Rygorystyczne zmiany w kwestii umów o pracę

Jak wynika ze wstępnie ogłoszonych informacji, polski rząd pracuje nad wprowadzeniem zmian do Kodeksu pracy. Nowe regulacje dotkną zarówno pracowników, jak i pracodawców, a same umowy o prace staną się mniej elastyczne i mniej atrakcyjne. Sprawdzamy najważniejsze informacje w tej sprawie. 

Do senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji trafił projekt zmian obowiązującego prawa pracy. Główny punkt propozycji rządzących dotyczy wymogu podawania przyczyny wypowiedzenia w przypadku umów zawartych na czas określony. Zdaniem licznych ekspertów tego typu zmiana prawna uczyni umowy o pracę jeszcze mniej elastycznymi i atrakcyjnymi.

Obecnie obowiązek podania powodu wypowiedzenia obowiązuje jedynie w przypadku rozwiązania umowy o pracę na czas nieokreślony za wypowiedzeniem oraz w przypadku każdej umowy rozwiązanej bez wypowiedzenia. Nowy projekt zmian prawnych miałby natomiast zmusić pracodawców do podawania powodu rozwiązania stosunku pracy w przypadku umów zawartych na czas określony dłuższy niż 6 miesięcy. 

Jedni cieszą się na wieść o planowanych reformach, inni natomiast – a w tym rzesza ekspertów – ostrzegają przed niekorzystnymi konsekwencjami. Ich zdaniem obecne regulacje gwarantują zróżnicowanie form zatrudnienia, a w konsekwencji – elastyczność rynku pracy. Decyzja w sprawie tego, jak potoczą się losy projektu, wciąż nie zapadła. Propozycja trafiła do senackiej komisji kierowanej przez Roberta Mamątowa (PiS). 

Obecna podstawa prawna

Aktem prawnym, jaki reguluje kwestię umowy o pracę i warunków jej ewentualnego rozwiązania, jest ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku, znana powszechnie jako Kodeks pracy. Dokument ten wszedł w życie wraz z początkiem 1975 roku i na przełomie wszystkich lat swego obowiązywania był, oczywiście, wielokrotnie nowelizowany. 

Obecny kształt kodeksu umożliwia rozwiązanie umowy o pracę bez podawania przyczyny w następujących przypadkach:

Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż według obecnej podstawy możliwe jest rozwiązanie umowy o pracę w czterech formach:

1. na mocy porozumienia stron;
2. poprzez rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem (z zachowaniem okresu wypowiedzenia);
3. oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia;
4. poprzez rozwiązanie umowy o pracę bez zachowana okresu wypowiedzenia;
5. wraz z upływem czasu, na który umowa była zawarta.

Z czterech powyższych przypadków wymóg podania przyczyny wypowiedzenia obowiązuje tylko przy:

• rozwiązaniu umowy zawartej na czas nieokreślony z zachowaniem okresu wypowiedzenia;
• rozwiązaniu dowolnej umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia. 

Zobacz, jaki jest okres wypowiedzenia dla każdej z umów: https://www.zadluzenia.com/okres-wypowiedzenia/ 

Negatywne skutki zmian prawnych

Eksperci zaznaczają, że obecna podstawa prawna, choć w wielu miejscach nieszczelna i wymagająca nowelizacji, w kwestii podawania powodu wypowiedzenia wpisuje się w tak zwany złoty środek. To prawda, że w przypadku umów zawartych na czas określony i rozwiązanych z zachowaniem okresu wypowiedzenia warunek podania przyczyny nie obowiązuje. Jednak to właśnie stanowi o zróżnicowaniu form zatrudnienia, a tym samym o elastyczności rynku pracy. 

Znawcy rynkowi, w tym i sami pracodawcy, zwracają uwagę na to, iż rygorystyczne usztywnienie systemu prawa pracy może spowodować skutki odwrotne od zamierzonych. Zamiast przyczynić się do szerszego stosowania umów o pracę, doprowadzi do wzrostu zatrudnienia pozapracowniczego. Mówiąc prosto, niektórym pracodawcom nie będzie się opłacać zatrudniać pracowników na umowach o pracę, więc przejdą na „śmieciówki”. 

Nawet jeśli pracodawcy nie zrezygnują masowo z oferowania umów o pracę, istnieje spora szansa, że nastąpi zmniejszenie liczby umów na czas określony powyżej 6 miesięcy. W efekcie pracownicy będą mogli liczyć na umowy krótsze, przykładowo 3 czy 4 miesięczne, jakie po czasie ustania zostaną odnowione. Jednak tego typu formy zatrudniania mocno uszczuplają naszą zdolność kredytową, czyniąc nasze zatrudnienie potencjalnie niestabilnym i niepewnym.