Urlop okolicznościowy – komu przysługuje?
Polskie przepisy prawne gwarantują osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę szereg różnych uprawnień oraz przywilejów. Jednym z takowych profitów jest możliwość skorzystania z urlopu okolicznościowego. Sprawdziliśmy, w jakich sytuacjach można z niego skorzystać i o jakie formalności należy zadbać.
Urlop okolicznościowy – co to jest?
Urlop okolicznościowy jest specjalną formą uprzywilejowania, z której skorzystać mogą wszyscy pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Dzięki takiemu urlopowi wiele Polek i Polaków cieszyć się może wolnym od pracy w dniach niezwykle dla nich ważnych.
Urlop okolicznościowy – szczegółowe informacje:
Dla kogo: | zatrudnionych na podstawie umowy o pracę |
Jak długo: | 1 lub 2 dni |
Płatny dla pracownika: | tak |
Wniosek: | tak |
Spis treści:
- Komu przysługuje urlop okolicznościowy?
- Kiedy można skorzystać z urlopu okolicznościowego?
- Jak otrzymać urlop okolicznościowy - wymagane dokumenty
- Wniosek o urlop okolicznościowy
- Wymiar urlopu okolicznościowego 2022
- Kiedy można wykorzystać urlop okolicznościowy?
- Podsumowanie
Komu przysługuje urlop okolicznościowy?
Urlop okolicznościowy przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, który złoży odpowiedni wniosek u swojego pracodawcy. Osoba zatrudniająca nie ma bowiem możliwości udzielenia takiego wolnego z własnej inicjatywy.
Konieczność zatrudnienia na podstawie umowy o pracę to warunek konieczny. Osoby pracujące na umowę zlecenie czy dzieło nie mają bowiem możliwości skorzystania z urlopu okolicznościowego oraz wypoczynkowego.
Co ważne, w przypadku urlopu okolicznościowego nie ma znaczenia wymiar zatrudnienia. Oznacza to, że pracownikowi pracującemu na pełen etat z umową o pracę przysługuje urlop okolicznościowy na takich samych zasadach, co osobie pracującej na podstawie umowy o pracę na 1/2, 2/4 czy każdy inny wymiar etatu. Podstawowym warunkiem jest więc umowa o pracę.
Komu nie przysługuje urlop okolicznościowy?
Tak jak wspominaliśmy, urlop okolicznościowy przysługuje wyłącznie pracownikom, którzy są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Poza tym konieczne jest spełnienie jednego z warunków specjalnych okoliczności oraz złożenie odpowiedniego wniosku do pracodawcy.
Oznacza to, że z dodatkowego wolnego na specjalne okazje nie będą mogły skorzystać osoby, które zatrudnione są na podstawie:
– umowy zlecenie,
– umowy o dzieło,
– kontraktu menadżerskiego,
– umowy agencyjnej,
– umowy o pracę nakładczą,
– samozatrudnienia.
Podstawa Prawna
Podstawowym aktem prawnym, jaki reguluje kwestię przyznawania urlopów na rzecz pracowników zatrudnionych na umowę pracę, jest Ustawa z dnia 26. czerwca 1974 roku – Kodeks pracy, wraz ze wszelkimi wprowadzonymi zmianami, jakie uchwalone zostały na mocy odpowiedniego obwieszczenia marszałka. Dokument ten znajduje się w Dzienniku Ustaw nr 24 na rok 1974, pod pozycją 141.
Kodeks pracy ustanawia, co następujące:
PODSTAWA PRAWNA
Art. 298[2]. Rozporządzenie w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy i zakres zwolnień od pracy
Minister Pracy i Polityki Socjalnej określi, w drodze rozporządzenia, sposób usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz zakres przysługujących pracownikom zwolnień od pracy, a także przypadki, w których za czas nieobecności lub zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
PODSTAWA PRAWNA
Źródło: Dz.U.2019.0.1040 t.j. – Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy
Kiedy można skorzystać z urlopu okolicznościowego?
Do skorzystania z urlopu okolicznościowego uprawniać mogą takie wydarzenia, jak uczestnictwo w ceremonii zaślubin, narodziny potomka czy pogrzeb krewnego. Można więc powiedzieć, iż urlop okolicznościowy pozwana pracownikom na uczestniczenie w ważnych sytuacjach rodzinnych bez konieczności martwienia się o pozostałe dni urlopowe.
