. Traktowanie jej na prawach umowy o pracę jest więc zależne od decyzji komornika oraz od tego, czy:

– dochód z umowy o dzieło jest regularny,
– dochód z umowy o dzieło jest jedynym dochodem dłużnika,
– dochód z umowy o dzieło ma na celu zapewnienie utrzymania dłużnikowi.

Drugim podstawowym źródłem, z którego komornik może ściągać pieniądze dłużnika, jest jego konto bankowe. Uwaga! W przypadku zajęcia rachunku bankowego nie ma czegoś takiego jak maksymalny procent zajęcia. Komornik ma prawo zająć dłużnikowi całe jego oszczędności i wpływy – do dyspozycji musi zostawić mu miesięcznie jedynie równowartość 75% minimalnego wynagrodzenia, czyli w roku 2020 jest to kwota 1950 zł brutto (1441 zł na rękę).

Masz komornika ? Zobacz, pożyczkę na spłatę zadłużenia w Rapida Money.

Egzekucja z rachunku bankowego dzieje się za plecami dłużnika – on sam nie bierze w niczym udziału, komornik samodzielnie dysponuje pieniędzmi z konta osoby zadłużonej. Zajęcie komornicze obejmuje nie tylko bieżące wpływy na konto, ale także wszystkie zgromadzone na tym koncie oszczędności.

O tym, że konto zostało zajęte przez komornika, dłużnik dowiaduje się z banku. Nie może wtedy sam dysponować swoimi środkami – musi czekać, aż odpowiednią ich część wydzieli mu komornik.

Prawa egzekucji z ruchomości dłużnika, czyli najbardziej drażliwej kwestii, zmieniły się na przestrzeni ostatnich lat. W roku 2020 komornik musi stosować się do następujących zasad:

1. Komornik może zająć tylko ruchomości, które znajdują się we władaniu dłużnika (musi korzystać z nich on stale i posługiwać się nimi tak, jakby były jego własnością). Jeżeli jednak ujawnione konkretne okoliczności wskazują na to, że ruchomości te nie stanowią własności dłużnika, komornik nie może ich zająć.

2. Jeżeli ruchomości dłużnika znajdują się we władaniu osoby trzeciej (np.: jednym z samochodów dłużnika włada jego żona), zajęcie może być dokonane tylko wtedy, kiedy osoba trzecia (tu: żona) “zgadza się na ich zajęcie albo przyznaje, że stanowią one własność dłużnika“.

3. Komornik ma obowiązek umorzyć egzekucję z ruchomości, jeżeli na piśmie otrzyma “niebudzący wątpliwości dowód (…), że zajęte ruchomości nie stanowią własności dłużnika”.

4. Komornik musi stosować się także do zasady niezajmowania ruchomości, które są wskazane w katalogu ruchomości wyłączonych spod egzekucji. Kategoria ta opisuje przedmioty urządzenia domowego (o ile znajdują się w posiadaniu dłużnika jedynie w liczbie koniecznej do egzystencji, czyli jeżeli dłużnik ma np.: 3 piekarniki, a czteroosobową rodzinę, to 2 piekarniki będą podlegały zajęciu).

Wszystkie wskazane powyżej ruchomości nie podlegają zajęciu, o ile są to przedmioty,  których wartość określa się na “przeciętną wartość nowych przedmiotów danego rodzaju” (zwykła lampa z marketu nie będzie podlegała zajęciu, ale zabytkowa lampa dworkowa o dużej wartości już tak).

Warto także podkreślić, że wszystkie wymienione wyżej ruchomości są tylko przykładami reprezentatywnymi – ustawodawca podaje przykładowe przedmioty urządzenia domowego, które wyłączone są spod egzekucji, ale z pewnością zajęciu nie będą podlegały także inne tego typu urządzenia.

Jeżeli więc komornik będzie chciał zająć nam przedmiot użytku domowego, który stanowi dla nas podstawę egzystencji (np.: blender, w którym przygotowujemy pożywienie dla członka rodziny, który ma problemy ze spożywaniem pokarmów w formie stałej), musimy poinformować go o tym fakcie i najprawdopodobniej do zajęcia wcale nie dojdzie. Jeżeli zaś dojdzie, możemy złożyć z tego tytułu skargę na czynności komornika.

fot. Wojciech Olkusnik/East News

Komornik może jednak zająć dłużnikowi pozostałe ruchomości, np.:

– sprzęty AGD i RTV,
– samochody,
– inne pojazdy (np.: skuter, rower),
– komputery,
– telefony (w szczególności nowoczesne smartfony),
– wyposażenie mieszkania,
– wiele innych rzeczy.

W praktyce jednak to, co ostatecznie zajmie komornik, zależy od tego, jakim majątkiem dysponuje dłużnik. W pierwszej kolejności na pewno komornik będzie zainteresowanym wszystkim tym, co ma dużą wartość i jest łatwe do sprzedania. Dopiero na sam koniec egzekucji podda drobne przedmioty o wartości kilku złotych.

Poza ruchomościami komornik może zająć również nieruchomości dłużnika. Zajęcia dokonuje jednak tylko na wniosek wierzyciela.

Przy zajęciu nieruchomości, której dłużnik jest współwłaścicielem, komornik ma obowiązek powiadomienia drugiego współwłaściciela o zajęciu danej nieruchomości. Współwłaściciel ma dwie możliwości:

– zgadza się na zajęcie nieruchomości,
– nie zgadza się na zajęcie nieruchomości (w takiej sytuacji komornik może przyjąć dwie strategie: albo umarza egzekucję z tej nieruchomości, albo dąży do uzyskania klauzuli wykonalności zajęcia na współwłaściciela).

Komornicze zajęcie nieruchomości równa się z wpisaniem informacji o zajęciu do księgi wieczystej. Nieruchomość zajęta przez komornika jest automatycznie wystawiana na licytację, a pieniądze z jej sprzedaży przechodzą na poczet spłaty długu.

Komornik w 2020 roku ma prawo zająć także rentę i emeryturę dłużnika. W przypadku obu tych świadczeń kwotą chronioną przed potrąceniami komorniczymi jest kwota, która wynosi około 75% minimalnej emerytury/renty w danym roku. Do niedawna kwota ta była wyliczana procentowo, ale od 1 marca 2019 roku ZUS podaje ją właśnie w formie konkretnych liczb zamieszczonych w obwieszczeniu.

Komornika obowiązują także maksymalne granice zajęcia ze świadczenia rentowego/emerytalnego. W najczęstszych przypadkach komornik może zająć do 50% świadczenia w przypadku długów niealimentacyjnych i 60% świadczenia wobec długów związanych z alimentami.

Granice zajęcia z emerytury 2020

Przy egzekucji alimentacyjnej komornik może zająć maksymalnie 60% emerytury. W przypadku egzekucji związanej z odpłatnością za pobyt w placówce zdrowotnej albo w placówce opieki komornik może zająć połowę świadczenia. W przypadku długów innego typu komornik może zająć jedynie do 25% świadczenia.

Więcej o zajęciu komorniczym z emerytury w 2020 roku przeczytasz w artykule: Ile komornik może zająć z emerytury w 2020? 

Granice zajęcia z renty 2020

Z renty komornik może zająć maksymalnie:

– 60% świadczenia, jeżeli długi powstały z tytułu alimentów,
– 50% świadczenia, jeżeli długi powstały z tytułu zaległych odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym,
– 25% świadczenia, jeżeli długi powstały z tytułu innych zaległości finansowych.

Więcej o zajęciu komorniczym z renty w roku 2020 przeczytasz w artykule: Ile komornik może zająć z renty w 2020 roku? 

Czego komornik nie może zająć w 2020 roku? 

1. Niektórych wpływów na rachunek bankowy

Istnieje katalog takich wpływów na rachunek bankowy, które wolne są od zajęcia komorniczego. Komornik nie może zająć:

– świadczeń rodzinnych (np.: 500+),
– dodatków rodzinnych, porodowych oraz wypłacanych sierotom,
– zasiłków dla opiekunów,
– świadczeń wychowawczych,
– świadczeń integracyjnych,
– świadczeń uzyskiwanych w ramach pomocy społecznej.

