Kindergeld – zasiłek na dzieci

Nie każdy z nas wie o tym, iż Polacy pracujący w Niemczech mogą ubiegać się o przyznanie zasiłku rodzinnego na dzieci, czyli tak zwanego „Kindergeld”. Ile wynosi owe świadczenie? Jakie warunki należy spełnić, by zyskać prawo do pobierania zasiłku? Na te i na wiele więcej pytań odpowiedź znajdziecie w na naszym najnowszym poradniku.

Kindergeld – co to jest?

Kindergeld jest niemieckim odpowiednikiem polskiego 500 Plus, czyli świadczenia comiesięcznie wypłacanego na każde dziecko. Z punktu widzenia prawa Kindergeld jest zasiłkiem rodzinnym, za którego wypłatę odpowiada niemiecka Kasa Świadczeń Rodzinnych, czyli Familienkasse. Ze wsparcia skorzystać mogą rodziny z potomstwem – zarówno te mieszkające w Niemczech, jak i w innych krajach, przykładowo w Polsce. Warto w tym miejscu dodać, iż Kindergeld może zostać przyznany Polakom, którzy podlegają obowiązkowi podatkowemu w Niemczech i właśnie tam odprowadzają należne składki.

Sprawdź najlepsze oferty pożyczek na 500+. 

Mówi się, że Kindergeld jest najbardziej znanym świadczeniem dla dzieci w Niemczech. Nic więc dziwnego, że wydatki budżetowe na to świadczenie osiągnęły ostatnio kolejny rekordowy poziom. Jak podaje niemiecki dziennik „Handelsblatt”, pod koniec listopada 2019 roku RNF wypłacał Kindergeld aż na 15,7 milionów dzieci. Co ciekawe, od roku 2017 liczba odbiorców tego świadczenia co roku rosła o ponad 300 tys. Skąd tak duży przyrost beneficjentów?

Jak wyjaśnia Kasa Świadczeń Rodzinnych (niemiecka Familienkasse), do której obowiązku należy realizacja wypłat niemieckiego zasiłku rodzinnego, notowany ostatnio wzrost zainteresowania świadczeniem Kindergeld wynikał przede wszystkim z migracji pracowników z Unii Europejskiej. Duży wpływ na tę tendencję wzrostową miał zwiększony przyrost naturalny w niektórych regionach Niemiec i fakt notowania coraz wyższej liczby uchodźców ze statusem azylanta. W wyniku tych wszystkich czynników suma wypłat Kindergeld wzrosła w roku 2019 do zawrotnego poziomu aż 35,4 mld euro. 

Kto może otrzymać Kindergeld?

Ze wsparcia w postaci niemieckiego zasiłku rodzinnego na dziecko skorzystać mogą rodziny z potomstwem. W przypadku Polaków ważne jest, by rodzice, dorośli beneficjenci wsparcia,  zamieszkiwali i podlegali zatrudnieniu w Niemczech. Warunek ten wynika wprost z przepisów prawa, które stanowią, że o świadczenie ubiegać się może każdy, kto podlega obowiązkowi podatkowemu i odprowadza należne składki na rzecz państwa niemieckiego. 

Warto dodać, iż o Kindergeld ubiegać się mogą nie tylko pracownicy, lecz także przedsiębiorcy, a więc osoby prowadzące własną działalność gospodarczą (czyli tzw. Gewerbe). Ważne, by posiadali oni zameldowanie lub stały adres zamieszkania na terenie Niemiec. W przypadku pracowników dochodzi jeszcze jeden warunek – przepracowanie na terenie Niemiec conajmniej 183 dni. 

Zawirowania rodzinne a wypłata zasiłku

Kwestie pracownicze to nie jedyne wytyczne warte wspomnienia w trakcie omawiania kryteriów przyznawania niemieckiego Kindergeld. Chętnych do otrzymania zasiłku może zainteresować fakt, że rodzice dziecka nie muszą być w związku małżeńskim (mogą być w separacji lub po rozwodzie). Podobnie w przypadku samotnych matek, które spełniają wyżej wymienione warunki i których były partner, ojciec dziecka, pracuje na terenie Niemiec.

