Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego EKUZ

W okresie letnim wiele Polek i Polaków decyduje się na spędzenie urlopu za granicą. W przypadku tego typu wyjazdów warto pomyśleć o polisie turystycznej. Bezpłatną formą ubezpieczenia jest Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego EKUZ. Czy wszystkie kraje ją honorują? Czy karta gwarantuje darmowe leczenie? 

EKUZ – co to jest?

Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego, w skrócie EKUZ, jest dowodem ubezpieczenia jej posiadacza w Narodowym Funduszu Zdrowia. Karta EKUZ służy Polkom i Polakom przede wszystkim w przypadku wyjazdu poza granice kraju. Na terenie Polski placówki publicznej opieki medycznej nie mają trudności w dostępie do baz danych Narodowego Funduszu Zdrowia, zwłaszcza do listy osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym. W zagranicznych placówkach pracownicy służby zdrowia nie mają takiego dostępu – stąd potrzeba przedłożenia karty EKUZ.

EKUZ jest uznawany przez placówki publicznej opieki medycznej przede wszystkim w krajach Unii Europejskiej – stąd człon „Europejska” w nazwie dokumentu. Ponadto z karty EKUZ można korzystać w krajach należących do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA). Informacja ta może okazać się szczególnie istotna w przypadku osób wyjeżdżających na Islandię, do Liechtensteinu, Norwegii czy Szwajcarii – kraje te nie należą do Unii, lecz są członkami EFTA, dzięki czemu honorują Europejska Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego. 

Karta EKUZ jest wydawana przez Narodowy Fundusz Zdrowia na wniosek ubezpieczonego (lub za okazaniem jego pełnomocnictwa). Dokument wyglądem przypomina kartę bankomatową. Wykonany jest z plastiku i ma kolor ciemnoniebieski (zdaniem wielu wpadający w fiolet). Na karcie znajdziemy takie informacje, jak imiona i nazwisko posiadacza, datę jego urodzenia, osobisty numer identyfikacyjny wraz z numerem identyfikacyjnym oddziału NFZ oraz samej karty, a także datę ważności wydanego dokumentu. 

Kto może wyrobić kartę EKUZ?

By móc skorzystać z przywilejów, jakie gwarantuje karta EKUZ, trzeba najpierw znaleźć się w gronie osób uprawnionych do jej otrzymania. Kartę mogą wyrobić wszystkie osoby ubezpieczone w Narodowym Funduszu Zdrowia, czyli:

• pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia,
• osoby prowadzące działalność gospodarczą,
• osoby, które podpisały umowę o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne w NFZ,
• członkowie rodzin osób ubezpieczonych w NFZ, którzy zostali zgłoszeni do ubezpieczenia zdrowotnego,
• renciści i emeryci,
• osoby pobierające naukę lub studiujące w kraju wspólnoty,
• osoby oddelegowane do pracy za granicą przez polskiego pracodawcę.

Dodatkowo z karty EKUZ mogą korzystać nieubezpieczone kobiety w ciąży i nieubezpieczone osoby poniżej 18. roku życia. Ważne jednak, by posiadały one polskie obywatelstwo i miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 

Czas ważności karty uzależniony jest od tego, z jakiego tytułu podlegamy ubezpieczeniu i/lub posiadamy prawo do skorzystania z karty EKUZ. Karta może być ważna najdłużej, bo aż do 5 lat, w przypadku emerytów, niepełnoletnich i osób pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Najkrócej, bo tylko do 42 dni, karta EKUZ jest ważna w przypadku nieubezpieczonych kobiet w okresie połogu – zarówno tych posiadających obywatelstwo polskie i tych, które posiadają status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy.

Sprawdź wysokość składek na Zakład Ubezpieczeń Społecznych dla firm na 2020 rok.

Jak działa karta EKUZ?

Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) należy traktować jako rodzaj ochrony ubezpieczeniowej, dzięki której posiadacz dokumentu może zabezpieczyć swój zagraniczny pobyt, lecz co bardzo ważne – jedynie w podstawowym zakresie. Karta EKUZ pozwala na skorzystanie z bezpłatnej lub częściowo refundowanej pomocy medycznej w razie zachorowania lub wypadku.  Warto jednak podkreślić, że finansowanie lub dofinansowanie usług opieki zdrowotnej zostanie przyznane wyłącznie w przypadku państwowych placówek medycznych. 

