Asesor komorniczy – najważniejsze informacje

Asesor to powołana przez prezesa sądu apelacyjnego osoba, która ukończyła aplikację komorniczą, zdała egzamin komorniczy i pomaga w codziennej pracy komornikowi. Nie posiada co prawda wszystkich jego uprawnień, ale ma za zadanie zapoznać się z dokumentami, problemami i sytuacjami, które spotyka w swoim zawodzie komornik. Asesor pod nadzorem komornika wykonuje powierzone mu zadania.

Odrębną kwestią, choć niezwykle charakterystyczną dla tego zawodu jest duża odporność psychiczna, jaka jest wymagana od asesora. Spotyka się on bowiem w swojej pracy z sytuacjami skrajnie stresogennymi, podczas których musi zachować się spokój.

Asesor to osoba, która uczy się odpowiedzialności i dyplomacji w połączeniu ze skutecznością. Ta ostatnia kwestia jest  słowem kluczem pozwalającym na prawidłowe wykonywanie obowiązków asesorom komorniczym.

Asesor komorniczy  pracuje w kancelarii komorniczej, gdzie zajmuje się między innymi rejestracją spraw czy też zaksięgowaniem wpłat. Komornik zleca też asesorowi  wykonanie czynności egzekucyjnych, jednak wartość zadłużenia nie może być większa niż kwota podana w ustawie.

Często zachodzi konieczność egzekwowania należności nie tylko w kancelarii, ale też „w terenie”. Niejednokrotnie asesor musi pojawić się w domu lub firmie dłużnika. Odbywa się to wówczas, gdy trzeba ustalić faktyczny stan posiadania dłużnika.

Ustawa z 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji  określa szczegółowo zakres uprawnień przysługujących asesorom.

Komornik zleca asesorowi wykonanie czynności egzekucyjnych tylko, gdy zadłużenie u danego dłużnika nie jest większe niż kwota podana w ustawie.  W zakres obowiązków asesora wejdą więc np.: pożyczki „chwilówki”. Asesorowi nie wolno samodzielnie wykonywać eksmisji czy też dokonywać czynności w ramach orzeczenia o zastosowaniu środka przymusu.

Nie posiada on także uprawnień do wydania decyzji i sygnowania swoim nazwiskiem dokumentów depozytowych. Nie może też wyliczać samodzielnie kosztów egzekucji i dzielić tej sumy.

Aby spełnić wymagane przez ustawodawcę kryteria, należy być przede wszystkim niekaranym i zdolnym do czynności prawnych obywatelem naszego kraju, który jest dobrze postrzegany przez szeroko rozumianą opinię społeczną. Zrozumiałym i wymaganym kryterium jest także posiadanie wyższego wykształcenia prawniczego i zdanie egzaminu komorniczego.

Warto pamiętać, że  wniosek musimy złożyć  w ciągu 5 lat od dnia dostarczenia uchwały o egzaminie odpowiedniej komisji przeprowadzającej egzamin.

Po pozytywnie zdanym egzaminie, na wniosek osoby składającej dokument, prezes odpowiedniego sądu apelacyjnego powołuje danego asesora. Wcześniej jednak prezes zasięgnie opinii  odpowiedniej rady izby komorniczej. Rada ma 21 dni na zaopiniowanie wniosku.

Pierwszym elementem będzie przystąpienie do egzaminu konkursowego, który co roku jest organizowany. Będą tu potrzebne następujące dokumenty:

• druk zgłoszenia o przystąpienie do egzaminu konkursowego,
• odpis aktu urodzenia oraz życiorys,
• dokumenty potwierdzające ukończenie wyższych studiów magisterskich w zakresie prawa w Polsce lub studiów prawniczych ukończonych za granicą, ale uznawanych w naszym kraju,
• dwa zdjęcia,
• zaświadczenie o stanie swojego zdrowia oraz o niekaralności,
• dowód dokonania opłaty egzaminacyjnej.

Egzamin konkursowy jest testem, w którym trzeba pozytywnie odpowiedzieć na 90 pytań. Wszystkich pytań jest 150 i odnoszą się do  różnych dziedzin prawa (prawo cywilne, administracyjne, konstytucyjne, finansowe, spółek handlowych itd.) oraz ustroju sądów i samorządu komorniczego. Egzamin jest płatny ( w 2018 roku jest to kwota 1050 zł).

Kolejny element to dwuletnie szkolenie się u komornika podczas tzw. aplikacji komorniczej. Aplikacja komornicza trwać będzie 2 lata i polegać będzie na zapoznaniu się danego aplikanta z szeroko pojętą pracą komorniczą. Zajęcia odbywają się co najmniej raz na tydzień w wymiarze od sześciu do ośmiu godzin lekcyjnych.

Aplikant rozpoczyna swoją aplikację w pierwszy poniedziałek po dniu 1 stycznia i trwa ona do 31 grudnia. Przewidziana jest jedna, ale dłuższa przerwa w zajęciach seminaryjnych – od 1 lipca do 30 września. Aplikację odbywa się u określonego komornika – wskazanego przez radę izby komorniczej i jest ona odpłatna (opłatę  roczną pokrywa się z opłat aplikanckich i nie może być ona wyższa niż czterokrotność minimalnego wynagrodzenia).

