Co to jest lichwa?

Co to jest lichwa?

author
Halszka Gronek
02 stycznia 2023
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.
Kategoria

Życie nie zawsze toczy się tak, jak byśmy tego chcieli. Zdarzają się chwile, gdy wszystko nam się sypie, a pieniędzy – oczywiście brak. Niestety wiele firm pożyczkowych może wykorzystać naszą trudną sytuację finansową. Takie firmy nazywamy właśnie lichwą.

Czym jest lichwa?

Lichwa to czynność polegająca na udzielaniu nieetycznych pożyczek, opartych na wygórowanej marży i kosztownych opłatach dodatkowych. Usługa lichwiarska polega na nieuczciwym i niemoralnym czerpaniu korzyści z trudnej sytuacji materialnej oraz osobistej Dłużnika. Jedną z takich sytuacji może być konieczność jak najszybszego uzyskania środków finansowych na kosztowne leczenie, ratowanie zadłużonego przedsiębiorstwa czy naprawę pożyczonego do teścia auta. Takie podbramkowe sytuacje nazywamy przymusowym położeniem Pokrzywdzonego. Nie ma znaczenia, czy jest ono trwałe, czy też chwilowe – każdy akt finansowego wykorzystania takiego położenia jest lichwą.

Co istotne, lichwiarstwo jest potępiane nie tylko przez etyków, lecz także przez wszystkie dominujące na świecie religie: zarówno chrześcijaństwo i judaizm, jak i islam czy buddyzm. Choć sposób pojmowana i definiowania lichwy różni się we wszystkich tych wiarach, wspólnym ich mianownikiem jest odbieranie lichwy jako zjawiska niemoralnego i godnego potępienia.

Potrzebujesz szybkiej gotówki? Sprawdź także:

Kredyt online – do 200 000 zł online

Pożyczki pozabankowe – minimum formalności

Pożyczki bez baz – z minimalną weryfikacją w bazach

Pożyczki online bez weryfikacji – w pełni przez Internet

Rys historyczny

Polska „lichwa” to odpowiednik łacińskiego słowa “usuram”, które w dosłownym tłumaczeniu oznacza po prostu odsetki. Choć dla nas, ludzi współczesnych, oprocentowanie czy marża kredytu są oczywiste, dawniej, gdy nie były one regulowane żadnym prawomocnym postanowieniem, kojarzyły się z naciągactwem i żerowaniem na nieszczęściu Potrzebującego.

Już od dawnych wieków prehistorycznych ludzkość stosowała system pożyczek i wymian ’dobro za dobro’. Za pomoc taką brano jednak rekompensatę – czemu po wielokroć towarzyszyły inne nadużycia ze strony pożyczkodawcy. Niekontrolowany przez sądy wierzyciel mógł samowolnie zmieniać warunki pożyczki, absurdalnie podnosić ową „usuram” – czyli odsetki, lub po prostu odbierać życie spóźniającemu się ze spłatą zadłużenia Klientowi.

Dopiero z czasem co mądrzejsi władcy zaczęli martwić się o skutki nieuczciwych pożyczek. Zaczęli oni tworzyć pierwsze prawo kredytowe i dekretowali wysokość odsetek taką, na jaką społeczność się godziła. Dzięki pracy historyków dziś już wiemy, że pierwsze takie regulacje prawa kredytowego zaczęto wprowadzać dopiero w 2 tysiącleciu p.n.e. Ślady tego odnaleźć można w egipskim Kodeksie Hammurabiego, a także późniejszym, rzymskim Kodeksie Justyniana. Jednak zanim wprowadzono pierwsze przepisy dotyczące maksymalnych odsetek, słowo „lichwa” zdążyło nabrać negatywnych konotacji. Przywoływało na myśl wybujałe wysokości odsetek i jawne wykorzystywanie potrzebujących. Takie rozumienie terminu „lichwa” funkcjonuje po dziś dzień.

Kto jest lichwiarzem?

Lichwiarzem nazywamy osobę lub firmę, która proponuje wygórowane oprocentowanie pożyczki w zamian za szybkie i bezproblemowe jej przyznanie Potrzebującemu. Z takimi warunkami umowy spotkać się można było jeszcze do niedawna w ramach oferowanych przez niektóre firmy ‘pożyczek w stylu argentyńskim’. Oprocentowanie takiej usługi wielokrotnie sięgało 350% rocznie!