Wniosek o urlop okolicznościowy złożyć można więc w przypadku:
1. Ślubu
- własnego
- dziecka
2. Narodzin dziecka
3. Śmierci i pogrzebu
- dziecka
- rodzica
- małżonka
- rodzeństwa
- babci/dziadka
- teściowej/teścia
- macochy/ojczyma
- osoby będącej pod opieką lub na utrzymaniu pracownika.
Potrzebujesz pilnie gotówki? Sprawdź najlepsze oferty:
Kredyty online – do 300 tys. złotych
Pożyczki na dowód – bez zaświadczeń od pracodawcy
Jak otrzymać urlop okolicznościowy - wymagane dokumenty
Pracownicy, którzy chcą skorzystać z urlopu okolicznościowego, zwykle muszą wystąpić z odpowiednim wnioskiem do swojego pracodawcy. Warto zrobić to z możliwie największym wyprzedzeniem. Oczywiście nie każda okoliczność jest możliwa do przewidzenia wcześniej, jeśli jednak istnieje taka możliwość, to należy z niej skorzystać.
Poza wnioskiem pracownik może zostać poproszony o dostarczenie dodatkowych dokumentów. Rodzaj dokumentu zależeć będzie oczywiście od sytuacji, z powodu której ubiegamy się o wolne. Pracodawca ma prawo o poproszenie pracownika o dołączenie odpisu:
– aktu zgonu,
– aktu małżeństwa,
– skróconego aktu urodzenia dziecka.
Wniosek o urlop okolicznościowy
Aby uzyskać urlop okolicznościowy, pracownik powinien wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie wolnego. Wniosek ten nie musi być żadnym skomplikowanym dokumentem, powinien jednak zawierać kilka ważnych informacji takich jak:
– imię i nazwisko osoby ubiegającej się o urlop,
– nazwa zajmowanego stanowiska,
– miejscowość i data złożenia wniosku,
– dane pracodawcy,
– termin urlopu,
– opis sytuacji, która upoważnia do uzyskania wolnego,
– podpis wnioskodawcy.
W przypadku zajścia zdarzeń nagłych i niemożliwych do przewidzenia, pracownik zobowiązany jest zawiadomić pracodawcę o wystąpieniu okoliczności uprawniających go do skorzystania z urlopu okolicznościowego najpóźniej w drugim dniu jego nieobecności.
Wniosek musi być zaakceptowany przez pracodawcę poprzez złożenie podopisu. W związku z tym w dokumencie powinno znajdować się również miejsce na podpis naszego pracodawcy.
Wymiar urlopu okolicznościowego 2022
Według Kodeksu Pracy wyróżnić możemy jedno oraz dwudniowe urlopy okolicznościowe. Liczba dni wolnego zależna jest wyłącznie od rodzaju okoliczności.
Poniżej przedstawiamy, ile dni urlopu okolicznościowego można otrzymać w 2022 roku w zależności od sytuacji:
1 dzień urlopu
– ślub dziecka,
– śmierć i pogrzeb:
- rodzeństwa,
- babci/dziadka,
- teściowej/teścia,
- osoby pozostającej na utrzymaniu lub pod opieką pracownika.
2 dni urlopu
– własny ślub,
– narodziny dziecka,
– śmierć i pogrzeb:
- dziecka,
- małżonka,
- rodzica,
- macochy/ojczyma.
Co równie istotne, liczba przyznanych dni urlopu okolicznościowego nie jest zależna od wymiaru etatu pracownika. To, czy dana osoba pracuje na 1/2, 3/4 czy na cały etat, nie ma żadnego znaczenia – w każdym z tych przypadków pracownik będzie mógł liczyć na przyznanie urlopu w pełnym wymiarze, jaki przewidują polskie przepisy prawne.
Wymiar urlopu według ustawy
Kwestia przyznawania urlopu okolicznościowego została uszczegółowiona w specjalnym Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15. maja 1996 roku, jakie znajduje się w Dzienniku Ustaw nr 60 na rok 1996, pod pozycją 281.
Podstawowe kryteria przyznawania wolnego z tytułu ważnych okoliczności rodzinnych zostały uregulowane następująco:
PODSTAWA PRAWNA
§ 15 Zwolnienie od pracy pracownika w razie ślubu jego lub jego dziecka, urodzenia się jego dziecka, zgonu i pogrzebu osób bliskich
Pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący:
1) 2 dni – w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy,
2) 1 dzień – w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
Źródło: Dz.U.1996.60.281 – Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.