Niemiecki zasiłek rodzinny można otrzymać zarówno na dzieci własne, jak i na potomstwo przysposobione. Istnieje również możliwość otrzymania świadczenia na dzieci przyjęte do gospodarstwa domowego pracownika na stałe. Mowa przykładowo o dzieciach współmałżonka z innego związku, dzieciach zarejestrowanego partnera życiowego (dotyczy związków jednopłciowych) czy potomkach przybranych.

Kindergeld wypłacany jest do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności, a jeśli po przekroczeniu progu 18. lat potomek nadal się uczy – nawet do 25. roku życia. Co więcej, w przypadku dzieci niepełnosprawnych wypłata zasiłku może zostać przedłużona bezterminowo, o ile niepełnosprawność wystąpiła przed 25. rokiem życia.

Stawka Kindergeld 2020

Stawki zasiłku Kindergeld są co jakiś czas waloryzowane przez niemiecki rząd. W lipcu 2019 roku kwota świadczenia wypłacanego na pierwsze i drugie dziecko wzrosła odpowiednio o 10 euro. Dziś rodzice jedynaka lub dwójki rodzeństwa mogą liczyć na wypłatę 204 euro wsparcia miesięcznie na każde z dzieci. Z kolei na trzeciego potomka wypłacanych jest dziś 210 euro, a na każde kolejne dziecko – po 235 euro miesięcznie.

Warto wiedzieć, że od początku 2018 roku zasiłek rodzinny w Niemczech jest wypłacany wstecz (za okres przed złożeniem wniosku) maksymalnie za 6 miesięcy kalendarzowych. Jeśli więc rodzice zgłoszą się po wsparcie rok po narodzinach dziecka, Kasa Świadczeń Rodzinnych wypłaci im zasiłek tylko za połowę czasu (6 miesięcy), w którym uprawnieni byli do otrzymania świadczenia. 

Naszych Czytelników może także zainteresować fakt, iż osoby o niezbyt wysokich dochodach (a dokładniej tych wynoszących poniżej 900 euro miesięcznie) mogą również zgłosić się po tak zwany dodatek do Kindergeld. Mowa o dodatku Kinderzuschlag, którego wysokość wynosi do 170€ miesięcznie na każde dziecko. Ważne jednak, by beneficjenci dodatku nie pobierali jednoczenie zapomogi społecznej Hartz IV.

Jak dostać Kindergeld?

By zostać beneficjentem zasiłku Kindergeld, należy zgłosić się do odpowiedniego punktu z wnioskiem i kompletem wymaganych dokumentów (o nich w kolejnej sekcji poradnika). Wnioski o zasiłek Kindergeld należy złożyć osobiście, listownie lub przez pełnomocnika we właściwej ze względu na zamieszkanie Kasie Świadczeń Rodzinnych (wspomniane wcześniej Familienkasse). Dokumenty można również wypełnić online wchodząc na stronę https://formular.arbeitsagentur.de i wysyłając wniosek w formie zaszyfrowanej bezpośrednio do Kasy Świadczeń Rodzinnych.

Warto pamiętać!

Wnioski o zasiłek na dziecko (lub dzieci) powinno się składać na specjalnych formularzach. Te dostępne są stacjonarnie w Kasach Świadczeń Rodzinnych, a także internetowo, na stronach www.familienkasse.de lub www.bzst.de. 

Dokumenty niezbędne do przyznania Kindergeld może złożyć osoba sprawująca prawnie opiekę nad dzieckiem oraz samo zainteresowane dziecko – ale w tym drugim przypadku złożenie wniosku przez potomka możliwe będzie dopiero po ukończeniu przezeń 18. roku życia i pod warunkiem posiadania pełnej zdolności czynności prawnych.

Decyzja o przyznaniu zasiłku wydawana jest zazwyczaj w terminie od 2 do 6 miesięcy. Czas ten zależy od kilku czynników: po pierwsze od tego, czy wnioskodawca złożył kompletne dokumenty; po drugie – od jakości porozumienia Familienkasse z polskimi urzędami (a ta, jak to w urzędach, może być różna); i w końcu po trzecie, od tego, jak szybko wnioskodawca zareaguje na dodatkowe zapytania niemieckiego urzędu.

Wymagane dokumenty

Wraz z wnioskiem o przyznanie świadczenia Kindergeld konieczne jest przedłożenie następujących dokumentów:

• europejskiego aktu urodzenia dziecka – w przypadku gdy dziecko jest z małżeństwa;
• aktu urodzenia dziecka tłumaczonego na język niemiecki przez tłumacza przysięgłego – w przypadku, gdy dziecko nie jest z małżeństwa;
• europejskiego aktu małżeństwa – w przypadku gdy dziecko jest z małżeństwa;
• orzeczenia sądowego o separacji lub rozwodzie tłumaczonego na język niemiecki przez tłumacza przysięgłego – w przypadku, gdy rodzice dziecka formalne rozwiązali małżeństwo lub otrzymali orzeczenie o zupełnym rozkładzie pożycia;
• zaświadczenia o zameldowaniu w Niemczech (Anmeldung), a w przypadku jego braku dane dotyczące ostatniego miejsca zamieszkania na terenie Niemiec;
• zaświadczenia o wspólnym zameldowaniu całej rodziny w Polsce z Urzędu Miasta i Gminy (z tłumaczeniem przysięgłym) – jeśli występuje;
• zaświadczenia z MOPS, czyli oficjalnej decyzji o przyznaniu lub odmowie zasiłku 500+ w Polsce (albo zaświadczenia o tym, że do MOPS złożono wniosek o ustalenie prawa do otrzymywania w Polsce zasiłku na dzieci) wraz z dodatkową informacją na temat tego, czy otrzymywało się lub otrzymuje się w Polsce ten zasiłek;
• zaświadczenia pracodawcy o zatrudnieniu w Niemczech (tzw. Arbeitsgeberbescheinigung);
• kopii wpisu do rejestru handlowego (Gewerberegister) – w przypadku, gdy jest prowadzona działalność gospodarcza w Niemczech; 
• kopię zaświadczenia o kontynuacji nauki – tylko w przypadku dzieci powyżej 18 lat);
• kopia dowodu osobistego lub paszportu swojego i małżonka;
• kopie tak zwanych pasków wypłaty za ostatnie pół roku;
• w niektórych przypadkach kopia decyzji podatkowej (Einkommensteuerbescheid) z niemieckiego urzędu skarbowego (Finanzamt).

Kindergeld a numer identyfikacyjny

Osoby zainteresowane otrzymaniem prawa do zasiłku Kindergeld powinny wiedzieć także, iż od początku 2016 roku istotnym warunkiem wypłaty świadczenia jest posiadanie przez wnioskodawcę numeru identyfikacyjnego (tzw. Steuerliche Idendifikationsnummer). Aby go otrzymać, koniecznym jest posiadanie niemieckiego adresu zameldowania. Płatnik z numerem identyfikacyjnym rozlicza również swoje podatki na terenie Niemiec (czyli zarabia w tym kraju).

Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku osób, które nie są zameldowane na terenie Niemiec, a podjęły w tym kraju pracę sezonową. One także mają szansę na otrzymanie numeru identyfikacji, jednak dopiero po pierwszym rozliczeniu podatkowym w Niemczech.

Numer identyfikacyjny znaleźć można przykładowo na zaświadczeniu o zarobkach (niemieckie Lohnsteuerbescheinigung) lub na druku decyzji podatkowej (Einkommensteuerbescheid). Jeśli mimo powyższych wskazówek numer indentyfikacyjny wciąż jest nieznany wnioskodawcy, może on wypełnić odpowiedni formularz na stronie www.bzst.de i w ten sposób uzyskać informacje na temat przypisanego mu numeru. Po wypełnieniu wniosku numer zostaje przesłany listownie na adres zameldowania interesanta. Czas oczekiwania na taką przesyłkę wynosi ok. jednego miesiąca.

Podsumowanie

Źródła:
https://www.bzst.de/
https://www.arbeitsagentur.de/familie-und-kinder