BGK wierzy, że plan finansowy 2020 można osiągnąć

Halszka Gronek

06 września 2019

Główny ekonomista Banku Gospodarstwa Krajowego ocenia, iż zrównoważony plan finansowy na 2020 roku można osiągnąć, lecz na pewno nie będzie to łatwe. Jak do tej pory opinia eksperta BGK zdaje się być najbardziej optymistyczna spośród głosów innych cenionych instytucji finansowych.

Pod koniec sierpnia bieżącego roku dyskursem medialnym zawładnęła informacja o rządowym budżecie państwa na rok 2020. Plan finansowy zakłada brak deficytu – po raz pierwszy od przeszło trzydziestu lat. Część ekspertów do spraw finansów ostro skrytykowała obecny rząd za wysuwanie czczych obietnic. Równie spore grono (w tym Konfederacja Lewiatan, o czym pisaliśmy tutaj) sądzi, iż nawet jeśli uda się osiągnąć zrównoważony budżet, odbije się to bezpośrednio na Polakach, polskich przedsiębiorcach i gospodarce kraju.

Bank Gospodarstwa Krajowego nie śpieszył się w wydaniem opinii w sprawie planu finansowego na przyszły rok. Oficjalny komentarz banku pojawił się dopiero we wtorek 3 września br. Instytucja wydała wyważone oświadczenie, z którego wynika, iż budżet bez deficytu w 2020 roku jest trudny do realizacji, lecz jak najbardziej możliwy do osiągnięcia. Powodzenie planu finansowego opracowanego przez obecny rząd uzależnione jest przede wszystkim od realizacji części dochodowej, głównie wpływów z podatków.

Kondycja budżetu uzależniona jest od sytuacji makroekonomicznej, która kształtuje przede wszystkim część dochodową budżetu. Część wydatkowa budżetu to nieco mniejszy problem, ponieważ nad nią rząd ma kontrolę. Część dochodowa jest bardziej ryzykowna. […] W sumie na rok 2020 rząd zakłada nominalny wzrost rzędu około 6 proc. Jest to średnia prognoza, czyli wydaje się realistyczna.

– tłumaczy Mateusz Walewski, główny ekonomista Banku Gospodarstwa Krajowego.

Założenia budżetowe na przyszły rok

Brak deficytu budżetowego to tak zwany zrównoważony plan finansowy. Oznacza że wszystkie wydatki z budżetu państwa (wypłaty świadczeń, programy dofinansowań, budowy i przebudowy dróg i wiele innych) mają wynieść dokładnie tyle co wpływy budżetowe (różnego rodzaju podatki, akcyzy, opłaty itp.). W przypadku przyszłego roku mówi się o pułapie wpływów i wydatków w wysokości 429,5 miliarda złotych. Co więcej, rząd założył pozytywne wskaźniki godpodarcze.

Według przewidywań wzrost PKB w ujęciu realnym ma w 2020 roku wynieść 3,7%. W projekcie budżetu zawarto także szacowaną średnioroczną inflację na poziomie 2,5%. Z kolei wzrost przeciętnego rocznego funduszu wynagrodzeń w gospodarce narodowej oraz emerytur i rent ma wynieść nominalnie 6,3% , a nominalny wzrost spożycia prywatnego – 6,4%. Dwie trzecie dochodów podatkowych przewidziane zostały jako zwiększone wpływy z podatku VAT.

Jak polski rząd chce osiągnąć tak wysoki poziom dochodów, by wpływy pokryły przyszłoroczne wydatki budżetowe? Z wyjaśnieniem śpieszy Mateusz Walewski z BGK:

Najważniejszymi dwiema pozycjami w dochodach, przede wszystkim podatkowych, budżetu państwa jest VAT i akcyza. Luka VAT-owska została silnie ograniczona, a rząd planuje dalsze jej ograniczenie. To jest realistyczne, ponieważ luka dalej istnieje. […] W roku 2020 zaplanowany jest wzrost [akcyzy -przyp. red.] rzędu 5 proc., zaplanowane są działania, które mają to podwyższyć, m.in. podniesienie akcyzy na wyroby tytoniowe, alkoholowe, także dalsze uszczelnienia.

Tegoroczne osiągi dodają wiary

W pigułce: Przyszłoroczny projekt budżetu zakłada, że uszczelnienie systemu w związku z wyłudzeniami VAT przyniesie państwu prawie 8 mld zł, a w przypadku składek na ubezpieczenia emerytalne i społeczne – ponad 2,5 mld zł. Dzięki obostrzeniu pozostałych składek ZUS-owskich rząd chce zyskać o 1,7 mld zł więcej niż w tym roku, a dzięki znowelizowaniu opłaty recyklingowej – 1,5 mld zł więcej. Podwyżka akcyzy na między innymi wyroby tytoniowe i alkohol ma w sumie przynieść wzrost przychodów z tego tytułu o 1,15 mld zł.

Czy tak wysokie oczekiwania są uzasadnione? Zdaniem ekspertów z banku Gospodarstwa Krajowego owszem, choć z osiągnięciem postawionych celów na pewno nie będzie łatwo. Niemniej jednak już stycznia do lipca br. roku udało się zwiększyć dochody z podatku VAT o ok. 6,7 mld zł w stosunku do roku 2018. Co więcej, deficyt w pierwszych siedmiu miesiącach roku wyniósł 4,8 mld zł, czyli zaledwie 16,8% kwoty zaplanowanej na cały rok. Dotychczasowe osiągi rządu z bieżącego roku dodają wiary w spełnienie planu finansowego na 2020 rok.

Zdaniem Mateusza Walewskiego, głównego ekonomisty Banku Gospodarstwa Krajowego, wysiłek, jaki cała administracja skarbowa oraz służby podległe Ministerstwu Finansów będą musiały włożyć w osiągnięcie celów postawionych przez rząd, będzie spory, lecz realistyczny. Mobilizacji dla tychże sektorów może dodawać fakt, iż przy budżecie zrównoważonym pozycja Polski na arenie międzynarodowej najprawdopodobniej by się poprawiła. Już na ten moment, porównując nasz deficyt do finansów innych państw Unii Europejskiej, jesteśmy w górnej połowie rankingu.