Pożyczka podporządkowana – od kogo dla kogo?

Pożyczka podporządkowana jest zobowiązaniem, które udzielane jest podmiotowi prawnemu przez kontrolującą go jednostkę dominującą (wierzyciela). Celem zaciągnięcia tego typu zobowiązania jest zdobycie środków na rozwój przedsiębiorstwa.

Korzystają z niego:

• banki zwyczajne,
• banki spółdzielcze,
• małe oraz średnie przedsiębiorstwa.

Pożyczka podporządkowana jest formą umowy pomiędzy instytucją zaciągającą kredyt a wierzycielem. W porównaniu do emisji akcji, rozwiązanie to jest dużo bardziej korzystne ze względu na swój koszt.

Według prawa bankowego opisującego działanie pożyczki podporządkowanej, konieczne jest spełnienie kilku warunków. Pozwalają one na zaliczenie uzyskanych środków na poczet kapitału własnego (Tier II).

Art. 127 ust. 3 pkt 3 lit. b opisuje zobowiązania, które muszą zostać spełnione przez bank. Krajowy Nadzór Bankowy na wniosek banku wydaje decyzję. Określa w niej zasady udzielenia pożyczki podporządkowanej, a także dokładną kwotę tego kredytu. Przez ostatnie 5 lat trwania umowy kwota ta jest zmniejszana pod koniec każdego roku. Pomniejszenie wynosi 20 % ustalonej wcześniej w umowie kwoty.

Pożyczka podporządkowana jest zobowiązaniem, które działa na zasadzie podobnej do standardowego kredytu. Podstawową różnicą jest podmiot, do którego to zobowiązanie finansowe jest kierowane. Pożyczka podporządkowana jest bowiem rozwiązaniem, z którego skorzystać mogą podmioty prawne.

Aby uzyskanie tego rodzaju kredytu było możliwe, należy postępować zgodnie ze standardową procedurą. Oznacza to, że otrzymanie pożyczki podporządkowanej wiąże się:

• ze złożeniem odpowiedniego wniosku,
• ze sprawdzeniem zdolności kredytowej potencjalnego pożyczkobiorcy,
• ustaleniem zasad i warunków, na których zobowiązanie będzie się opierało.

Ustalane zostają kwestie takie jak oprocentowanie zobowiązania, termin spłaty, a także wszystkie opłaty dodatkowe. Instytucja zaciągająca pożyczkę podporządkowaną musi również spłacić ją w uzgodnionym wcześniej terminie.

Mimo podobnych procedur, pożyczka podporządkowana nie jest rozwiązaniem skierowanym do osób fizycznych, tak jak w przypadku zwykłego kredytu czy pożyczek na raty. W przeciwieństwie do standardowych zobowiązań, jest przeznaczona dla podmiotów prawnych.

Dzięki wykorzystaniu pożyczki podporządkowanej przez banki, mogą one zwiększać swój kapitał uzupełniający. Instytucje finansowe często decydują się na takie rozwiązanie. Małe i średnie przedsiębiorstwa również mogą skorzystać z takiej możliwość finansowania. Na pożyczkę w tej formie decydują się zazwyczaj firmy, które nie mogą pozyskać środków w inny sposób, na przykład poprzez emisję akcji. Działanie, jak i zasady są zbliżone, jednak w przypadku przedsiębiorstw komercyjnych pożyczki podporządkowane są udzielane przez private equity. Jest to inwestycja kapitałowa dla firm, które mimo braku notowań na giełdzie, wykazują pewien potencjał. W tym wypadku finansowanie jest możliwe dzięki potencjalnemu zyskowi, takiemu jak np. prawo do kupna akcji lub udziałów w atrakcyjnej cenie.

Pożyczka podporządkowana jest obarczona sporym ryzykiem. W przypadku bankructwa, pożyczkodawca jest prawie na samym dole listy określającej kolejność zwrotu środków. Sprawia to, że przed otrzymaniem finansowania w formie pożyczki podporządkowanej, instytucja musi spełnić szereg warunków. Sprawdźmy jakie z nich są najważniejsze.

W zależności od instytucji, która stara się o pożyczkę podporządkowaną, cały proces oraz potrzebne dokumenty mogą się różnić. Sprawdźmy jednak, które z nich są najczęściej wymagane i konieczne do analizy instytucji ubiegającej się o otrzymanie finansowania.

