Jak zmienić imię lub nazwisko?

Spis treści:
1. Czy można zmienić imię lub nazwisko?
2. Na czym polega zmiana imienia?
3. Na czym polega zmiana nazwiska?
4. Kiedy można zmienić imię lub nazwisko – powody.
5. Ograniczenia przy zmianie imienia i nazwiska.
6. Jak zmienić imię lub nazwisko – krok po kroku.
7. Podsumowanie.

8. Podstawa prawna.


 

CZY MOŻNA ZMIENIĆ IMIĘ LUB NAZWISKO?

W naszym kraju zmiana imienia lub nazwiska jest dopuszczalna. W porównaniu do innych krajów europejskich, w Polsce nie jest to tak trudne. Ale musimy podać ważny powód zmiany.

Pamiętać należy, że istnieją jednak obwarowania, które zostały wprowadzone przez ustawodawcę i które należy spełnić, aby móc – w zgodzie z prawem – zmienić imię nazwisko.

Zmian tych mogą dokonać nie tylko obywatele naszego kraju, ale też cudzoziemcy, którzy posiadają w Polsce miejsce zamieszkania, a nie są przy tym obywatelami innego kraju. Zmian imienia i nazwiska mogą także dokonać cudzoziemcy posiadający status uchodźcy. 

PODSTAWA PRAWNA
Art. 2. Stosowanie ustawy
Ustawę stosuje się do:

1) obywateli polskich;

2) cudzoziemców niemających obywatelstwa żadnego państwa, jeżeli mają w Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania;

3) cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, z zastrzeżeniem art. 4 przesłanki zmiany imienia lub nazwiska ust. 2.
Dz.U.2016.0.10 t.j. – Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska

NA CZYM POLEGA ZMIANA IMIENIA?

Zmiana imienia to najogólniej mówiąc wymiana danego imienia na inne. Zmiana imienia to też zastąpienie własnych dwóch imion jednym lub na odwrót czyli zastąpienie jednego własnego imienia dwoma innymi przez siebie wybranymi. Możemy także dokonać zmiany pisowni imienia lub też imion. Ustawodawca określił również możliwość zamiany w kolejności imion. Zgodnie z ustawą w Polsce możemy też po prostu dodać drugie imię.

PODSTAWA PRAWNA
Art. 3. Objaśnienie pojęć
W rozumieniu ustawy:

1) zmiana imienia oznacza zastąpienie wybranego imienia innym imieniem, zastąpienie dwóch imion jednym imieniem lub odwrotnie, dodanie drugiego imienia, zmianę pisowni imienia lub imion lub zmianę kolejności imion; (…).

Dz.U.2016.0.10 t.j. – Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska

Istotne są także poniższe kwestie, z jakimi mamy do czynienia w przypadku zmiany imion. Są one następujące:
– po dokonaniu zmiany można posiadać nie więcej niż dwa imiona. (Chyba, że przepisy państwa, którego obywatelstwo ktoś również posiada, pozwalają na inną ilość imion),

– zmiana naszego imienia (oraz nazwiska) nigdy nie spowoduje zatarcia skazania, jeśli takie kiedykolwiek nastąpiło w naszym życiu. Nie ma też mowy o umorzeniu długu,

– urzędnicy stanu cywilnego niejednokrotnie działają w porozumieniu z Radą Języka Polskiego, która zaleca, aby imiona miały postać, która jest przyswojona przez nasz język ojczysty. Zgodnie z polskimi wymogami imiona pochodzenia obcego tj.: Bryan czy John będą odpowiednio zapisane jako Brajan i Jan. 
– imiona nie powinny też pochodzić od nazw geograficznych czy wyrazów pospolitych oraz takich, które posiadają negatywne skojarzenia.

NA CZYM POLEGA ZMIANA NAZWISKA?

W przypadku zmiany nazwiska mamy do czynienia bądź wprost ze zmianą na inne nazwisko lub zmianę jego pisowni. 
Zmiana dotyczyć może też przypadku, gdy zmieniamy je ze względu na formę, która jest odpowiednia dla rodzaju żeńskiego bądź męskiego.

PODSTAWA PRAWNA
Art. 3. Objaśnienie pojęć
W rozumieniu ustawy:
(…) 2) zmiana nazwiska oznacza zmianę na inne nazwisko, zmianę pisowni nazwiska lub zmianę nazwiska ze względu na formę właściwą dla rodzaju żeńskiego lub męskiego; (…).
Dz.U.2016.0.10 t.j. – Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska

Pamiętać należy, że po zmianach nasze nazwisko musi pozostać dwuczłonowe. Myśląc o zmianie nazwiska, możemy tych zmian dokonać nie tylko w przypadku obecnego naszego nazwiska, ale też nazwiska rodowego. 

