Czy pracodawca może odmówić wystawienia zaświadczenia o zarobkach?

Czy pracodawca może odmówić wystawienia zaświadczenia o zarobkach?

author
Halszka Gronek
02 sierpnia 2023
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Gdy staramy się o kredyt w banku, musimy być przygotowani na konieczność dostarczenia wielu z pozoru niepotrzebnych dokumentów. Jednym z nich jest zaświadczenie o zatrudnieniu i dochodach, które powinno być wystawione przez zakład pracy. Co jednak, gdy pracodawca odmówi nam wydana zaświadczenia? Czy ma on do tego prawo? A jeśli nie, jak dochodzić swych roszczeń?

Zdolność kredytowa przy kredycie

By dostać kredyt, każdy wnioskodawca powinien udowodnić, iż posiada odpowiednią zdolność kredytową, a więc że dysponuje środkami finansowymi, które umożliwią mu bezpieczną spłatę zobowiązania. W tym celu należy wykazać przed bankiem fakt posiadania źródła dochodów. W jaki sposób banki sprawdzają naszą zdolność? Cóż, nie ma tu jednoznacznej odpowiedzi. Część z nich prosi o przedłożenie umowy dotyczącej zatrudnienia, a część wymaga wglądu w wyciąg konta z dwunastu ostatnich miesięcy. Są też takie banki, którym wystarczy samo oświadczenie o pracy.

Zdecydowanie częściej od kredytów na oświadczenie znaleźć można jednak oferty kredytów na zaświadczenie. Gwoli wytłumaczenia, kredyty na zaświadczenie przyzwane są na podstawie zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach wnioskodawcy. Dokument taki jest potwierdzeniem po pierwsze samego zatrudnienia konsumenta, po drugie – formy tegoż zatrudnienia, i w końcu po trzecie – wysokości zarobków przez niego osiąganych. Podsumowując, zaświadczenie dostarcza instytucji finansowej kompleksową wiedzę na temat bieżącej sytuacji zatrudnieniowej konsumenta.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż zaświadczenie o dochodach jest dokumentem, w którym to nie my sami, lecz nasz pracodawca zaświadcza, na jaką kwotę opiewa nasze miesięczne wynagrodzenie. W praktyce oznacza to, iżby dokument taki miał moc prawną, potrzebna jest pieczątka firmowa oraz parafka przełożonego. Co jednak, jeśli pracodawca odmówi wystawienia zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach? Czy przepisy pracy dają mu taką możliwość? I w końcu jak odwołać się od odmowy wydania dokumentu, jeśli jest on nam potrzebny do kredytu?

Szukasz najlepszych ofert kredytowych? Sprawdź:

Kredyty gotówkowe – do 200 000 zł

Kredyty konsolidacyjne – zamień wiele rat w jedną

Kredyty hipoteczne – na własne mieszkanie

Czy pracodawca ma prawo odmówić wydania zaświadczenia?

Na samym początku należy podkreślić, iż przepisy polskiego prawa pracy nie regulują w sposób bezpośredni obowiązku wydania zaświadczenia o zatrudnieniu przez pracodawcę. Odpowiedź na pytanie zadane w tytule sekcji znajdziemy jednak w polskim orzecznictwie, a dokładniej w decyzjach Sądu Najwyższego. 

I tak przykładowo w postanowieniu z 16 września 1999 roku(I PKN 331/99, OSNP 2001/9/314) Sąd Najwyższy zaopiniował, że powinnością pracodawcy jest dbałość o dobro pracownika oparta na zasadach współżycia społecznego. Sam Kodeks pracy (art. 94 pkt 10 ustawy) stanowi, iż „pracodawca jest obowiązany w szczególności wpływać na kształtowanie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego”. Zasady te nie mogą być skutecznie kształtowane, jeśli pracodawca, bez należytego powodu, odmawia pracownikowi wydania zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach.

Ponadto, jak stanowi art. 16. Kodeksu pracy, „pracodawca, stosownie do możliwości i warunków, zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników”. Jest to jedna z podstawowych zasad prawa pracy. Cieżko mówić o zaspakajaniu potrzeb bytowych, jeśli z powodu odmowy wydania zaświadczania o zatrudnieniu doprowadza do sytuacji, w której pracownik nie może dostać  potrzebnego mu kredytu. Podobne z potrzebami socjalnymi – często w wyniku odmowy wydania zaświadczenia ośrodki pomocy społecznej nie są w stanie przyjąć wniosku interesanta dotyczącego świadczenia socjalnego.

Warto w tym miejscu podkreślić także, iż zgodnie z artykułem 300. Kodeksu pracy (który stanowi, iż „w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy”) pracodawca, który odmową wydania zaświadczenia o zatrudnieniu na rzecz pracownika wyrządził mu szkodę, może zostać postawiony przed zarzutem dopuszczenia się czynu niedozwolonego. Stanowi tak artykuł 415 Kodeksu cywilnego. 