Oprócz skompletowania i złożenia wyżej wymienionych dokumentów, konieczne będzie sporządzenie wniosku. Sprawdźmy jakie informacje muszą zostać w nim zawarte:

• dane stron biorących udział w pożyczce podporządkowanej,
• kwota pożyczki,
• terminy (termin wypłaty, termin spłaty, czas trwania umowy pożyczkowej),
• sposób, w jaki środki trafią do pożyczkobiorcy,
• cel finansowania,
• oprocentowanie, a także ewentualne odsetki,
• sposób spłaty pożyczki,
• zapis o zwrocie środków w przypadku upadku instytucji zaciągającej zobowiązanie.

Podobnie jak wszystkie formy finansowania, przy pożyczce podporządkowanej również pojawiają się pewne wady i zalety.

Podporządkowana pożyczka jest finansowym instrumentem, który kontrolujące jednostki dominujące udzielają podmiotom prawnym w celu wspierania ich rozwoju. Ten rodzaj zobowiązania jest szczególnie popularny wśród banków zwyczajnych, spółdzielczych oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Pożyczka podporządkowana stanowi równocześnie kapitał własny banku, co sprawia, że jest niezwykle istotna dla stabilności finansowej instytucji.

Zgodnie z polskim prawem bankowym, pożyczki podporządkowane są kwalifikowane jako instrumenty dodatkowe w ramach Tier I i Tier II, zgodnie z odpowiednimi przepisami. Banki starające się o pożyczkę podporządkowane muszą przestrzegać prawo bankowe, czyli również zasady definiujące funduszy uzupełniających kapitału własnego. Procedura uzyskania pożyczki tego typu obejmuje składanie wniosku, ocenę zdolności kredytowej potencjalnego pożyczkobiorcy oraz ustalenie warunków spłaty, takich jak oprocentowanie, terminy płatności i ewentualne opłaty dodatkowe. Wysokość oprocentowania pożyczki zależy od podmiotu udzielającego finansowanie. Warto się dowiedzieć, od czego zależą niższe koszty pozyskania kapitału. Instytucje ubiegające się o pożyczki podporządkowane muszą spełnić szereg warunków, takich jak stabilna pozycja na rynku, regularne zyski, płynność finansowa oraz odpowiednia zdolność kredytowa. Dokumenty wymagane do uzyskania pożyczki obejmują sprawozdanie z działalności firmy, dokumenty finansowe, intratność pożyczkobiorcy, biznesplan oraz uzasadnienie wniosku.

Zalety pożyczek podporządkowanych obejmują elastyczność w ustalaniu warunków spłaty, a także możliwość pozyskania kapitału, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz instytucji finansowych. Wadą jest jednak to, że w przypadku bankructwa instytucji zaciągającej pożyczkę, pożyczkodawca jest jednym z ostatnich w kolejce do zwrotu środków, co niesie za sobą ryzyko utraty zainwestowanych środków.

Wniosek o pożyczkę podporządkowaną wymaga starannego przygotowania, obejmującego sporządzenie wniosku zawierającego dane stron uczestniczących w transakcji, kwotę pożyczki, terminy spłaty (zasady spłaty pożyczki podporządkowanej), sposoby przekazania środków (termin wypłaty środków), cel finansowania, oprocentowanie oraz zapisy dotyczące zwrotu środków w przypadku upadku instytucji zaciągającej zobowiązanie. Cały proces uzyskania pożyczki podporządkowanej jest uregulowany przez prawo bankowe i wymaga zgody Komisji Nadzoru Finansowego. W przypadku upadłości pożyczkobiorcy środki pożyczki będą podlegać zwrotowi.

Pożyczka podporządkowana jest istotnym narzędziem finansowania dla banków i przedsiębiorstw, umożliwiającym im zdobycie potrzebnych środków na rozwój. Jej elastyczność oraz możliwość dostosowania warunków spłaty do konkretnych potrzeb uczestniczących stron sprawiają, że jest atrakcyjnym rozwiązaniem, pomimo związanych z nią ryzyk. Warto wiedzieć, że spłata pożyczki podporządkowanej trwa najczęściej przynajmniej 5 lat.

Źródła:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Po%C5%BCyczka_podporz%C4%85dkowana.

http://orka.sejm.gov.pl/

Dz.U.2022.0.2324 t.j. – Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe