Dług publiczny z szybszym wzrostem niż PKB

Alicja Uzarowicz

22 lipca 2019

Rok 2019 jest okresem, kiedy dług publiczny charakteryzuje szybszy wzrost niż Produkt Krajowy Brutto. Oznacza to, że rząd generuje większe zobowiązania, niż pozwalałoby na to tempo wzrostu gospodarczego kraju. Szczególnie zauważalna była ta statystyka na początku roku. Pierwszy kwartał z reguły jednak charakteryzuje większa ilość pożyczanych środków niż w pozostałych częściach roku.

Zgodnie z najnowszymi danymi przekazanymi przez Eurostat, dług publiczny od początku bieżącego roku rósł w naszym kraju szybciej niż PKB. Odnotowano nawet moment, w którym wielkość zadłużenia polskiego rządu niebezpiecznie zbliżyła się do granicy wyznaczonej przez Konstytucję.

Na koniec marca wartość, jaką osiągnął dług publiczny, wyniosła 1,05 bln zł, czyli prawie połowę wartości Produktu Krajowego Brutto w Polsce. Maksymalna dopuszczalna wartość tego zadłużenia, jaką wyznacza Konstytucja RP to 55 proc. Wyższa wartość długu miałaby poważne konsekwencje.

Konieczne byłoby w tej sytuacji ponowne uchwalenie budżetu bez deficytu, bądź z jego zmniejszoną wartością. Chociaż zadłużenie Polski wzrosło bardzo gwałtownie w marcu 2019 r., to najczęściej właśnie pierwszy kwartał roku charakteryzuje największa wartość zobowiązań zaciąganych przez rząd.

Dług publiczny wzrasta szybciej niż gospodarka

Wzrost gospodarczy jest najważniejszym wyznacznikiem ekonomicznej sytuacji państwa. I chociaż w gestii władz państwowych leży stworzenie jak najlepszych warunków dla tego wzrostu, to nie powinno się to odbywać kosztem rosnącego zadłużenia. Z danych Eurostatu wynika, że dług publiczny rośnie szybciej niż PKB.

Wartość dokładnie 49,1 proc. PKB, jaką przyjął w tym roku dług publiczny jest większa o kilka procent od tej zeszłorocznej. Historia niektórych państw pokazuje, iż nieskończone zwiększanie długu publicznego w którymś momencie powoduje poważne kłopoty z jego spłatą.

A stąd pozostaje tylko krok do zaburzeń płynności finansowej państwa. Wydawanie nieswoich pieniędzy w sposób nieprzemyślany i zbyt pochopny może wywołać skutek odwrotny do zamierzonego. Zamiast bowiem przyspieszyć wzrost dojść może w wyniku nadmiernego zadłużenia państwa do recesji gospodarczej.

Ile wynosi dług publiczny Polski?

Jak rząd pożycza pieniądze?

Władze państwowe zajmujące się przygotowaniem i wypełnieniem założeń budżetu mają różne sposoby na pozyskanie finansowania. Poza wpływami z podatków są o różne instrumenty finansowe. Właśnie pierwszy kwartał roku w największym stopniu służy do zaciągnięcia zobowiązań w celu pozyskania kapitału.

Pierwsze trzy miesiące roku są zatem okresem intensywności pożyczek na dogodnych warunkach czy emisji obligacji. Ich oprocentowanie jest najniższe od czasów poprzedniej władzy, co oznacza, że są to instrumenty znacznie mniej opłacalne. Osoby posiadające obligacje zarobią na nich czasami mniej niż wartość inflacji.

Obecnie prowadzona przez rząd polityka niestety potrzebować będzie tylko coraz większej ilości źródeł finansowania. Oznacza to, iż instrumenty takie jak pożyczki czy obligacje będą bardzo potrzebne aby na przykład sfinansować tak zwaną „piątkę Kaczyńskiego”. Wiąże się to z serią zmian prawnych.

Mówiąc bardziej precyzyjnie, gospodarkę sporo kosztowały wypłacone w maju 13ste emerytury, niedługo zaczną się wypłaty 500 + na pierwsze dziecko. Co więcej, zmaleją dochody z podatku PIT dla młodych. Wszystkie te pozornie potrzebne i korzystne dla obywateli rozwiązanie wiążą się z kosztami, na które rząd potrzebuje pieniędzy.

Ile wynosi łączny dług na świecie ?

Dług publiczny rośnie nie tylko w Polsce

Eurostat przeanalizował sytuację długu publicznego również w innych krajach Europy. Z analizy tej wynika, że Polska jest w połowie zestawienia. Wzrost zadłużenia po pierwszym kwartale miał wartość 0,2 pkt proc. PKB, co dało Polsce 16. miejsce w zestawieniu na wszystkie 29 państw UE. Które kraje mają większy dług publiczny?

Najszybciej rośnie zadłużenie rządów Belgii (3,1 pkt proc. PKB), Cypru oraz Irlandii. Jednak to właśnie Cypr zadłużył się najbardziej w ciągu poprzedniego roku, bo aż o 12,1 pkt proc. PKB osiągając już bardzo niebezpieczną wartość 105 proc. PKB. Chociaż Belgia jest na pierwszym niechlubnym miejscu, to tak jak Polsce udało się jej nieco zmniejszyć tempo przyrostu długu publicznego.

Cypr nie jest jedynym państwem, gdzie zadłużenie przerasta już PKB. Sytuacja ta dotknęła bowiem też Grecji, Włoch, Belgii i Portugalii, a do tego poziomu zbliża się także Francja. Rekordzistką pod względem stosunku długu publicznego do PKB jest Grecja z wynikiem 181,9 proc. PKB.