Hiperinflacja – na czym polega?

Hiperinflacja – na czym polega?

author
Dorota Grycko
05 marca 2023
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com od 2021, absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Specjalizuje się w edukacji, także finansowej, pomagając czytelnikom zrozumieć i kontrolować swoje finanse.

Inflacja, która niebezpiecznie rośnie, może zmienić się w hiperinflację. Sprawdzamy, czym jest hiperinflacja, jakie są jej przyczyny i negatywne skutki oraz podpowiadamy, jak możemy sobie z nią radzić.

Spis treści:

  1. Czym jest hiperinflacja?
  2. Hiperinflacja w Polsce
  3. Przyczyny hiperinflacji
  4. Skutki hiperinflacji
  5. Jak przetrwać hiperinflację?
  6. Podsumowanie
Zwiń spis treści

Czym jest hiperinflacja?

Hiperinflacja to bardzo wysoka inflacja, która trwa co najmniej miesiąc i wynosi ponad +50%. Takie zjawisko powoduje obniżenie wartości pieniędzy i spowodowane jest zazwyczaj nadmiernym deficytem budżetowym, który państwo stara się naprawić, zlecając dodruk pieniędzy. Ma to znaczący wpływ na gospodarkę kraju – stopa bezrobocia wzrasta, wiele przedsiębiorstw się zamyka, koszty życia znacząco rosną.

Poziom inflacji w Polsce bada Główny Urząd Statystyczny oraz Narodowy Bank Polski. Jeśli instytucje te odnotują, iż ceny na krajowym rynku rosną w coraz większym tempie, mowa będzie o wzmożonej inflacji. Jeśli jednak przeciętny poziom cen towarów i usług rosnąć będzie coraz wolniej, opinia publiczna zostanie poinformowana o spadku tempa inflacji, czyli właśnie o dezinflacji. W porównaniu do zwykłej inflacji, hiperinflacja mierzona jest w kategoriach wykładniczych dziennych wzrostów cen, które mogą dziennie wzrastać nawet o 5-10%. Takie zjawisko prowadzi do załamania się gospodarki państwa, ponieważ oszczędności odłożone w bankach, tracą na wartości, ponieważ siła nabywcza pieniędzy jest coraz mniejsza.

Hiperinflacja w Polsce

Wahania wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych nie są w Polsce nowością. Właściwe mamy z nimi do czynienia od wielu długich lat, co oznacza destabilizację realnej wartości polskiego złotego. Na hiperinflację wpływają między innymi: ceny produktów i usług, struktura gospodarki krajowej, stabilność budżetu państwa. Utrzymanie rynkowych cen towarów i usług na stabilnym poziomie należy do obowiązków Narodowego Banku Polskiego. To właśnie polski bank centralny odpowiada za to, by inflacja ani nie przybierała znacząco na sile, ani nie spadała. Tego typu wahania rynkowe mogą doprowadzić do ograniczenia produkcji, wzrostu bezrobocia i nagłej niewypłacalności kredytobiorców.

Niestety, nie zawsze ceny rynkowe udaje się utrzymać na stałym poziomie. Obecnie wskaźnik inflacji w Polsce oscyluje w okolicach 17,7%, co jest wyjątkowo wysoką wartością w porównaniu do poprzednich lat. Co gorsza, specjaliści zapowiadają, że w najbliższym czasie ceny ponownie wzrosną. Wiele osób popada w długi, ponieważ nie starcza im pieniędzy na podstawowe potrzeby. Jeśli nie wiesz jak poradzić sobie z zadłużeniami, zapoznaj się z naszym artykułem: jak wyjść z długów.

W Polsce mieliśmy do czynienia już kilka razy z hiperinflacją. Jedną z poważniejszych odnotowano w 1923 roku. Spowodowana była – jak to zazwyczaj bywa – deficytem budżetowym, który rząd próbował uratować dodrukiem pieniędzy. Po wielu latach nieobecności na mapach politycznych Europy, gospodarka Polski była niewydolna i wciąż walczyła z niedoborami i wysokimi cenami podstawowych produktów. Aby poprawić sytuację w kraju, wprowadzono nową walutę – polski złoty. Inna poważna hiperinflacja miała miejsce w 1990 roku. Pojawiła się podczas załamania się gospodarki w kraju w czasach PRL-u. W porównaniu do inflacji z lat 20, ta była znacznie niższa. Rząd powstrzymał ją przechodząc między innymi na gospodarkę rynkową oraz wprowadzając podatek od zbyt wysokich podwyżek pensji.