Na szczęście w roku 2004 polski sejm uznał system argentyński za nielegalny. Po ostatnich regulacjach prawnych w 2016 roku firm, które mogą liczyć na status lichwiarza jest coraz mniej. Czujny kredytobiorca przeglądający oferty różnych pożyczkodawców doszuka się jednak lichwiarzy wciąż działających na polskim rynku. Są to przede wszystkim parabanki znane z „chwilówek” i firmy pożyczkowe działające w Internecie.

Lichwa w Polsce - przepisy

W Polsce górna granica odsetek pożyczkowych określona jest na podstawie art. 359 § 2[1] Kodeksu cywilnego. Jego nowelizacja z roku 2016 postanawia, iż:

maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności odsetek ustawowych,

przy czym wytłumaczyć należy, iż wysokość owych odsetek ustawowych stanowi:

sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego oraz dodatkowych 3,5 punktów procentowych.

Ponadto punkty 7 i 7[a] artykułu 13. Ustawy o kredycie konsumenckim z roku 2011 zobowiązuje pożyczkodawców do poinformowania Klienta o:

całkowitej kwocie do zapłaty przez konsumenta

oraz

rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania, przedstawionej za pomocą reprezentatywnego przykładu, który obejmuje wszystkie założenia przyjęte do obliczenia tej stopy

jeszcze przed zawarciem umowy pożyczkowej.

Czy lichwa jest przestępstwem?

Tak, działalność lichwiarska jest przestępstwem i podlega treści art. 304 Kodeksu karnego:

Kto, wyzyskując przymusowe położenie innej osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, zawiera z nią umowę, nakładając na nią obowiązek świadczenia niewspółmiernego ze świadczeniem wzajemnym, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Od ilu procent jest lichwa?

Od 2016 roku wysokość maksymalna odsetek nie może przekraczać dwukrotności odsetek ustawowych. Odsetki ustawowe to wartość stawki referencyjnej NBP powiększonej o dodatkowe 3,5 punktów procentowych.

Podsumowanie

Lichwa, czyli pojęcie nieetycznej praktyki udzielania pożyczek z wygórowanymi odsetkami i opłatami, często wykorzystywanej wobec osób znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej. Lichwiarstwo jest potępiane przez wiele religii i kultur jako niemoralne i godne potępienia zachowanie. Historia lichwy sięga dawnych czasów, gdzie praktyki pożyczek były często niewłaściwie wykorzystywane przez pożyczkodawców. W przeszłości, pojęcie lichwy było związane z wybujałymi odsetkami i wykorzystywaniem ludzi w potrzebie. Nieuczciwi pożyczkodawcy często nadużywali braku regulacji, zmieniając warunki pożyczki lub nadmiernie podnosząc odsetki, co prowadziło do tragicznych sytuacji dla dłużników. Dopiero w późniejszych czasach, rządy zaczęły wprowadzać regulacje mające na celu kontrolowanie praktyk lichwiarskich.

W Polsce, lichwa jest uznawana za przestępstwo zgodnie z Kodeksem Karnym. Maksymalna wysokość odsetek pożyczkowych jest teraz regulowana prawem, ograniczając wygórowane stawki. Firmy oferujące pożyczki muszą teraz informować klientów o całkowitej kwocie do zapłaty oraz rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania przed podpisaniem umowy pożyczkowej. Warto zauważyć, że lichwa ma długą historię, ale dzięki wprowadzeniu odpowiednich regulacji i kontroli, państwa starają się chronić obywateli przed nieuczciwymi praktykami finansowymi. Kluczowym celem tych działań jest zapewnienie uczciwych warunków dla wszystkich uczestników rynku finansowego.

Walka z lichwą to nie tylko kwestia regulacji prawnych, ale także edukacji i podnoszenia świadomości wśród konsumentów. Odpowiednia wiedza może pomóc ludziom unikać nieetycznych praktyk finansowych i wybierać uczciwe i przejrzyste źródła finansowania w swoim życiu codziennym

Pytania i odpowiedzi

Lichwa to działalność polegająca na udzielaniu nieetycznych pożyczek z wygórowanymi odsetkami i kosztownymi opłatami dodatkowymi.

Przymusowe położenie Pokrzywdzonego może wynikać z konieczności uzyskania szybko środków finansowych, na przykład na leczenie, ratowanie zadłużonego przedsiębiorstwa lub naprawę samochodu.

Lichwa jest potępiana jako niemoralna praktyka, ponieważ polega na wykorzystywaniu trudnej sytuacji materialnej dłużnika w nieuczciwy i niemoralny sposób.