Program aplikacji to zarówno zajęcia seminaryjne, jaki i praktyki. Podczas seminariów omawiane są różne przepisy prawa, min.:

• prawa cywilnego i procesowego ze szczególnym zwróceniem uwagi na  postępowanie egzekucyjne,
• elementy prawa gospodarczego i prawa spółek handlowych,
• niektóre elementy prawa rodzinnego, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych,
• elementy prawa  oraz postępowania administracyjnego (uwzględniając) egzekucje administracyjne,
• różne przepisy prawa finansowego, a w szczególności prawa bankowego i podatkowego oraz prawa europejskiego i  prywatnego międzynarodowego,
• przepisy z zakresu samorządu komorniczego, sądownictwa, organów kontroli państwowej i ochrony prawa z elementami prawa konstytucyjnego.

Jeśli chodzi o praktyki, to tu aplikant zapoznaje się z całokształtem pracy komorniczej i przygotowuje projekty dokumentów. Komornik, u którego odbywana jest praktyka, sporządza co roku opinię o aplikancie, która jest przekazywana właściwej radzie izby komorniczej i która jest dołączana do akt osobowych aplikanta, prowadzonych przez radę izby komorniczej.

Po zakończeniu nauki aplikanci przystępują do egzaminu komorniczego. Składa się on z:

• części pisemnej –  trwa 6 godzin. Aplikant opracowuje tu tematy z zakresu czynności egzekucyjnych.
• części ustnej – sprawdzana jest tu wiedza prawnicza i komornicza.

Jeśli dana osoba zda egzamin komorniczy, który otwiera jej to drogę do asesury komorniczej.

Należy pamiętać, że z dniem 1 stycznia 2019 r. ma wejść w życie nowa ustawa, której najważniejsze zmiany to:

• czynności asesora, zlecone przez komornika, mogą pełnić tylko funkcję szkolenia, praktyki przygotowującej do zawodu. To komornik ma wykonywać czynności egzekucyjne samodzielnie i ponosić też w związku z tym całkowitą odpowiedzialność za pracę podległego mu asesora osobiście.
• asesor nie będzie mógł samodzielnie działać poza kancelarią. Wyjątek będą stanowiły sytuacje, gdy będzie on posiadał pisemne upoważnienie.
• podniesienie wieku osoby ubiegającej się o stanowisko komornika –wymagane będzie 28 lat. Jednocześnie zwiększona została górna granica wieku, do której może pracować komornik  – będzie to teraz 65 lat.
• obowiązkowe będzie nagrywanie czynności egzekucyjnych komornika w terenie.

Przy wykonywaniu tych czynności komornicy będą musieli obowiązkowo wręczyć dłużnikowi formularz skargi, zaś przymusowe otwarcie przez komornika lub przeszukanie mieszkania dłużnika  musi nastąpić w asyście policji.

Zarobki asesorów kształtują się w przedziale 5 – 6 tysięcy (kwota brutto).

Oczywiście w skali kraju mogą się zaznaczyć różnice, ponieważ zależeć to może od tego jak duża jest kancelaria, w której pracuje asesor. Na wysokość wypłaty wpłynąć może też ilość spraw, które wpływają do danej kancelarii.

Możliwości rozwoju asesora?

Po upływie 2 lat praktycznej nauki zawodu, jaką jest asesura, można ubiegać się o stanowisko komornika.
Wielu asesorów pozostaje na swoim stanowisku, gdyż boją się podjąć ryzyko, jakim jest założenie własnej kancelarii.

Przypomnijmy, że od stycznia przyszłego roku wchodzi nowa ustawa – Ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych.

Zastąpi ona obecnie obowiązującą ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji. Będzie to oznaczało zmiany w funkcjonowaniu i zarobkach asesorów. Rzeczywistość po 1 stycznia pokaże, w którą stronę pójdą szeroko pojęte zmiany.

Asesor komorniczy to osoba powołana przez prezesa sądu apelacyjnego, która pomaga w codziennej pracy komornikowi. Pomimo że asesor nie posiada wszystkich uprawnień komornika, odgrywa istotną rolę w kancelarii komorniczej, zajmując się rejestracją spraw, zaksięgowaniem wpłat i wykonywaniem pewnych czynności egzekucyjnych pod nadzorem komornika.

Aby zostać asesorem komorniczym, należy spełnić określone wymagania, takie jak posiadanie wyższego wykształcenia prawniczego, zdanie egzaminu komorniczego oraz odbycie dwuletniej aplikacji komorniczej. Asesorzy pracują głównie w kancelariach komorniczych, a ich zarobki zależą od wielkości kancelarii i ilości prowadzonych spraw. Ważną zmianą wprowadzoną od 2019 roku jest ograniczenie samodzielnych czynności asesora oraz zwiększenie odpowiedzialności komornika za ich pracę. Asesorzy nie będą mogli działać samodzielnie poza kancelarią, a ich czynności będą nagrywane w terenie. Wiek wymagany do ubiegania się o stanowisko komornika został podniesiony, a przymusowe otwarcie mieszkania dłużnika będzie wymagało asysty policji.

Mimo że po zakończeniu aplikacji asesorzy mają możliwość ubiegania się o stanowisko komornika, wielu z nich pozostaje na swoim obecnym stanowisku. Nadchodzące zmiany związane z nową ustawą o komornikach sądowych wprowadzą dalsze modyfikacje w pracy asesorów, które będą obserwowane w kolejnych latach.