Czy za długi można iść do więzienia?
Nie spłacamy długów, jesteśmy nękani monitami, aż wreszcie przychodzi komornik i grozi nam więzieniem – taka sytuacja bardzo często spotyka osoby zadłużone. Nie wszyscy są jednak świadomi, że za długi (nawet te przekraczające 100 000 zł!) nie można bezpośrednio zostać pozbawionym wolności. Od tej zasady istnieje jednak kilka wyjątków. Sprawdź, za co dokładnie i na ile czasu można trafić do więzienia.
Istnieje 5 przypadków związanych z zadłużeniem, w których rzeczywiście można zostać skazanym na karę pozbawienia wolności. Poniżej znajdziesz szczegółowy opis sytuacji, jak i podstawę prawną oraz wykaz grożących za dane przestępstwo kar.
Zaciągnięcie długów w wyniku oszustwa
Pod pojęciem oszustw rozumiemy wszelkiego rodzaju sytuacje, w których zatajamy lub fałszujemy prawdę w celu zaciągnięcia kredytu lub pożyczki. Najczęściej są to:
- podrobienie zaświadczenia o dochodach lub zatrudnieniu,
- złożenie fałszywego oświadczenia o wysokości dochodów.
Podanie fałszywych kwot lub danych – jeżeli nie zostanie od razu wykryte – może wpłynąć na pozytywną decyzję o udzieleniu kredytu. Jeżeli dojdzie do zaciągnięcia zobowiązania i okaże się, że podane przez nas w procesie pożyczkowym dane nie były prawdziwe, będziemy podlegać karze pozbawienia wolności.
PODSTAWA PRAWNA – Art. 297. Kodeksu karnego
§ 1. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
źródło: Dz.U.2017.0.2204 t.j. – Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
Kara za zaciągnięcie długów w wyniku oszustwa
od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności
Wyzbywanie się majątku
Bardzo często pierwszym odruchem osób, którym grozi egzekucja komornicza, jest pośpieszne pozbywanie się majątku. Najczęściej dokonywane jest to poprzez:
- nieformalną sprzedaż majątku (samochodów, sprzętów AGD/RTV) i ukrywanie pieniędzy otrzymanych z tego tytułu,
- przepisywanie własności na członka rodziny – formalne uszczuplenie majątku,
- wywóz majątku do dalekiej rodziny i próba udowodnienia, że nie był on we władaniu dłużnika,
- zaniżenie oficjalnego wynagrodzenia, czyli umówienie się z pracodawcą, że oficjalna kwota zarobku będzie obniżona do takiej, która jest wolna od zajęcia komorniczego, a resztę wypłaty będzie otrzymywało się na czarno.
PODSTAWA PRAWNA – Art. 300. Kodeksu karnego
§ 1. Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, bądź usuwa znaki zajęcia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. Jeżeli czyn określony w § 1 wyrządził szkodę wielu wierzycielom, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
źródło: Dz.U.2017.0.2204 t.j. – Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
Kara za wyzbywanie się majątku
od 3 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności
Niepłacenie alimentów
W tym roku łączne długi alimenciarzy przekroczyły 11 mld zł. Zadłużenie alimentacyjne przypadające na jednego zadłużonego to ponad 30 tysięcy złotych. Kwoty są zatem niemałe, a za niepłacenie alimentów od czerwca 2017 roku można trafić do więzienia.
Aby podlegać jakiejkolwiek karze z tego tytułu, wystarczy zalegać ze spłatą alimentów 3 miesiące. Kary można uniknąć tylko w przypadku spłacenia zadłużenia w ciągu miesiąca od otrzymania wezwania do zapłaty. W przeciwnym wypadku grozić nam może i grzywna i kara pozbawienia wolności.