Konsekwencje odmowy wydania zaświadczenia

Jak wyjaśniliśmy w poprzedniej sekcji niniejszego poradnika, Kodeks pracy jasno wskazuje, iż powinnością pracodawcy jest dbałość o dobro pracownika oparta na zasadach współżycia społecznego. Niewywiązanie się z tegoż ustawowego obowiązku można potraktować jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika. 

W sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika orzekają sądy pracy. Organy te rozpatrują sprawy w dwóch instancjach. W pierwszej instancji właściwy jest sąd rejonowy, w drugiej zaś – sąd okręgowy. Środkami odwoławczymi są apelacja i zażalenie. Z kolei kasację do Sądu Najwyższego może wnieść wyłącznie Minister Sprawiedliwości, Prokurator Generalny lub Rzecznik Praw Obywatelskich.

Warto także zaznaczyć, iż w większości przypadków odmowa pracodawcy dotycząca wydania zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach może być potraktowana jako działanie na szkodę zainteresowanego (pracownika). Mowa o takich sytuacjach, gdy na skutek braku aktualnego zaświadczenia zatrudniony nie otrzymał otrzymał kredytu na remont domu, nie dostał pozytywnej decyzji o przyjęciu dziecka do żłobka lub nie mógł ubiegać się o należne świadczenia pomocy społecznej.

W takich sytuacjach Kodeks cywilny przewiduje, że ten, „kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”. Czasami naprawa szkody nie jest możliwa lub nie wystarcza do całkowitego zaspokojenia roszczeń poszkodowanego. Wówczas można pokusić się o złożenie powództwa dotyczącego wypłaty odszkodowania (w celu zrekompensowania poniesionej szkody majątkowej), a w rzadszych przypadkach – także zadośćuczynienia (jeśli doszło do krzywdy, czyli szkody niemajątkowej). 

Potrzebujesz szybkiej gotówki? Sprawdź także:

Kredyt online – do 200 000 zł online

Pożyczki na dowód – minimum formalności

Pożyczki bez baz – z minimalną weryfikacją w bazach

Pożyczki online bez weryfikacji – w pełni przez Internet

Pracowniku, nie wypełniaj zaświadczenia sam!

Jeśli pracodawca odmówił wystawienia zaświadczenia o zatrudnieniu zarobkach, pracownik jak najbardziej powinien wziąć sprawy w swoje ręce. Nie powinno to jednak oznaczać samodzielnego wypełnienia, a więc de facto sfabrykowania zaświadczenia o dochodach. 

Otrzymanie kredytu czy zasiłku z MOPS-u nie jest na tyle ważne, by ryzykować pozbawieniem wolności na okres 5 lat – taki właśnie najsurowszy wymiar kary przewiduje Kodeks karny dla osób, które skorzystały z sfałszowanego zaświadczenia o dochodach w celu uzyskania instrumentu pieniężnego. W ustawie czytamy, co następuje:

PODSTAWA PRAWNA

Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.


Art. 297., § 1. Kodeksu karnego

Jeśli pracodawca odmówił wydania zaświadczenia o zatrudnieniu, radzimy, by poinformować go o zamiarze wstąpienia na drogę sądową. Prawo w tej kwestii stoi po stronie pracownika, dlatego nie należy obawiać się przegranej sprawy. Istnieje też duża szansa na to, iż po usłyszeniu przedsądowego wezwania pracodawca zdecyduje się wydać zaświadczenie. Dlatego też doradzamy działanie zgodnie z literą prawa, jednocześnie odradzając wypełniania zaświadczenia o zatrudnieniu na własną rękę przez pracownika.

Odmowa wydania zaświadczenia o zatrudnieniu – co warto wiedzieć?

Prawo pracy stanowi, że w powinnością pracodawcy jest dbałość o dobro pracownika oparta na zasadach współżycia społecznego. Zasady te nie mogą być skutecznie kształtowane, jeśli pracodawca, bez należytego powodu, odmawia pracownikowi wydania zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach.

Ponadto w świetle obowiązujących przepisów pracodawca, stosownie do możliwości i warunków, powinien zaspakajać bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników. Cieżko mówić o wywiązywaniu się z takich powinności, jeśli odmową wydania zaświadczenia pracodawca doprowadza do sytuacji, w której pracownik nie może złożyć wniosku o kredyt lub o przyznanie należnego zasiłku.

Z wyżej wymienionych tytułów możliwe jest wstąpienie na drogę sądową i złożenie przed sądem pracy pozwu o roszczenie ze stosunku pracy. W kwestii odmowy wydania zaświadczenia o zatrudnieniu prawo stoi po stronie pracownika, co kilkakrotnie potwierdziło orzecznictwo Sądu Najwyższego.

Warto też zaznaczyć, iż w przypadku doprowadzenia do szkody poprzez odmowę wydania zaświadczenia o zatrudnieniu pracodawca, zgodnie z treścią Kodeksu cywilnego, powinien naprawić szkodę. Poszkodowany może także dochodzić odszkodowania i/lub zadośćuczynienia na drodze sądowej.