Termin “lichwa” pochodzi od łacińskiego słowa “usuram” i był używany do opisania wygórowanych odsetek w dawnych czasach, zanim wprowadzono regulacje prawne w dziedzinie kredytów.

System pożyczek i wymiany, oparty na zasadzie “dobro za dobro”, był stosowany od dawnych wieków prehistorycznych.

Mądrzejsi władcy zaczęli tworzyć pierwsze prawo kredytowe i dekretowali wysokość odsetek, aby uregulować nieuczciwe praktyki pożyczkodawców.

Polski sejm uznał system argentyński za nielegalny w roku 2004.

Zgodnie z art. 359 § 2 Kodeksu cywilnego, maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może przekraczać dwukrotności odsetek ustawowych.

Pożyczkodawcy muszą poinformować klienta o całkowitej kwocie do zapłaty oraz rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania przedstawionej za pomocą reprezentatywnego przykładu.

Zgodnie z art. 304 Kodeksu karnego, osoba wyzyskująca przymusowe położenie innej osoby i zawierająca z nią umowę, nakładając na nią obowiązek niewspółmierny ze świadczeniem wzajemnym, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

author
Halszka Gronek
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Wszystkie komentarze

Roman
Roman
2020-03-20 19:51:06

co z bocianem 278 procent i reklama

Tadeusz
Tadeusz
2019-01-24 23:07:58

To skąd obecna działalność para banków?.

kamil
kamil
2018-07-10 10:14:47

Polecam wydany przez adwokata skrypt Jak wygrać z parabankiem, gdzie opisano sposoby wali z nadużyciami kredytodawców. W skrypcie opisano przyklady osób któe oszczędziły po 50 tys, bo reklamowały umowy.

Podobne artykuły

Rusza Strategiczna Szkoła Polskiego Sektora Bankowości Spółdzielczej

Przedstawiciele kadry zarządzającej banków spółdzielczych i zrzeszających mogą zapisać się do powstającej właśnie Strategicznej Szkoły Polskiego Sektora Bankowości Spółdzielczej. Pilotażowa edycja szkoły rusza już w grudniu tego roku. Udział w dwu sesjach szkoleniowych gwarantuje otrzymanie Dyplomu Ukończenia Szkoły.

author
Dominika Byczek
27 października 2019
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Szybki kredyt na Święta – bez zaświadczeń

Do Świąt Bożego Narodzenia zostało raptem kilka dni. Sprawdziliśmy, w którym Banku zdążymy jeszcze dostać kredyt.

author
Patryk Byczek
16 grudnia 2015
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Santander Consumer Bank Lubartów

Santander Consumer Bank to jeden z większych banków detalicznych w Polsce. Specjalizuje się w kredytach gotówkowych, ratalnych oraz samochodowych. Sprawdź oddziały Santander Consumer Banku w Lubartowie – adres, telefon, godziny otwarcia oraz mapę dojazdu.

author
Dorota Grycko
18 czerwca 2021
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com od 2021, absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Specjalizuje się w edukacji, także finansowej, pomagając czytelnikom zrozumieć i kontrolować swoje finanse.

Konkurs Wandoo.pl

Wiosna z Wandoo.pl to konkurs na najpiękniejszy ukwiecony, udekorowany ogród, balkon czy taras. Do wygrania karty upominkowe do sieci budowlanych OBI. 

author
Aneta Jankowska
29 kwietnia 2017
Dziennikarka, ukończyła studia dziennikarskie na Uniwersytecie Gdańskim i zdobyła doświadczenie w Radiu MORS. Posiada praktyczne doświadczenie finansowe jako właścicielka kawiarni.

Provident w Wałbrzychu

Provident to jest firmą udzielającą pożyczek pozabankowych. Jedna z placówek instytucji mieści się w Wałbrzychu. Poniżej znajdziesz dane kontaktowe i ofertę firmy w Twoim mieście.

author
Patryk Byczek
05 marca 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

PKO BP w Bierutowie

PKO BP to największy bank w Polsce. Zobacz placówki i oddziały w Bierutowie – godziny otwarcia, dane adresowe oraz ofertę.

author
Aleksandra Gościnna
05 października 2019
Ekspertka finansowa, magister Uniwersytetu Gdańskiego i absolwentka studiów podyplomowych na UW. W latach 2021-2023 redaktor naczelny zadluzenia.com. Specjalistka ds. e-marketingu i promocji online.
Porównaj