Przepisy dotyczące Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego jednoznacznie wskazują na to, iż dzięki karcie możemy bezpłatnie lub częściowo płatnie skorzystać jedynie z tych świadczeń, które z określonych względów medycznych stają się niezbędne podczas zagranicznego pobytu ubezpieczonego. Mówiąc najprościej, jak to możliwe, lista „świadczeń niezbędnych” zamyka się na usługach, które według lekarza należy udzielić z uwagi na stan zdrowia pacjenta – tak, by nie musiał on wracać do swojego kraju w celu uzyskania pomocy.

Niezwykle ważny wydaje się być także fakt, iż listy „świadczeń niezbędnych” są różne w przypadku poszczególnych krajów. Dlatego karta EKUZ nie daje stuprocentowej gwarancji co do możliwości darmowego skorzystania z przyjazdu karetki czy pomocy na SOR. Wiele osób nie zdaje sobie także sprawy z faktu, iż mimo posiadania karty i honorowania jej przez placówkę w wybranym zakresie świadczeń pacjent i tak będzie musiał samodzielnie pokryć koszty opieki medycznej. Dopiero później może on dochodzić zwrotu od Narodowego Funduszu Zdrowia.

Jak wyrobić EKUZ?

By wyrobić kartę EKUZ, trzeba wystosować odpowiedni wniosek do Narodowego Funduszu Zdrowia. Wniosek możemy złożyć na dwa sposoby: osobiście, w jednym z oddziałów lub jednej z delegatur NFZ-u, lub korespondencyjnie. W tym drugim przypadku możliwe jest przesłanie wniosku:

• tradycyjną pocztą,
• na adres e-mail wybranego oddziału,
• faksem,
• profilem zaufanym,
• lub za pośrednictwem platformy ePUAP.

Zarówno doręczenie osobiste, jak i korespondencyjne ma swoje plusy i minusy. Jeśli zdecydujemy się złożyć wniosek osobiście, będziemy musieli pofatygować się do wybranej placówki, jednak w  takim wypadku kartę będzie można odebrać od razu po złożeniu wniosku (procedura wyrobienia dokumentu trwa zwykle do kilku minut). Jeżeli jednak zdecydujemy się na przesłanie wniosku korespondencyjnie, czas oczekiwania na kartę może być dłuższy (do 10 dni roboczych). Zgodnie z naszą wolą dokument zostanie dostarczany nam pocztą lub pozostawiany do odbioru w placówce. 

Ważne wskazówki

By zaoszczędzić czas, wniosek można pobrać internetowo i z już uzupełnionym formularzem udać wprost do placówki NFZ. Gotowe wzory dostępne są zarówno na stronie NFZ, jak i na portalu Ministerstwa Cyfryzacji (obywatel.gov.pl).

Karta EKUZ jest imienna, dlatego w przypadku wyjazdu za granicę z dziećmi dla każdego z nich należy osobno wyrobić dokument.

Kartę EKUZ może odebrać w imieniu wnioskodawcy może odebrać osoba pisemnie upoważniona. Upoważnienie nie będzie potrzebne w przypadku odbioru karty dla współmałżonka lub małoletniego dziecka.

By sprawdzić, jakie świadczenia podlegają refundacji dzięki karcie EKUZ w danym kraju, można skorzystać ze spisu zamieszczonego na stronie internetowej Polskiej Instytucji Łącznikowej (Departament Współpracy Międzynarodowej Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia). 

Podsumowanie

Źródła:
https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/zalatw-sprawe-krok-po-kroku/jak-wyrobic-karte-ekuz/
https://obywatel.gov.pl/ochrona-zdrowia-i-ubezpieczenia-spoleczne/ekuz-wniosek-o-europejska-karte-ubezpieczenia-zdrowotnego
https://www.ekuz.nfz.gov.pl/wypoczynek/wyjezdzam-do