Nowelizacja ustawy antylichwiarskiej

Alicja Uzarowicz

17 czerwca 2019

Rządowe Centrum Legislacji opublikowało we wtorek 11 czerwca nową wersję projektu nowelizacji niektórych ustaw w celu przeciwdziałania lichwie na swojej stronie internetowej. Na ten moment Stały Komitet Rady Ministrów ustala ewentualne poprawki. Jakie zmiany znajdą się w nowej ustawie antylichwiarskiej?

Opublikowany we wtorek 11 czerwca 2019 r. projekt nowelizacji ustawy antylichwiarskiej, to już drugi z kolei tekst zawierający propozycje zmian w tego rodzaju przepisach. Pierwszy projekt został skierowany do konsultacji publicznych oraz uzgodnień pomiędzy resortami w lutym bieżącego roku.

Jakich zmian w ustawie antylichwiarskiej można się będzie spodziewać? Najważniejszą z nich, która znalazła się w odświeżonej wersji tekstu projektu, jest szereg przepisów odnoszących się do kredytu konsumenckiego.

Oznacza to, iż przepisy odnoszące się w szczególności do wcześniejszej spłaty tego typu zobowiązań ulec mogą wkrótce złagodnieniu. Mowa tutaj o wprowadzeniu nowego artykułu: 51 a. Jego treść ma uniemożliwiać bankom pobieranie odsetek w przypadku wcześniejszej spłaty.

Mówiąc precyzyjniej, bank udzielający kredytu konsumenckiego nie będzie miał prawa do naliczania odsetek od momentu wcześniejszej spłaty zobowiązania do końca okresu, na który kredytu tego typu udzielono. Nie jest to jednak jedyna zmiana w kontekście kredytu konsumenckiego.

Zmiany w ustawie antylichwiarskiej

Poza zakazem pobierania odsetek po dokonaniu wcześniejszej spłaty kredytu ważną zmianę wprowadzi także ustęp 2. projektowanego art. 51a. Zgodnie z tą jednostką redakcyjną w przypadku skrócenia okresu spłaty kredytu w trakcie trwania umowy część poniesionych przez klienta kosztów pozaodsetkowych zostanie zaliczona na poczet długu.

Owa część wynika z faktu wprowadzenia pewnego kryterium wartościowego odnoszącego się do tych kosztów kredytu. A mianowicie mowa tutaj tylko o tej części kosztów, które przewyższają wartości wskazane na podstawie art. 36 ustawy o kredycie konsumenckim.

Analogicznie eksperci ukształtowali przepisy odnoszące się do pożyczek udzielanych przez firmy osobom fizycznym. Warto tutaj wspomnieć, że obejmuje to pożyczki udzielone nie w celach związanych z prowadzoną przez tę osobę fizyczną działalnością gospodarczą czy też zawodową.

Zdolność kredytowa według ustawy antylichwiarskiej

Nowelizacja ustawy antylichwiarskiej, czyli przepisów polegających na wsparciu konsumentów rynku finansowego, spowoduje zmiany również względem oceny zdolności kredytowej. W projekcie uwzględniono bowiem nowe zasady oceny tej zdolności przez podmioty niebędące bankami i SKOK-ami.

Nowe przepisy nakładają na tego rodzaju instytucje nakaz pobierania od klienta oświadczenia o jego wydatkach i dochodach. To właśnie na podstawie tych dokumentów mają one wyznaczać zdolność kredytową oraz analizować ryzyko kredytowe. Podmioty te będą mieć jednak jeszcze jedną nową powinność.

Mowa tutaj o weryfikacji tego rodzaju dokumentów. W projekcie nowelizacji ustawy antylichwiarskiej przewidziano bowiem możliwość kontaktu tego rodzaju instytucji z podmiotami publicznymi, organami podatkowymi, biurami informacji gospodarczej itp. Celem tego kontaktu będzie sprawdzenie, czy oświadczeń tych nie sfałszowano.

Inne zmiany w ustawie antylichwiarskiej

Kolejne zmiany zakładają między innymi objęcie nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego firm pożyczkowych. Eksperci pracujący nad projektem tejże nowelizacji zawarli w niej także minimalizację kosztów kredytu konsumenckiego innych niż zwyczajowo przyjęte odsetki.

W kodeksie cywilnym projekt wyznaczy maksymalną wysokość kwoty do zapłaty poza odsetkami w przypadku pożyczki udzielanej osobie fizycznej. Niemniej ważna jest zmiana mająca stanowić rozszerzenie unijnej „Rekomendacji T”, która zawiera wytyczne odnośnie procedury uzyskania kredytu.

Efektem zmian ma być łatwiejszy dostęp do kredytów konsumenckich, które jednocześnie wiązać się mają z mniejszymi kosztami pozaodsetkowymi. Ustawodawcy postanowili również odnieść się do postulatu Związku Banków Polskich. Wydłużyli oni vacatio legis, czyli okres od uchwalenia do wejścia w życie regulacji z 14 dni do 3 miesięcy.