2. Poszczególnych przedmiotów wchodzących w skład majątku rolniczego

Z gospodarstwa rolnego prowadzonego przez rolnika komornik nie może zająć:

• jednego konia z uprzężą, a w przypadku braku konia – jednego źrebięcia albo innego zwierzęcia pociągowego,
• podstawowych narzędzi i maszyn rolniczych,
• jednej krowy lub w przypadku jej braku – jednej jałówki lub cieliczki,
• jednego tryka, maciory (lochy)
• 20 sztuk drobiu,
• urządzeń niezbędnych do prowadzenia gospodarstwa rolnego,
• zboża i innych płodów ziemi, które będą niezbędne do siewów i sadzenia w danym roku gospodarczym,
• potomstwa zwierząt (źrebiąt i koźląt do piątego miesiąca życia, cieląt do czwartego miesiąca życia oraz prosiąt do drugiego miesiąca życia),
• zakontraktowanych zwierząt rzeźnych,
• zwierząt gospodarskich w ciąży,
• paliwa i części zamiennych do ciągnika oraz samego ciągnika i maszyn z nim współpracujących,
• opału (żeby starczyło na 6 miesięcy),
• nawozów i środków ochrony roślin (żeby starczyło na rok gospodarczy),
• stada podstawowego zwierząt futerkowych oraz tych zwierząt, co do których jest zawarta umowa dotycząca dostawy skóry,
• stada kur niosek,
• zapasów paszy i ściółki dla posiadanych zwierząt.

3. Tego, co wskazane jest w artykule 829 kodeksu postępowania cywilnego

Wolne przed zajęciem komorniczym są:

• przedmioty urządzenia domowego, które są niezbędne do życia dla dłużnika i domowników, w szczególności komornik nie może zająć: lodówki, pralki, odkurzacza, piekarnika/kuchenki mikrofalowej/płyty grzewczej, łóżek, stołu, krzeseł i źródeł oświetlenia w liczbie koniecznej dla mieszkańców gospodarstwa domowego (wyjątkiem jest posiadanie przedmiotu o istotnej funkcji, ale znacznie wyższej wartości niż przeciętnie, np.: bardzo drogiej zabytkowej lampy),
• pościel, bielizna i ubranie codzienne, niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny,
• ubranie konieczne do pełnienia służby albo wykonywania zawodu,
• zapasy żywności i opału, które są konieczne dla dłużnika i członków jego rodziny na czas jednego miesiąca;
• jedna krowa albo dwie kozy albo trzy owce konieczne do wyżywienia dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny oraz zapas paszy i ściółki wystarczający do najbliższych zbiorów,
• narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika i surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia (z wyłączeniem pojazdów mechanicznych, które podlegają zajęciu, jak wszystkie inne ruchomości),
• u dłużnika, który pobiera periodyczną stałą płacę – pieniądze w kwocie, która odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty,
• u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy – pieniądze, które są niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie,
• przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia oraz przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych, a także przedmioty codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla osoby zadłużonej mają znaczną wartość użytkową,
• produkty lecznicze niezbędne do funkcjonowania podmiotu leczniczego przez okres trzech miesięcy oraz niezbędne do jego funkcjonowania wyroby medyczne,
• przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członka rodziny będącego na jego utrzymaniu.

Pytania i odpowiedzi 

Nasi czytelnicy co roku zadają nam mnóstwo pytań dotyczących tego, co w istocie może, a czego nie może zająć komornik. Najczęstsze pytania zebraliśmy poniżej i udzieliliśmy na nie odpowiedzi.

1) Czy komornik może zająć takie urządzenia domowe, które są potrzebne dłużnikowi?