Kiedy można wykorzystać urlop okolicznościowy?
Wyjątkowe okoliczności, które upoważniają do uzyskania urlopu, z pewnością zostaną zaakceptowane przez pracodawcę nawet w przypadku, gdy wniosek złożymy tego samego dnia, w którym nie chcemy pojawić się w pracy.
Warto jednak wiedzieć, że urlop okolicznościowy nie musi wcale zostać wykorzystany dokładnie tego dnia, w którym odbywać się będzie specjalna okoliczność. Możemy uzyskać wolne na inny dzień np. na organizację wesela, a więc de facto przed samym specjalnym wydarzeniem. Ważne jest wyłącznie to, aby urlop wykorzystany został wykorzystany na okoliczności wskazane we wniosku.
Istotny jest również fakt, iż w przypadku dwudniowego urlopu okolicznościowego z wolnego skorzystać można w częściach. Jeden dzień wykorzystać można więc np. na organizację wydarzenia, a drugi na sam dzień uroczystości.
Płatny urlop okolicznościowy
Urlop okolicznościowy należy do urlopów płatnych, oznacza to, że pracownik uzyska wypłatę również za dni wolne. Wynagrodzenie za czas urlopu okolicznościowego obliczane jest według podobnych zasad, co wynagrodzenie za czas przebywania na urlopie wypoczynkowym. Co istotne jednak, składniki wynagrodzenia za dni urlopu okolicznościowego oblicza się na podstawie przeciętnej płacy dniowej z tego samego miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy z tytułu uczestniczenia w rodzinnych ceremoniach.
Jeśli pracownik otrzymuje swe wynagrodzenie w stawce miesięcznej, to poszczególne składniki wynagrodzenia określone w stałej wysokości uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu okolicznościowego.
Ten sposób wyliczania wynagrodzenia ma zastosowanie wtedy, gdy pracownikowi przysługuje wyłącznie wynagrodzenie zasadnicze oraz wtedy, kiedy obok wynagrodzenia zasadniczego pracownik otrzymuje dodatki do wynagrodzenia.
PODSTAWA PRAWNA
§ 16. Prawo do wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy lub rekompensata z tytułu utraconego wynagrodzenia
1. Za czas zwolnienia od pracy […] pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 297 Kodeksu pracy.
Źródło: Dz.U.1996.60.281 – Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.
PODSTAWA PRAWNA
Art. 297. Rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania wysokości wynagrodzenia
Minister Pracy i Polityki Socjalnej określi w drodze rozporządzenia:
1) sposób ustalania wynagrodzenia:
a) przysługującego w okresie niewykonywania pracy,
b) stanowiącego podstawę ustalania wysokości kar pieniężnych, potrąceń, odszkodowań, odpraw pośmiertnych lub innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy;
2) sposób ustalania wysokości dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia.
Źródło: Dz.U.2019.0.1040 t.j. – Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.
Pytania i odpowiedzi
Czy urlop okolicznościowy przysługuje pracownikom zatrudnionym na umowę zlecenia?
W świetle obecnych przepisów urlop okolicznościowy przysługuje jedynie temu pracownikowi, który jest zatrudniony na umowę o pracę. Polskie prawo nie zakłada konieczności udzielenia urlopu okolicznościowego tym pracownikom, którzy zatrudnione są na tzw. „śmieciówkach”, czyli umowach cywilno-prawnych (np. umowa zlecania czy umowa o dzieło). W ich przypadku udzielenie wolnego w związku z ważnymi okolicznościami rodzinnymi zależeć będzie tylko od dobrej woli pracodawcy.
Czy liczba dni urlopu okolicznościowego zależy od wymiaru etatu?
Nie. Liczba dni wolnych z tytułu rodzinnych uroczystości nie jest zależna od wymiaru etatu pracownika. To, czy dana osoba pracuje na 1/2, 3/4 czy na cały etat, nie ma absolutnie żadnego znaczenia – w każdym z tych przypadków pracownik będzie mógł liczyć na przyznanie urlopu w wymiarze, jaki przewidują polskie przepisy prawne.
Jakie wynagrodzenie otrzymam za dni spędzone na urlopie okolicznościowym?
Wynagrodzenie za czas urlopu okolicznościowego obliczane jest według podobnych zasad, co wynagrodzenie za czas przebywania na urlopie wypoczynkowym. Co istotne jednak, składniki wynagrodzenia za dni urlopu okolicznościowego oblicza się na podstawie przeciętnej płacy dniowej z tego samego miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy z tytułu uczestniczenia w rodzinnych ceremoniach.