PODSTAWA PRAWNA

Art.7. Zakres zmiany nazwiska
1. Zmiana nazwiska może dotyczyć nazwiska noszonego aktualnie lub nazwiska rodowego. 2. Zmiana nazwiska noszonego po zawarciu małżeństwa, gdy jest ono tożsame z nazwiskiem rodowym, rozciąga się na nazwisko rodowe wyłącznie na wyraźne żądanie osoby ubiegającej się o zmianę nazwiska.
Dz.U.2016.0.10 t.j. – Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska

Każda para małżeńska starająca się zmienić nazwisko musi pamiętać, że ta zmiana dotyczyć będzie też jej dzieci, które się urodzą. Zmiana obejmie dzieci z urzędu.

Jeśli jedno z rodziców zmieni nazwisko rodowe, to zmiana ta obejmie też automatycznie dzieci po warunkiem, że drugi z rodziców wyrazi zgodę.  Wyjątek stanowi tu sytuacja, gdy ten drugi rodzic nie żyje, nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych lub tez został pozbawiony władzy rodzicielskiej. 

Jeżeli jednak dziecko ma 13 lat w chwili zmiany nazwiska rodziców, to dziecko musi  wyrazić zgodę.

KIEDY MOŻNA ZMIENIĆ IMIĘ LUB NAZWISKO – POWODY

Zmiana naszego imienia lub nazwiska może być w Polsce dokonana tylko z ważnych powodów. Ustawodawca określił listę takich powodów, do której zaliczył sytuacje, gdy imię lub nazwisko:
– ośmiesza,
– nie licuje z godnością człowieka,
-jest w praktyce używane,
– jest imieniem lub nazwiskiem zmienionym bezprawnie,
– jest noszone w zgodzie z przepisami prawnymi państwa (jeśli dana osoba posiada także obywatelstwo innego kraju).

PODSTAWA PRAWNA
Art. 4. Przesłanki zmiany imienia lub nazwiska
1. Zmiany imienia lub nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, w szczególności gdy dotyczą zmiany:

1) imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka;

2) na imię lub nazwisko używane;

3) na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione;

4) na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.

2. Zmiany imienia lub nazwiska cudzoziemca, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, można dokonać wyłącznie ze szczególnie ważnych powodów związanych z zagrożeniem jego prawa do życia, zdrowia, wolności lub bezpieczeństwa osobistego.
Dz.U.2016.0.10 t.j. – Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska

W Polsce ustawa o aktach stanu cywilnego nie przewiduje możliwości wpisu imion ośmieszających. Jednak często powody zmian dotyczą w naszym kraju imion dawnych, staropolskich. I tu jedni urzędnicy będą widzieli powody, dla których imiona są ośmieszające, dla innych nie nastąpią przesłanki do zmiany imienia. 

Osoby, które chciały zmienić nazwisko w Polsce to np. te, które nazywały się: Spleśniały, Ściera, Moczygęba, Pierdas, czy też Wyczesany.

W kwestii ważnych powodów, za przesłankę do zmiany imienia lub nazwiska uznaje się np.: posługiwanie się innym imieniem i nazwiskiem w sytuacji, gdy chcemy zerwać z negatywnym środowiskiem biologicznych rodziców.

Ważnym powodem w przypadku pewnej pary z Łodzi (3 lata temu) nie była natomiast zmiana nazwiska ze względu na pozostawanie w związku tej samej płci. Sąd uznał, że pozostawanie w konkubinacie nie jest tzw. ważnym powodem.

OGRANICZENIA PRZY ZMIANIE IMIENIA LUB NAZWISKA

Decyzję o zmianie imienia i nazwiska wydaje kierownik urzędu stanu cywilnego. Może on wydać decyzję odmowną, gdy chcemy nasze nazwisko zmienić na nazwisko:
– sławne w dziedzinie polityki,
– sławne w obszarze kultury,
– sławne w obszarze nauki,
– historyczne.

PODSTAWA PRAWNA

Art. 5. Niedopuszczalność zmiany na niektóre nazwiska
Zmiany nazwiska nie dokonuje się w przypadku ubiegania się o zmianę na nazwisko historyczne, wsławione w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej albo wojskowej, chyba że osoba ubiegająca się o zmianę nazwiska posiada członków rodziny o tym nazwisku.
Dz.U.2016.0.10 t.j. – Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska

Zgodnie z wykładnią prawa nie możemy posiadać nazwiska Lenin czy Piłsudski.

JAK ZMIENIĆ IMIĘ LUB NAZWISKO – KROK PO KROKU

Pierwszy krok to złożenie wniosku do wybranego kierownika urzędu stanu cywilnego. 