PODSTAWA PRAWNA – Art. 209. Kodeksu karnego
§ 1. Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 1a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
źródło: Dz.U.2017.0.2204 t.j. – Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
Kara za niepłacenie alimentów
do roku pozbawienia wolności lub do 2 lat w przypadku, gdy niepłacenie alimentów naraża osobę do nich uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych
Niezapłacenie grzywny
W przypadku niezapłacenia grzywny (czyli zaistnienia długu finansowego), rzeczywiście grozi nam trafienie do więzienia, jednakże nie od razu. Do zastąpienia kary grzywny inną karą dochodzi tylko wtedy, gdy wyegzekwowanie spłaty długu nie jest możliwe na drodze tradycyjnej egzekucji z majątku. Jeżeli dłużnik takiego majątku nie posiada, jego kara może być anulowana tylko poprzez zamianę jej na prace społeczne.
Zdarza się jednak, że dłużnicy, mimo możliwości anulowania długu poprzez wykonanie zleconych prac społecznych, uchylają się od nałożonego na nich obowiązku. Dopiero wtedy grozi im zamiana pracy społecznej na karę pozbawienia wolności lub aresztu.
PODSTAWA PRAWNA – Art. 25. Kodeksu wykroczeń
§ 1. Jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd może zamienić grzywnę na pracę społecznie użyteczną, określając czas jej trwania. Praca społecznie użyteczna trwa najkrócej tydzień, najdłużej 2 miesiące. Przepisy art. 20 kara ograniczenia wolności § 2 i art. 21 nieodpłatna kontrolowana praca na cele społeczne § 1 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary aresztu, gdy:
1) ukarany oświadczy, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy społecznie użytecznej zamienionej na podstawie § 1 albo uchyla się od jej wykonania, lub
2) zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niemożliwa lub niecelowa.
§ 3. Zarządzając wykonanie zastępczej kary aresztu sąd przyjmuje, że jeden dzień zastępczej kary aresztu jest równoważny grzywnie od 20 do 150 złotych; kara zastępcza nie może przekroczyć 30 dni aresztu.
§ 4. Na postanowienie w przedmiocie kar zastępczych, o których mowa w § 1 i 2, przysługuje zażalenie.
źródło: Dz.U.2018.0.618 t.j. – Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń
Kara za niezapłacenie grzywny
kara pozbawienia wolności do 12 miesięcy lub kara aresztu do 30 dni (przelicznik: 2 dni prac społecznych = 1 dzień pozbawienia wolności)
Niezapłacenie podatku
Niezapłacenie podatku może mieć charakter właściwie dwu różnych przestępstw. Płatnik spóźniający się notorycznie ze spłatą należności, dopuszcza się wykroczenia skarbowego, które podlega karze grzywny. Jeżeli jednak niepłacenie podatku skuktuje narażeniem skarbu państwa na straty – wobec dłużnika może zostać zasądzona nie tylko kara grzywny, ale i więzienia. Działaniem na szkodę państwa może być na przykład uchylanie się od złożenia deklaracji podatkowej lub celowe zaniżanie swoich oficjalnych (podlegających opodatkowaniu) zarobków.
PODSTAWA PRAWNA – Art. 54. Kodeksu karnego skarbowego
§ 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
źródło: Dz.U.2017.0.2226 t.j. – Ustawa z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy
Kara za niezapłacenie podatku
kara pozbawienia wolności do 12 miesięcy
Wyłudzenie kredytu/pożyczki
O tym, że posłużenie się sfałszowanym (przerobionym lub podrobionym) dokumentem podczas procesu kredytowego lub pożyczkowego jest przestępstwem, chyba nikogo informować nie trzeba. Warto jednak wiedzieć, jak wielkiej skali jest to przestępstwo – za samo przedłożenie sfałszowanego dokumentu danej instytucji możemy trafić do więzienia.
Nie wolno posłużyć się dokumentem:
- podrobionym – czyli nieprawdziwym, ale imitującym to, że należy do nas,
- przerobionym – czyli prawdziwym, ale przerobionym i imitującym, że należy do nas,
- osoby trzeciej – czyli prawdziwym, ale nienależącym do nas.
PODSTAWA PRAWNA – Art. 297. Kodeksu karnego
§ 1. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
źródło: Dz.U.2017.0.2204 t.j. – Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
Kara za wyłudzenie kredytu/pożyczki
od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności
Podsumowanie - infografika
Najważniejsze informacje na temat poruszony w artykule przedstawiamy na poniższej grafice.
Dodaj komentarz