Na ile dni urlopu okolicznościowego mogę liczyć?
W zależności od danego wydarzenia rodzinnego pracownik może liczyć na przyznanie 1 lub 2 dni urlopu okolicznościowego.
Czy mogę wziąć urlop okolicznościowy z okazji ślubu córki lub syna?
Tak. W przypadku uczestniczenia w ceremonii zaślubin dziecka pracownik ma prawo wnioskować o przyznanie 1 dnia urlopu okolicznościowego.
Czy mogę wziąć urlop okolicznościowy z okazji narodzin wnuka lub wnuczki?
Nie. Polskie przepisy zakładają skorzystanie z urlopu okolicznościowego tylko w przypadku narodzin dziecka pracownika, nie jego wnucząt czy też innych krewnych.
Czy pracodawca ma prawo odmówić mi przyznania urlopu okolicznościowego?
Nie. Jeśli pracownik dopilnuje wszelkich formalności i złoży odpowiedni wniosek o przyznanie wolnego, pracodawca ma obowiązek udzielenia urlopu okolicznościowego.
Czy składając wniosek o przyznanie urlopu okolicznościowego, mam obowiązek wskazania bezpośredniego powodu do wzięcia wolnego?
Tak. Wniosek o przyznanie urlopu okolicznościowego powinien jednoznacznie wskazywać, z jakiej przyczyny ubiegamy się o zwolnienie od pracy we wskazanym przez nas terminie.
Czy pracodawca ma prawo żądać dokumentu potwierdzającego moje uczestnictwo w ważnej ceremonii rodzinnej?
Tak. Na wyraźną prośbę pracodawcy powinniśmy przedłożyć do jego wglądu dokument potwierdzający zajście okoliczności uprawniających do skorzystania z urlopu – na przykład akt ślubu lub akt narodzin dziecka.
Czy skorzystanie z ukropu okolicznościowego pomniejsza przysługujący nam wymiar urlopu wypoczynkowego?
Nie. Oba urlopy przyznawane są niezależnie od siebie.
Podsumowanie
Urlop okolicznościowy 2022 – najważniejsze informacje
1. Urlop okolicznościowy jest specjalną formą uprzywilejowania, z jakiej skorzystać mogą wszystkie zatrudnione osoby (w rozumieniu Kodeksu pracy).
2. Z urlopu okolicznościowego skorzystać mogą pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę – niezależnie od przyjętego wymiaru ich etatu.
3. Liczba dni przysługującego urlopu okolicznościowego jest stała i nie ma na nią wpływu przyjęty przez pracownika wymiar etatu.
4. Pracownik zatrudniony na umowę o pracę może wnioskować o przyznanie 1 lub 2 dni urlopu okolicznościowego.
5. Dwa dni urlopu okolicznościowego przysługują w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka, a także w przypadku zgonu i pogrzebu jego małżonka, dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy.
6. Jeden dzień urlopu przysługuje w razie ślubu dziecka pracownika, a także w sytuacji zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka oraz każdej innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
7. By uzyskać urlop okolicznościowy, należy złożyć u swego pracodawcy odpowiedni wniosek urlopowy z zaznaczeniem powodu, dla jakiego staramy się o zwolnienie od pracy w danym terminie.
8. Pracodawca nie ma prawa odmówić przyznania urlopu okolicznościowego swemu pracownikowi, lecz ma prawo poprosić o przedłożenie dokumentów, jakie potwierdzą zajście okoliczności uprawniających do skorzystania z wolnego.
9. Za czas przebywania na urlopie okolicznościowy pracownik otrzyma takie wynagrodzenie, jakie obliczone zostanie na podobnej zasadzie, co w przypadku wyliczania wynagrodzenia za czas przebywania na urlopie wypoczynkowym. Co istotne jednak, składniki wynagrodzenia za dni urlopu okolicznościowego oblicza się na podstawie przeciętnej płacy dniowej z tego samego miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy z tytułu uczestniczenia w rodzinnych ceremoniach.
10. Aktem prawnym, jaki jednoznacznie wskazuje na warunki przyznawania urlopu okolicznościowego, jest Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15. maja 1996 roku w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.
Wszystkie komentarze
fajna sprawa. powinni zlikwidowac smieciowki i daj wszystkim takie przywileje jak ten
Dodaj komentarz