PODSTAWA PRAWNA

Art 9. Wniosek w sprawie zmiany imienia lub nazwiska
1. Zmiana imienia lub nazwiska następuje na wniosek osoby ubiegającej się o zmianę, zwanej dalej „wnioskodawcą”.

2. Zmiana imienia lub nazwiska małoletniego dziecka następuje na wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka. Przepisy art. 8 zmiana nazwiska dzieci w przypadku zmiany nazwiska rodziców ust. 2-5 stosuje się odpowiednio.
Dz.U.2016.0.10 t.j. – Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska

Pamiętać musimy, aby dobrze umotywować chęć zmiany i wybrać imię zgodne ze standardami, ponieważ – zgodnie z prawem – możemy tylko raz wnioskować o daną zmianę na dane imię lub nazwisko. Składając bowiem wniosek mamy obowiązek złożyć specjalne oświadczenie, że wcześniej nie staraliśmy się o zmianę w innym urzędzie stanu cywilnego i że nie otrzymaliśmy decyzji odmownej. 

Wniosek musi zawierać imię i nazwisko (w tym rodowe) wnioskującego, jego numer PESEL, adres, imię lub nazwisko, jakie chcemy posiadać wraz z uzasadnieniem o oświadczeniem, że wcześniej w tej sprawie nie składało się wniosku. Musimy też wskazać kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządzał nasz akt urodzenia.

PODSTAWA PRAWNA

Art. 11. Wymogi formalne wniosku o zmianę imienia lub nazwiska
1. Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska zawiera:

1) dane osoby, której zmiana dotyczy: a) imię (imiona) i nazwisko oraz nazwisko rodowe, b) wskazanie kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia oraz akt małżeństwa, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tego aktu, c) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności, zwany dalej „numerem PESEL”, jeżeli został nadany;

2) imię lub nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana;

3) wskazanie miejsca sporządzenia aktu urodzenia małoletnich dzieci, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tych aktów;

4) adres do korespondencji wnioskodawcy;

5) uzasadnienie;

6) oświadczenie wnioskodawcy, że w tej samej sprawie nie złożył wcześniej wniosku do innego kierownika urzędu stanu cywilnego lub nie została wydana już decyzja odmowna.

2. Jeżeli wnioskodawca i jego małoletnie dzieci nie posiadają aktów stanu cywilnego sporządzonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wraz z wnioskiem o zmianę imienia lub nazwiska wnioskodawca składa wniosek o transkrypcję zagranicznych dokumentów stanu cywilnego.

3. W przypadku gdy wniosek o zmianę imienia lub nazwiska jest składany osobiście, wnioskodawca przedstawia do wglądu dokument stwierdzający tożsamość.
Dz.U.2016.0.10 t.j. – Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska

Wzór wniosku znajduje się na stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w zakładce Sprawy Obywatelskie. Znajdziemy tam wzory dokumentów do pobrania – w punkcie nr 6  jest wniosek o zmianę imienia lub nazwiska.
Po złożeniu wniosku czekamy na decyzję. Jeśli jest odmowna, nie możemy drugi raz wnioskować o tę samą zmianę.
Pozostaje nam:
– odwołanie do właściwego wojewody.
– złożenie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (jeśli wojewoda też nam odmówi).

PODSUMOWANIE

• W Polsce możliwa jest zmiana imienia lub nazwiska.

• Zmienić możemy jedno imię.

• Zmienić możemy dwa imiona.

• Zmienione imiona lub imię powinno mieć polską pisownię.

• Zmienione nazwisko może mieć najwięcej dwa człony.

• Zmienić można imię lub nazwisko, które nas ośmiesza.

• Zmienić można imię lub nazwisko, które któs nam bezprawnie zmienił.

• Można dokonać zmiany na to imię i nazwisko, którego faktycznie używamy.

• Aby zmienić imię lub nazwisko, składamy wniosek do wybranego kierownika urzędu stanu cywilnego. Wzór wniosku jest na stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

• Jeśli decyzja kierownika urzędu stanu cywilnego jest odmowna, służy nam odwołanie do wojewody. Jeśli wojewoda odmówi nam zmiany, możemy złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Źródła:
https://www.mswia.gov.pl/pl/sprawy-obywatelskie/rejestracja-stanu-cywi/12973,Administracyjna-zmiana-imienia-lub-nazwiska.html

https://www.mswia.gov.pl/pl/sprawy-obywatelskie/rejestracja-stanu-cywi/12974,Akty-prawne.html

https://www.mswia.gov.pl/pl/sprawy-obywatelskie/rejestracja-stanu-cywi/13029,Wzory-dokumentow-do-pobrania.html