Przyczyny hiperinflacji

Przyczyny hiperinflacji są różne, możemy wyróżnić między innymi:

  • zbyt duża ilość pieniędzy w gospodarce,
  • wadliwa struktura gospodarki krajowej,
  • wzrost cen surowców (paliw, gazu czy energii),
  • kłopoty finansowe państwa,
  • znaczący wzrost płac w gospodarce,
  • wysoki wzrost kosztów produkcyjnych,
  • wysokie obciążenia podatkowe,
  • konieczność finansowania deficytu budżetowego państwa.

Hiperinflacja – przyczyny

Nie można wskazać jednej przyczyny hiperinflacji, ponieważ wpływa na nią wiele czynników. Z naszego – ojczystego – przykładu możemy wyciągnąć wnioski, że tak wysoka inflacja może być spowodowana między innymi złym stanem gospodarki kraju oraz kłopotami wojennymi. Podczas wojny wszystko skupia się na militarnych potrzebach, a cała reszta przechodzi na dalszy plan. Podczas kryzysu rząd dodrukowuje pieniądze, aby zbilansować budżet, a gdy znajdzie się ich na rynku za dużo, tracą na wartości. Takie działania prowadzą często do podniesienia stóp procentowych, ale zazwyczaj i to nie wystarcza.

Podsumowując, możemy wyróżnić dwie główne przyczyny wysokiej hiperinflacji:

  • inflację popytową – polega na tym, że popyt stanowczo przekracza podaż, a wynika to z niestabilnej i źle funkcjonującej gospodarki.
  • nadmierny wzrost podaży pieniędzy – wynika z tego, że rząd dodrukowuje ciągle gotówkę.

Sprawdź: jaka jest średnia krajowa w Polsce.

Skutki hiperinflacji

Skutki hiperinflacji są odczuwalne dla każdego. Pierwszym skutkiem, który możemy zaobserwować jest realna wartość naszych dochodów. Za taką samą kwotę, możemy kupić zdecydowanie mniej produktów czy usług. Inflacja sprawia, że siła nabywczą pieniędzy maleje, a niezabezpieczone oszczędności tracą na wartości (w czasach PRL-u doświadczyło tego mnóstwo osób, ponieważ zaoszczędzone pieniądze na tzw. książeczkach mieszkaniowych, straciły na wartości). Wielu osobom zaczyna brakować pieniędzy na podstawowe potrzeby, co potęguje frustrację. Kupują produkty hurtowo, aby potem je magazynować, ponieważ wiedzą, że za chwile będą one jeszcze droższe. Taki stan rzeczy prowadzi do załamania się importu przez silne osłabienie lokalnej waluty.

Inne negatywne skutki to:

  • nacisk pracowników na podwyżki,
  • prowadzenie działalności gospodarczej staje się coraz mniej stabilne,
  • redukcja etatów na rynku pracy,
  • banki ograniczają oferty kredytowe,
  • utrudnienia w rozliczaniu transakcji zagranicznych.

Jak przetrwać hiperinflację?

Hiperinflacja jest zjawiskiem skrajnym i mało prawdopodobne jest, aby w najbliższym czasie nas spotkała. Czasy są jednak niestabilne i nie można tego w stu procentach wykluczyć. Warto pomyśleć o tym, jak zabezpieczyć się na wypadek wysokiego wzrostu inflacji. Istnieje kilka sposobów, dzięki którym możemy zabezpieczyć się przed inflacją.

  • Po pierwsze – wymiana gotówki na dobra materialne (zainwestować w nieruchomości, w złoto, wymienić gotówkę na inną walutę, zainwestować w akcje i obligacje).
  • Po drugie – warto pamiętać o tym, aby nasz paszport nie stracił ważności. Jeśli sytuacja w kraju będzie się z dnia na dzień pogarszać, w każdej chwili możemy podjąć decyzję o wyprowadzce do innego państwa.
  • Po trzecie – jeśli łańcuch dostaw zostanie zaburzony – warto wcześniej zaopatrzyć się w produkty z długą datą ważności oraz najpotrzebniejsze produkty higieniczne.
  • Po czwarte – warto inwestować we własne umiejętności. W kraju, w którym panuje hiperinflacja, zaczyna rozkwitać system barterowy. Każda umiejętność jest na wagę złota – na przykład zamiast kupować drogie pieczywo, można je dużo taniej upiec we własnej kuchni.