Jeszcze do niedawna komornik mógł zajmować lodówki, mikrofale, odkurzacze i inne urządzenia, które były dłużnikowi niezbędne do użytku w gospodarstwie domowym. Prawo zmieniło się z dniem 1 stycznia 2019 roku. Wraz z nowelizacją ustawy komornik otrzymał zakaz zajmowania dłużnikowi:

• lodówki,
• pralki,
• odkurzacza,
• piekarnika albo kuchenki mikrofalowej albo płyty grzewczej (w zależności od tego, co jest dla dłużnika podstawowym źródłem podgrzewania i przygotowywania posiłków),
• łóżek, stołów i krzeseł (tylko w liczbie odpowiadającej potrzebom zależnym od liczby osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego, np.: czterem osobom będą potrzebne jedynie 4 krzesła i jeden stół, pozostałe krzesła i stoły mogą być zajęte przez komornika),
• podstawowych źródeł światła.

Te artykuły gospodarstwa domowego komornik musi bezwzględnie pozostawić do dyspozycji dłużnika.

2) Czy komornik może zająć alimenty?

Nie, komornik nie może zająć alimentów. Taki czyn jest bezprawny i jeżeli do niego dojdzie, należy jak najszybciej złożyć skargę na czynności komornika. Wszystkie szczegóły dotyczące zajęcia z komorniczego z alimentów wskazujemy w tym artykule:

https://www.zadluzenia.com/czy-komornik-moze-zajac-alimenty/

3) Czy komornik może wejść do mieszkania osoby trzeciej?

Dłużnicy często składają skargi na to, że komornik wszedł do mieszkania ich rodziców/dzieci/partnerów. Niestety skargi te nie są rozpatrywane pomyślnie – komornik ma pełne prawo do tego, by wejść do mieszkania osoby trzeciej. Tak samo komornik może wejść do mieszkania wynajmowanego przez dłużnika, choć lokal bezpośrednio do niego nie należy. Więcej informacji zawarliśmy w artykule:

Czy komornik może wejść do mieszkania osoby trzeciej?

4) Czy komornik zawsze zajmuje całą wpłatę z umowy o dzieło i umowy zlecenie?

Nie, komornik nie zawsze zajmuje całą wypłatę z umowy o dzieło i umowy zlecenia. Jeżeli dochody z tytułu takiej umowy są jedynymi dochodami dłużnik, komornik może w drodze wyjątku potraktować te zarobki jak dochody z tytułu umowy o pracę. Dochody te muszą jednak spełniać 2 podstawowe warunki:

1. Umowa zlecenia albo umowa o dzieło musi być regularna i stała – musi obowiązywać już dłuższy czas i musi być zawarta z jednym i tym samym pracodawcą.

2. Zarobki z tytułu umowy zlecenia albo umowy o dzieło muszą mieć charakter stały – wynagrodzenie musi być wypłacane z jednakową częstotliwością (np.: co miesiąc).

Co więcej – jeżeli dłużnik chce, by jego wynagrodzenie z umowy śmieciowej było traktowane tak, jak wynagrodzenie z umowy o pracę, musi złożyć do komornika specjalny wniosek, do którego załączy odpowiednie dokumenty potwierdzające opisany powyżej stan.

5) Czy komornik może zająć skrytkę bankową?

Komornik ma pełne prawo do zajęcia skrytki bankowej w każdym typie egzekucji. Więcej na ten temat napisaliśmy w osobnym artykule: Czy komornik może zająć skrytkę bankową?

6) Czy komornik może zająć zasiłki?

Komornicze zajęcie zasiłku zależy od wielu kwestii – głównie od typu zasiłku oraz rodzaju egzekucji. Wszystkie zasiłki przeanalizowaliśmy w osobnych artykułach. Sprawdź, czy komornik może zająć:

• zasiłek rodzinny,
• zasiłek rodzinny,
• zasiłek macierzyński,
• zasiłek opiekuńczy,
• zasiłek chorobowy,
• zasiłek pogrzebowy,
• zasiłek dla bezrobotnych.

Źródło:

http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170001383/O/D20171383.pdf

https://rf.gov.pl/orzecznictwo/zabezpieczenie-emerytalne/Komornik_zabierze_mniej_z_emerytury__22630

https://zielonalinia.gov.pl/-/jaka-czesc-emerytury-lub-renty-moze-zajac-komornik-52847