Ogłoszono nowelizację kodeksu celem usprawnienia postępowań

We wtorek 6 sierpnia br. ogłoszono ostateczny kształt nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego. Akt prawny, nad którego treścią debatowali między innymi eksperci Rzecznika Finansowego, ma na celu usprawnienie postępowań i zwiększenie ich rzetelności. Sprawdzamy najważniejsze informacje w ten sprawie. 

Długo wyczekiwana nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego została ogłoszona przez ustawodawcę w Dzienniku Ustaw na rok 2019, pod pozycją 1469. Eksperci są zgodni, iż zatwierdzone zmiany prawne stanowią największą rewolucje w procedurze cywilnej ostatnich lat. Co dokładnie wprowadza w życie tenże akt prawny? Przede wszystkim tworzy on procedury przeciwdziałania przewlekłości postępowań. Ponadto celem nowelizacji jest zwiększenie rzetelności procedur oraz ich procedury w sprawach cywilnych.

Warto podkreślić, iż w pracach nad ustaleniem nowego kształtu Kodeksu postępowania cywilnego uczestniczyło grono ekspertów z Biura Rzecznika Finansowego – państwowego urzędu Rzeczypospolitej Polskiej, którego najważniejszym zadaniem jest dbanie o interesy poszczególnych stron umów ubezpieczenia. Jak czytamy w oficjalnym komentarzu Rzecznika Finansowego:

Co zmienia nowelizacja kodeksu?

Głównym celem uchwalenia nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego jest szeroko rozumiane przeciwdziałanie przewlekłości postępowań, zwiększenie ich rzetelności oraz usprawnienie procedury w sprawach cywilnych. Za tym ogólnym stwierdzeniem kryje się jednak wiele pomniejszych zmian prawnych. Nie sposób opisać ich wszystkich, dlatego w poniższym opracowaniu po krótce wskażemy na najważniejsze modyfikacje dotychczasowej podstawy prawnej.

Ograniczenie opłat sądowych

Ważnym elementem ogłoszonej nowelizacji jest zwolnienie z opłat sądowych osób mniej zamożnych oraz pracowników, którzy dochodzą swoich praw od pracodawców. Ustawodawca przewidział także niższe koszty sądowe dla ofiar nieuczciwych sprzedawców. Warto także dodać, iż nowelizacja uchla zapis zezwalający na wydanie nakazu zapłaty na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych, eliminując tym samym nieuzasadnione uprzywilejowanie banku.

Większy dostęp do instytucji uchybienia proceduralnego

Dzięki przygotowanym zmianom prawnym osoba, która występuje w procesie bez profesjonalnego pełnomocnika (na przykład radcy prawnego), będzie mogła powołać się na uchybienie przez sąd przepisom postępowania – i to na dowolnym etapie postępowania (w szczególności w apelacji). Zgodnie z dotychczasową podstawą prawną tego typu zastrzeżenie można zgłosić jedynie w trakcie posiedzenia (lub w przypadku zajścia określonych okoliczności – na kolejnym najbliższym posiedzeniu).

Likwidacja fikcji doręczenia na awizo

Nowelizacja kodeksu likwiduje tak zwaną fikcję doręczenia. Oznacza to, iż w przypadku braku odbioru pozwu przez pozwanego (nawet mimo powtórzenia zawiadomienia) sąd zobowiąże powoda do doręczenia tegoż pisma procesowego za pośrednictwem komornika. W ciągu dwóch miesięcy powód będzie musiał zdobyć potwierdzenie doręczenia pisma. Jeśli tego nie zrobi, a co więcej jeśli nie wskaże aktualnego adresu pozwanego lub nie przedstawi dowodu, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym, postępowanie będzie mogło zostać zawieszone.

Zwiększenie szansy na rozpatrzenie sporu w pobliskim sądzie

Świeżo ogłoszona podstawa prawna zakłada wyłączenie stosowania przepisów o tak zwanej właściwości przemiennej w sprawach przeciwko konsumentom. W praktyce oznacza to, iż od momentu wejścia w życie zapisu w sprawach z udziałem konsumentów spory będą toczyły się przede wszystkim w sądach oddalonych niedaleko od miejsca zamieszkania tegoż konsumenta. Tym samym ograniczona zostanie nieuczciwa centralizacja sądownictwa i faworyzowanie interesów przedsiębiorców, którzy i tak zazwyczaj dysponują większymi zasobami na udział w sporze. 

Ułatwienie procedur związanych z powództwem przeciwko bankowi

Jedna z ogłoszonych zmian prawnych ma ułatwić dochodzenie roszczeń od banku poprzez możliwość inicjacji procesu w mieście, które jest znacznie bliższe miejscu zamieszkania powoda. Mówiąc prościej, powództwo przeciwko bankowi (lub innej instytucji uprawnionej do wykonywania czynności bankowych) można będzie wytoczyć przed sądem właściwym dla miejsca zamieszkania albo siedziby powoda. 

Nowa sytuacja klientów podmiotów rynku finansowego

Warto nadmienić, iż zmiany prawne omówione we wcześniejszej części artykułu stanowią zaledwie kroplę w morzu wszystkich nowo ogłoszonych regulacji kodeksu. Nowe zapisy mogą mieć znaczący wpływ na sytuację klientów podmiotów rynku finansowego. Eksperci są zdania, iż wpływ ten okaże się pozytywny, jednak z ostatecznymi wnioskami należy poczekać – przynajmniej do czasu pełnego wejścia w życie zmian. Jak tłumaczy Paulina Tronowska, radczyni prawna pełniąca funkcję specjalistki w Biurze Rzecznika Finansowego:

Źródła:
https://rf.gov.pl/sprawy-biezace/Wazna_nowelizacja_kodeksu_postepowania_cywilnego__23044
https://www.rf.gov.pl/pdf/Nowelizacja_KPC_Paulina_Tronowska.pdf