Podsumowanie

  1. Hiperinflacja to bardzo wysoka inflacja, która trwa co najmniej miesiąc i wynosi ponad +50%.
  2. Takie zjawisko powoduje obniżenie wartości pieniędzy i spowodowane jest zazwyczaj nadmiernym deficytem budżetowym, który państwo stara się naprawić, zlecając dodruk pieniędzy.
  3. W porównaniu do zwykłej inflacji, hiperinflacja mierzona jest w kategoriach wykładniczych dziennych wzrostów cen, które mogą dziennie wzrastać nawet o 5-10%.
  4. Na hiperinflację wpływają między innymi: ceny produktów i usług, struktura gospodarki krajowej, stabilność budżetu państwa.
  5. Możemy wyróżnić dwie główne przyczyny wysokiej hiperinflacji: inflację popytową – polega na tym, że popyt stanowczo przekracza podaż, a wynika to z niestabilnej i źle funkcjonującej gospodarki oraz nadmierny wzrost podaży pieniędzy – wynika z tego, że rząd dodrukowuje ciągle gotówkę.
  6. Skutki hiperinflacji: niezabezpieczone oszczędności tracą na wartości, nacisk pracowników na podwyżki, prowadzenie działalności gospodarczej staje się coraz mniej stabilne, redukcja etatów na rynku pracy, banki ograniczają oferty kredytowe, utrudnienia w rozliczaniu transakcji zagranicznych.
author
Dorota Grycko
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com od 2021, absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Specjalizuje się w edukacji, także finansowej, pomagając czytelnikom zrozumieć i kontrolować swoje finanse.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Podobne artykuły

Branża IT się rozwija, choć równocześnie tonie w długach

W ciągu dwóch ostatnich lat zaległości firm informatycznych zdołały się podwoić. Dziś na listach BIG InfoMonitor S.A. widnieje aż 3016 zadłużonych przedsiębiorstw, których rachunki opiewają na łączną kwotę aż 209,5 mln złotych. Największe problemy z terminowym regulowaniem długów mają programiści i doradcy w zakresie informatyki.

author
Halszka Gronek
08 listopada 2019
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Karta Dużej Rodziny 2019 – dla kogo?

Rodzice, którzy wychowują lub wychowali 3 lub więcej dzieci, mogą otrzymać różnego rodzaju ulgi, np.: na bilety PKP, bilety wstępu do muzeów, a także na paliwo lub produkty spożywcze. Wystarczy do tego Karta Dużej Rodziny. Sprawdź, czym ona jest i jak z niej skorzystać.

author
Dominika Byczek
04 stycznia 2019
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

BNP Paribas oddziały w Radomyślu Wielkim

BNP Paribas jest jednym z największych banków w Polsce. Poniżej znajdziesz informacje na temat placówki banku w Radomyślu Wielkim.

author
Patryk Byczek
24 kwietnia 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

ING Bank Śląski w Czeladzi

ING Bank Śląski jest jednym z największych banków detalicznych w Polsce. Jeden z jego oddziałów mieści się w Czeladzi – sprawdzamy godziny otwarcia, dane kontaktowe oraz ofertę placówki.

author
Dominika Byczek
17 lipca 2019
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Najlepsze kredyty konsolidacyjne – grudzień 2015

Kredyty konsolidacyjne cały czas cieszą się niesłabnącą popularnością. Sprawdziliśmy, w którym banku najbardziej opłaca się nam konsolidacja.

author
Patryk Byczek
01 grudnia 2015
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Inspektorat ZUS w Olkuszu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych posiada 39 oddziałów w największych polskich miastach. Do każdego oddziału przynależą jednostki podległe, takie jak Inspektoraty i Biura Terenowe. Sprawdzamy dane Inspektoratu w Olkuszu: kontakt, dane adresowe, infolinię oraz godziny otwarcia.

author
Patryk Byczek
08 sierpnia 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.
Porównaj