Podatek od darowizny 2024 – ile wynosi?

Darowizna jest zdefiniowana wprost w kodeksie cywilnym (ustawa z dn. 23 kwietnia 1964 roku, Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93. art. 888). Czytamy w nim, że “przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku”. Z reguły darowizna realizowana jest przez darowiznę pieniężną, ale niekiedy przedmiotem darowizny jest także wartościowa ruchomość (np.: samochód) lub nieruchomość (dom, mieszkanie czy działka budowlana).

W praktyce konieczność zapłacenia podatku od darowizny (a właściwie podatku od spadków i darowizn – bo tak nazywa się ten podatek) spoczywa na osobie, która otrzymuje darowiznę. Przy wyliczaniu podatku od darowizny największe znaczenie ma wartość darowizny oraz przynależność do konkretnej grupy podatkowej.

Grupy podatkowe przy podatku od spadków i darowizn

Przy podatku od spadków i darowizn wyróżniamy 3 grupy podatkowe. Od tego, do której grupy podatkowej należy obdarowany, zależy wysokość podatku. Do pierwszej grupy podatkowej należą osoby sobie najbliższe, a do trzeciej – najdalsze. Im dalsza nam osoba dokonuje dla nas darowizny, tym większy podatek od darowizny zapłacimy. Wyróżniamy następujące grupy podatkowe:

Dla poszczególnych grup podatkowych wymienionych powyżej wyznaczone są różne procenty podatku od otrzymanej darowizny. Szczególnie uprzywilejowana jest pierwsza grupa podatkowa – tylko w niej obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn może zostać uchylony, ale o tym napiszemy w dalszej części artykułu. Teraz skupimy się na poziomach opodatkowania otrzymanej darowizny w zależności od tego, w której grupie podatkowej się znajdujemy.

Podatek od darowizny w 2024 jest różny dla różnych grup podatkowych oraz dla różnych kwot darowizny (lub wartości darowizny). Progami granicznymi są kwoty 11833 zł oraz 23665 zł, dlatego to dla tych kwot wskazujemy powyżej procenty opodatkowania darowizny.

Na podstawie powyższej tabeli bardzo łatwo można wyliczyć kwotę wolną od darowizny. Jeżeli wartość rynkowa darowizny nie przekracza kwoty wolnej od podatku, nie trzeba nawet składać zeznania w formie aktu notarialnego. Dopiero po przekroczeniu kwoty wolnej dochodzi do obowiązku zapłaty podatku od darowizn. Kwoty wolne od podatku są różne dla różnych grup podatkowych:

• dla I grupy podatkowej – kwota wolna wynosi 36 120 zł,
• dla II grupy podatkowej – kwota wolna wynosi 27 090 zł,
• dla III grupy podatkowej – kwota wolna wynosi 5733 zł.

Podatek od darowizny oblicza się dopiero od nadwyżki podstawy opodatkowania, czyli od nadwyżki nad kwotę wolną wskazaną powyżej. Po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku każdą darowiznę należy także zgłosić do właściwego urzędu skarbowego.

Obowiązek podatkowy jest dostępny dla grupy zero, czyli osób najbliższych obdarowywanemu. W praktyce do tej grupy zazwyczaj zalicza się osoby mieszczące się w I grupie podatkowej (po spełnieniu kilku warunków). Dla tych osób nie ma podatków i kwot wolnych. Bycie w grupie podatkowej zerowej nie zwalnia jednak osoby z obowiązku zgłaszania darowizny.

Żeby nie płacić podatku od darowizn, musimy zgłosić fakt otrzymania darowizny w urzędzie skarbowym w ciągu sześciu miesięcy od otrzymania mienia. Umowa darowizny powinna zostać spisana pod okiem notariusza. Sama darowizna powinna być przekazana na konto bankowe, a my powinniśmy udokumentować ją dowodem przekazania na rachunek płatniczy prowadzony w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo kredytowej.

Darowizna na cele mieszkaniowe a podatek od darowizny

Darowizna na cele mieszkaniowe to innymi słowy taka darowizna, którą obdarowany przeznaczy na “„wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami”.

Co ważne – musi zrobić to ciągu 12 miesięcy od daty pierwszej darowizny. Limit takiej darowizny wynosi:

• 36 120 zł od jednego darczyńcy.

Jeżeli otrzymamy taką darowiznę i chcemy przeznaczyć ją w całości na cele mieszkaniowe, darowizna nie podlega opodatkowaniu. Od kwoty nadwyżki nad wskazane powyżej kwoty maksymalne trzeba jednak zapłacić podatek. Darowizny na cele mieszkaniowe mogą dokonać tylko osoby z zerowej grupy podatkowej.

Podatek od darowizn – podstawy prawne

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 października 2022 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek

Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych