Jak bronić się przed EPU?

Wprowadzone zmiany mają za zadanie zminimalizować pomyłki związane z doręczaniem przesyłek sądowych pod nieaktualny adres zamieszkania pozwanego oraz prowadzenia egzekucji przeciwko osobie, która nie jest dłużnikiem, a którą z dłużnikiem łączy jedynie zbieżność imion i nazwisk.

Począwszy od 1 stycznia 2010 r., kiedy wprowadzono EPU, aż do dnia wejścia w życie powyższej nowelizacji, miały miejsce sytuacje, w których każdy mógł zostać zaskoczony przez komornika, ściągającego należności zasądzone na podstawie nakazu zapłaty, wydanego przez Sąd Rejonowy w Lublinie (e-sąd). Sam fakt prowadzenia egzekucji często jest znaczącym zaskoczeniem, bo wcześniej nikt nie wzywał do zapłaty, nie doręczano żadnej korespondencji z sądu, a sam powód był nieznany.

Działo się tak dlatego, że powód w EPU zobowiązany był jedynie do przedstawienia swoich twierdzeń (bez konieczności załączania dowodów), a adres pozwanego podany w pozwie nie podlegał jakiejkolwiek weryfikacji. A nierzadko adres pozwanego był nieaktualny, uległ zmianie kilka bądź kilkanaście lat temu. W ten sposób pozwany uzyskiwał pierwszą informację o całej sprawie sądowej dopiero, gdy komornik zawiadamiał o toczącej się egzekucji.

Powyższe ma zapobiec prowadzeniu egzekucji przeciwko osobie o takim samym imieniu i nazwisku (np. Jan Kowalski) czy nazwie jak pozwany.

Jeżeli nie chcemy zapłacić żądanej kwoty, uważamy otrzymany nakaz zapłaty za bezzasadny, powinniśmy złożyć do e-sądu sprzeciw od nakazu zapłaty. Warunki w zakresie wniesienia sprzeciwu są następujące:

W pozwie powód musi podać datę wymagalności roszczenia, którego dochodzi. Jednak ustanowiono granicę, iż nie można dochodzić zapłaty należności starszych niż 3 lata od dnia wniesienia pozwu. W ten sposób ukrócona zostanie praktyka pozywania o roszczenia przedawnione.

Co prawda w toku procesu może zawsze bronić się, podnosząc zarzut przedawniania, jednak w przypadku gdy nakaz zapłaty jest wydawany na posiedzeniu niejawnym przez e-sąd, a jego odpis doręczany na nieaktualny adres pozwanego, faktyczna możliwość obrony w EPU jest mocno ograniczona.

W sytuacji, gdy podane przez powoda dane, w tym adres jego zamieszkania, okazały się nieprawidłowe, czy nieaktualne sąd może nałożyć grzywnę na powoda, który w złej wierze lub wskutek niezachowania należytej staranności oznaczył nieprawidłowo wymagane dane identyfikujące pozwanego. To samo może spotkać powoda, który nieprawidłowo oznaczył miejsce zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników.

Wysokość grzywny określono do 5 000 zł. Ponadto na grzywnę może być skazany nie tylko powód, ale również jego przedstawiciel ustawowy czy pełnomocnik.

Nowelizacja postępowania cywilnego, która wprowadziła pewien rygoryzm postępowania elektronicznego, pozwala na zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika na postawie nakazu zapłaty wydanego przez e-sąd, w momencie gdy pozwany przedstawi zaświadczenie sądowe, z którego wynika, że nakaz zapłaty został doręczony na inny adres niż jego miejsce zamieszkania.

Istotnym jest, iż regulacja ta obejmuje również nakazy wydane wcześniej, przed wejściem w życie nowelizacji. Oznacza to, że również aktualnie można się ubiegać o wydanie takiego sądowego zaświadczenia i zawieszenie egzekucji.

Wprowadzone zmiany w postępowaniu sądowym i egzekucji, które miały na celu minimalizację pomyłek związanych z doręczaniem przesyłek sądowych i ochronę praw pozwanego, stanowią znaczący krok naprzód w polskim systemie sądownictwa. Zmiany te, wprowadzone w wyniku nowelizacji Kodeksu Postępowania Cywilnego, mają na celu zapobieżenie przypadkom prowadzenia egzekucji przeciwko osobom niewinnych, których jedynym łącznikiem z dłużnikiem było zbieżność imion i nazwisk.

Przed wprowadzeniem tych zmian, sytuacje, w których osoba dowiadywała się o egzekucji dopiero po wizycie komornika, były dość powszechne. Powód składający pozew w Elektronicznym Postępowaniu Upominawczym (EPU) nie musiał przedstawiać dowodów ani weryfikować adresu pozwanego. To prowadziło do sytuacji, w których adres pozwanego był nieaktualny, a pozwany dowiadywał się o sprawie dopiero w momencie, gdy komornik już działał. Nowelizacja KPC wprowadziła istotne zmiany w tym zakresie.

Teraz, zgodnie z nowymi przepisami, powód zobowiązany jest do dokładnego oznaczenia adresu stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, co ma na celu uniknięcie błędów i pomyłek. Ponadto, wymaga się podania numeru PESEL dla osób fizycznych oraz numeru NIP dla pozwanych niebędących osobami fizycznymi, jeśli jest to obowiązkowe lub posiadane. Te środki mają na celu skuteczne zidentyfikowanie stron postępowania i zapobieżenie egzekucji w przypadku błędnej identyfikacji.

Kolejną istotną zmianą jest wprowadzenie limitu czasowego, który ogranicza możliwość dochodzenia roszczeń za zaległości starsze niż 3 lata od daty wniesienia pozwu. Chociaż w toku procesu zawsze można podnieść zarzut przedawnienia, to nakaz zapłaty wydawany na posiedzeniu niejawnym przez e-sąd i doręczany na nieaktualny adres pozwanego może znacząco utrudnić obronę w EPU.

Dodatkowo, osoby, które w złej wierze lub przez niezachowanie należytej staranności podały nieprawidłowe dane identyfikujące pozwanego, mogą być obciążone grzywną do 5000 zł. To stanowi dodatkową ochronę przed nadużyciami w procesie sądowym.

Należy także zwrócić uwagę na możliwość zawieszenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika, gdy pozwany przedstawi zaświadczenie sądowe, że nakaz zapłaty został doręczony na inny adres niż jego miejsce zamieszkania. Ta regulacja dotyczy również nakazów wydanych przed wejściem w życie nowelizacji, co stanowi istotne wsparcie dla osób, które mogły być narażone na egzekucję w wyniku błędów w doręczaniu.

Wprowadzone zmiany w Kodeksie Postępowania Cywilnego są istotnym krokiem w kierunku poprawy funkcjonowania systemu sądowego i ochrony praw osób pozwanego. Pozwalają one unikać sytuacji, w których niewinni obywatele padają ofiarą błędów i nadużyć w procesie sądowym. Jednakże, wciąż istnieje potrzeba świadomości i edukacji obywateli w zakresie ich praw i obowiązków w procesach sądowych, aby zapewnić sprawiedliwość i skuteczność wymiaru sprawiedliwości.