Nowe zasady gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy

Alicja Uzarowicz

21 maja 2019

Po rocznym vacatio legis, czyli okresie, po którym nowy akt prawny staje się wiążący i zaczyna obowiązywać, 21 kwietnia 2019 roku zmieniły się zasady gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy. Ustawa zmieniająca została bowiem uchwalona 22 marca 2018 roku.

Znowelizowana ustawa zobowiązała jednostki samorządu terytorialnego do wsparcia jej mieszkańców pod względem mieszkaniowym. Na priorytetowym miejscu ustawa ta stawia osoby osiągające najniższe dochody, czyli te najbardziej potrzebujące. Skąd gminy mają wziąć mieszkania dla tych osób?

Odpowiedzią na to pytanie są zasoby mieszkaniowe gmin czyli ogół nieruchomości, którymi dysponuje i zarządza gmina. Do zasobu tego zalicza się również własność lokali jednoosobowych gminnych spółek, którym gmina zleciła realizację zadania własnego polegającego właśnie na zapewnieniu mieszkańcom dachu nad głową.

Ustawa jest niewątpliwie odpowiedzią na coraz większe społeczne zapotrzebowanie na mieszkania socjalne. Jak wynika z raportu GUS „Gospodarka mieszkaniowa za 2017 rok” w tymże roku było aż 63 864 rodzin chętnych na mieszkania komunalne i aż 90 318 gospodarstw domowych zgłaszających potrzebę uzyskania lokalu socjalnego.

Narodowy Program Mieszkaniowy

Celem zmian prawnych jest przede wszystkim jak najpełniejsza realizacja Narodowego Programu Mieszkaniowego. Program ten zakłada jak największą pomoc osobom, które z przyczyn materialnych nie są w stanie wynająć lub kupić mieszkania bezpośrednio na rynku.

Co więcej, Narodowy Program Mieszkaniowy ma na celu zaspokajanie podstawowych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym z przyczyn dochodowych bądź w wyniku bardzo trudnej sytuacji życiowej.

Na rządowy program składają się cztery główne filary: dostępność mieszkań, efektywne finansowanie, nowoczesność, oszczędność i bezpieczeństwo oraz poprawnie ustanowione prawo. Póki co, chociaż maleje ilość wolnych lokali socjalnych to kolejki do tego typu mieszkań wcale nie są mniejsze.

Częstsza kontrola dochodowa beneficjentów programu

Dotychczas dochody osób ubiegających się o lokale z zasobu gmin były kontrolowanie tylko na etapie przyznawania mieszkań. Oznacza to, iż nawet jeżeli zarobki osób zamieszkujących lokale socjalne pozwalałyby im na wynajęcie mieszkania na zasadach komercyjnych, gmina o tym nie wiedziała.

Z tego powodu, nie częściej niż raz na 2,5 roku gminy będą miały prawo przeprowadzać kontrolę dochodów. Na tej podstawie lokale socjalne „czyszczone” będą z nieuczciwych osób, które je zajmują. Często bowiem dochodzi do sytuacji, w której lokale gminne zajmują osoby do tego nieuprawnione – z wyboru, a nie przymusu.

W jaki sposób odbywać się ma taka kontrola? Gmina wezwie mieszkańców do przedstawienia oświadczenia o dochodach, za którego sfałszowanie grozić ma odpowiedzialność karna. Nie jest to jedyne oświadczenie, jakiego zażyczyć będzie mogła sobie gmina.

Innym przykładem są chociażby zaświadczenia o nieposiadaniu prawa własności do jakiegokolwiek innego lokalu. Warto wspomnieć również o oświadczeniach dochodowych nie tylko od najemcy, ale również innych domowników. Gminy będą także uprawnione do rozwiązywania umów najmu w niektórych przypadkach przewidzianych nowymi przepisami.