Kiedy okres studiów wlicza się do emerytury?

Składki na ubezpieczenie emerytalne, dzięki którym wielu Polaków otrzyma w przyszłości emeryturę, odprowadzane są w zasadzie jedynie za tzw. okresy składkowe, czyli lata podejmowania przez płatnika aktywności zawodowej. Lata spędzone na studiach są natomiast uznawane za tzw. okresy nieskładkowe – czyli czas, który nie wliczy się do naszego stażu ubezpieczeniowego i który nie wpłynie na wysokość wypłaconej nam na starość emerytury.

Nie zagłębiając się w bardziej szczegółowe regulacje prawne, kwestia wliczania studiów do emerytury może więc wydawać się wyjaśniona i zamknięta. Co ważne jednak, owe „wydawanie ” jest w tym wypadku jedynym odpowiednim sformułowaniem, bowiem w praktyce sprawa studiów i emerytury jest dużo bardziej skomplikowana.

Do 1998 roku w Polsce funkcjonował repartycyjny system emerytalny, jaki przez wielu ekspertów i polityków uznawany był za wyjątkowo kosztowny i niesprawiedliwy. Wszystko dlatego, iż ówczesne przepisy prawne niemal zachęcały pracowników do wczesnej dezaktywizacji zawodowej, czyli do przejścia na emeryturę przed osiągnięciem minimalnego wieku.

Reforma emerytalna zapoczątkowała polski system zdefiniowanej składki, jaki polegał na uzależnieniu przyszłej emerytury pracownika od wysokości wszystkich wpłaconych przezeń składek. Co jednak kluczowe, wraz z 1. stycznia 1999 wiele osób straciło możliwość dalszego naliczania swego stażu ubezpieczeniowego i wliczania do niego okresu studiów. Jeśli i my znajdujemy się w trudnej sytuacji, możemy skorzystać z pomocy w postaci zobowiązań, takich jak np. pożyczki na dowód.

Jak zakładała ustawa emerytalna z 1998 rok, czas spędzony przez płatnika na uczelni mógł zostać zaliczony do stażu ubezpieczeniowego, o ile nie przekraczał on 1/3 wszystkich okresów składkowych udowodnionych w chwili składania wniosku o emeryturę.

Tłumacząc ową kwestię najprościej, jak to możliwe, czas studiów wliczany był do ogólnego stażu ubezpieczeniowego jedynie wtedy, gdy okresy składkowe pracownika (a więc czas spędzony przez niego na pracy zarobkowej) zgromadzone do końca 1998 roku wynosiły co najmniej 3 razy tyle, co czas studiowania.

Niestety w praktyce okazało się tak, że wielu osobom urodzonym przed 31. grudnia 1998 r. trudno było uzbierać do końca tegoż roku wymagany okres składkowy równy conajmniej trzykrotności czasu studiowania. Bo jak ktoś, kto urodził się w 1960 roku, miał wykazać takowy okres składkowy? Płatnicy urodzeni w1960 rozpoczęli studia w 1979.

Przy założeniu, że kontynuowali naukę przez 5 lat, swój dyplom odebrali w 1984 roku, co dało im później szansę na wypracowanie jedynie 14 lat okresu składkowego. I nawet jeśli przez kolejne kilkanaście lat nieprzerwanie pracowali i osiągneli odpowiedni wiek emerytalny, czas studiów nie został im wliczony do emerytury. Jeśli to właśnie my znajdujemy się w sytuacji, w której potrzebujemy dodatkowych środków, możemy skorzystać z pożyczek na raty.

Dopiero w 2015 roku polski sejm uchwalił nową, bardziej sprawiedliwą i uczciwą wobec płatników składek podstawę prawną. Ustawa z dnia 5. marca 2015 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych umożliwiła Polakom wyliczanie ich łącznego stażu ubezpieczeniowego na podstawie wszystkich przepracowanych lat, a nie tylko okresu sprzed 1999 roku. W razie konieczności, osoby te nie będą musiały wspomagać się dodatkowym finansowaniem w postaci pożyczek bez BIK.

Wszyscy, którym przed zmianą przepisów wypłacona została emerytura bez wliczenia lat przepracowanych po 1. stycznia 1999 roku – a więc bez doliczenia do emerytury okresu studiowania – mogą starać się o przeliczenie świadczenia emerytalnego, czyli ponowne wyliczenie prawidłowej i zgodnej z nową podstawą prawną wysokości emerytury.