Bankowy tytuł egzekucyjny

Bankowy tytuł egzekucyjny (w skrócie b.t.e.) to kontrowersyjne narzędzie prawne stosowane przez banki wobec dłużników. Przeciwnicy b.t.e. podkreślają, iż powyższa konstrukcja przeczy konstytucyjnej równości wobec prawa. Oto bowiem pewnej grupie przedsiębiorców (bankom) ustawodawca ułatwił/skrócił drogę w dochodzeniu należności. Ponadto stosowanie bankowego tytułu egzekucyjnego nie do końca pozostaje w zgodzie z prawem do sądu oraz prawem do obrony.

Zwolennicy podkreślają z kolei, iż banki jako instytucje zaufania publicznego powinny posiadać dodatkowe narzędzie zwiększające bezpieczeństwo obrotu prawnego. Trybunał Konstytucyjny uznał, iż przepisy dotyczące bankowego tytułu egzekucyjnego nie są niezgodne z konstytucją. Kontrowersje istnieją do dziś, jednak b.t.e. ma się dobrze i nie traci na popularności.

Czym właściwie jest bankowy tytuł egzekucyjny?

To dokument, ściśle sformalizowany i wystawiany pod ściśle określonymi warunkami. Jeżeli b.t.e spełnia warunki formalne i materialne, może być dla komornika podstawą do wszczęcia egzekucji wobec dłużnika.

Wystarczy, iż bank uzyska od sądu rejonowego klauzulę wykonalności – teoretycznie sąd nadaje klauzulę w ciągu 3 dni. Jak więc widać wypadki toczą się w ekspresowym tempie, dłużnik i bank nie biorą udziału w normalnym procesie sądowym. Mało tego, może zajść sytuacja iż dłużnik o działaniach banku dowie się dopiero w momencie otrzymania od komornika zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.

Związek Banków Polskich zaleca, aby banki informowały dłużników o wystawieniu bankowego tytułu egzekucyjnego, uprzednio wysyłając wezwanie do zapłaty. Brak informacji w powyższym zakresie powinien być niechlubnym wyjątkiem.

Wymagania formalne

Bankowy tytuł egzekucyjny musi zawierać następujące elementy:

• oznaczenie banku (SKOK-i nie mają prawa wystawiania b.t.e.!)
• oznaczenie dłużnika
• wysokość zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności
• datę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego,
• oznaczenie czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia oraz wzmiankę o wymagalności dochodzonego roszczenia.
• pieczęć banku oraz podpisy osób uprawnionych do działania w imieniu banku.

Wymagania materialne

• dług objęty bankowym tytułem egzekucyjnym musi być wymagalny, tj. upłynął termin płatności i dłużnik nie spełnił zobowiązania
• dług musi wynikać z czynności bankowej. Przykładowe czynności bankowe to: udzielanie kredytów, przyjmowanie lokat, prowadzenie rachunku bankowego, wydawanie kart płatniczych.
• Bank musi uzyskać od dłużnika pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji. Powyższy wymóg oparty jest na słusznym założeniu ochrony dłużnika – tyle teoria.

W praktyce banki uzależniają zawarcie umowy od uzyskania pisemnego oświadczenia, niejako zabezpieczając swoje interesy na przyszłość. Dłużnik nawet może nie pamiętać, iż podpisywał oświadczenie bądź może nie rozumieć istoty podpisywanego dokumentu – wiemy jak wygląda proces zawierania umowy z bankiem, w towarzystwie wielu kartek dokumentacji.

Oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji powinno zawierać:

• kwotę do której bank może wystawić b.t.e.
• termin, w którym bank może przesłać do sądu wniosek o nadanie klauzuli wykonalności

Prawa dłużnika

1) Wzniesienie tzw. powództwa przeciwegzekucyjnego

Sąd, wydając postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, nie bada czy roszczenie przysługuje bankowi. Dłużnik wytacza powództwo przeciwegzekucyjne, aby wykazać, że nie istnieje dług wskazany w b.t.e. bądź istnieje w niższej wysokości.

2) Wniesienie zażalenia na postanowienie sądu dotyczące nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu.

Powyższe zażalenie dłużnik może wnieść od momentu otrzymania od komornika zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Zażalenie nie wstrzymuje z automatu egzekucji, sąd może zawiesić egzekucję na wniosek dłużnika.