Pytania i odpowiedzi

Banki często wymagają przedstawienia umowy o zatrudnieniu lub wyciągu z konta za ostatnie dwanaście miesięcy w celu weryfikacji zdolności kredytowej.

Kredyt na oświadczenie udzielany jest na podstawie oświadczenia wnioskodawcy o swoich dochodach, podczas gdy kredyt na zaświadczenie wymaga przedstawienia oficjalnego dokumentu potwierdzającego zatrudnienie i zarobki.

Przepisy prawa pracy nie nakładają bezpośredniego obowiązku na pracodawcę do wydania zaświadczenia o zatrudnieniu, ale orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazuje, że odmowa może być uznana za działanie na szkodę pracownika.

Pracodawca, który odmówił wydania zaświadczenia, może być postawiony przed zarzutem dopuszczenia się czynu niedozwolonego i podlegać karze zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego.

Zaświadczenie o zatrudnieniu potwierdza informacje o zatrudnieniu pracownika, formie zatrudnienia oraz wysokości osiąganych przez niego zarobków.

Tak, pracownik może dochodzić odszkodowania od pracodawcy w przypadku poniesienia szkody wynikłej z odmowy wydania zaświadczenia.

Odmowa wydania zaświadczenia może utrudnić pracownikowi uzyskanie kredytu, zasiłku, czy świadczeń pomocy społecznej.

Nie, samodzielne wypełnienie zaświadczenia o zatrudnieniu przez pracownika może być uznane za działanie na szkodę i naruszenie prawa.

Sprawy o wykroczenia przeciwko prawom pracownika rozpatrują sądy pracy, działające w dwóch instancjach: rejonowej i okręgowej.

W przypadku rozpatrzenia sprawy w sądzie rejonowym, środkiem odwoławczym jest apelacja, a w sądzie okręgowym – zażalenie. Kasację do Sądu Najwyższego może wnieść Minister Sprawiedliwości, Prokurator Generalny lub Rzecznik Praw Obywatelskich.

author
Halszka Gronek
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Podobne artykuły

Promocja: „Gigapremia” w BNP Paribas

BNP Paribas wystartował z kolejną promocją na start, w której nowi Klienci w zamian za założenie konta i spełnienie bardzo prostych warunków mogą zgarnąć nawet 350 złotych premii. Promocja trwa do 31 marca 2021 roku. Sprawdź warunki promocji.

author
Patryk Byczek
07 marca 2021
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Średnia długość życia Polaków to 74 lata

Dane Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) pokazują, że żyjemy coraz dłużej. Wszystko dzięki nowym technologiom wykorzystywanym w medycynie diagnostycznej.

author
Aneta Jankowska
16 sierpnia 2018
Dziennikarka, ukończyła studia dziennikarskie na Uniwersytecie Gdańskim i zdobyła doświadczenie w Radiu MORS. Posiada praktyczne doświadczenie finansowe jako właścicielka kawiarni.

Alior Bank w Nowym Sączu

Alior Bank jest jednym z największych banków detalicznych w naszym kraju. Sprawdzamy oddziały i placówki w Nowym Sączu – zapoznaj się z godzinami otwarcia, danymi kontaktowymi i opiniami.

author
Aleksandra Gościnna
18 maja 2019
Ekspertka finansowa, magister Uniwersytetu Gdańskiego i absolwentka studiów podyplomowych na UW. W latach 2021-2023 redaktor naczelny zadluzenia.com. Specjalistka ds. e-marketingu i promocji online.

Santander Bank Polska w Tarnowie

Santander Bank Polska jest drugim największym bankiem detalicznym w Polsce pod względem posiadanych aktywów. Trzy oddziały bankowe mieszczą się w Tarnowie. Sprawdzamy godziny otwarcia, ofertę placówek oraz dane kontaktowe.

author
Patryk Byczek
04 czerwca 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Podstawowy rachunek płatniczy Citi Handlowy

Podstawowy rachunek płatniczy to nazwa bezpłatnego konta bankowego. Zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej już od 8 sierpnia 2018 roku każdy będzie bank zobowiązany do wprowadzenia takiego produktu finansowego do swojej oferty. Sprawdź szczegóły dotyczące podstawowego rachunku płatniczego w Citi Handlowym.

author
Dominika Byczek
25 lipca 2018
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

PKO BP w Pelplinie

PKO BP to największy bank w Polsce. Zobacz placówki i oddziały w Pelplinie – godziny otwarcia, dane adresowe oraz ofertę.

author
Aleksandra Gościnna
21 września 2019
Ekspertka finansowa, magister Uniwersytetu Gdańskiego i absolwentka studiów podyplomowych na UW. W latach 2021-2023 redaktor naczelny zadluzenia.com. Specjalistka ds. e-marketingu i promocji online.
Porównaj