Dłużnik a osoba zadłużona

Analizując pojęcia, warto zawsze najpierw zerknąć do słownika. Zobaczmy zatem, co mówi na ten temat Słownik Języka Polskiego PWN. O ile wyraz “dłużnik” to rzeczownik pospolity i rzeczywiście w takiej formie znajdziemy go w słowniku, o tyle w przypadku pojęcia “osoby zadłużonej” w słowniku możemy wyszukać jedynie, co oznacza przymiotnik “zadłużony”. Znajdziemy również wyraz “zadłużenie”, ale o tym piszemy już w innym artykule (Zadłużenie – na czym polega?).

Tyle słowniki – jak widać, różnice znaczeniowe nie są znaczące. Zupełnie inaczej wygląda to jednak, jeżeli przyjrzymy się tym pojęciom z punktu widzenia przepisów prawa. Okaże się wtedy, że “dłużnik” to osoba ujęcia w prawie, wpisana wprost do kodeksu cywilnego, a pojęcie “osoba zadłużona” nie figuruje w żadnej ustawie czy kodeksie.

Choć w potocznym rozumieniu zarówno dłużnik, jak i osoba zadłużona, mają obowiązek spłaty zobowiązania, to przepisy prawne definiują taką osobę tylko jako dłużnika. Zgodnie z art. 353 Kodeksu Cywilnego, dłużnikiem jest osoba, która zobowiązała się do świadczenia. Jest to podmiot, który wobec wierzyciela ma zaciągnięty dług, czyli zobowiązanie do wykonania określonej czynności lub zapłaty określonej sumy pieniędzy. Warto jednak zauważyć, że pojęcie “dłużnik” jest używane w Kodeksie Cywilnym w szerszym kontekście, obejmującym także zobowiązania innych niż finansowe, na przykład zobowiązania do wykonania określonych czynności.

Jeżeli jesteś dłużnikiem, sprawdź, jak wyjść z długów.

“Dłużnik” to zatem termin prawniczy, który odnosi się do osoby, która zaciągnęła zobowiązanie wobec wierzyciela. Oznacza to, że dłużnik jest osobą, która zawarła umowę z wierzycielem, zobowiązując się do wykonania określonego świadczenia, takiego jak zapłata określonej sumy pieniędzy. Ponadto kodeks definiuje też podstawowe prawa i obowiązki dłużnika, które wskazujemy pokrótce poniżej.

Warto jednak zaznaczyć, że prawa dłużnika zawsze są uwarunkowane przede wszystkim prawami wierzyciela i konkretnymi umowami zawartymi między nimi. Dłużnik ma też możliwość złożenia skargi na działania komornika, o czym więcej pisaliśmy tutaj: Skarga na czynności komornika – wzór.

Określenie osoby zadłużonej teoretycznie może być stosowane wymiennie z pojęciem “dłużnika”. Zarówno dłużnik, jak i osoba zadłużona, mogą mieć przeterminowany dług, co oznacza, że nie spłacają swojego zobowiązania w terminie określonym w umowie lub na żądanie wierzyciela. W wyniku tego, dług przestaje być bieżący, a staje się zaległym.

Czas, po którym dług jest uważany za zaległy, zależy od umowy zawartej między osobą zadłużoną (dłużnikiem) a wierzycielem oraz od przepisów prawa. Zazwyczaj umowy kredytowe i pożyczkowe zawierają klauzule o terminach spłaty oraz o odsetkach za zwłokę. Z kolei przepisy prawa określają, że wierzyciel ma prawo żądać odsetek za zwłokę od dnia, w którym zobowiązanie stało się wymagalne, czyli od dnia po terminie płatności.

Jeżeli posiadasz przeterminowane zobowiązanie, pomocny może być dla Ciebie kredyt konsolidacyjny, który pomaga w skonsolidowaniu rat kredytu.

W Internecie znajdziemy artykuły zarówno wskazujące na to, że dłużnik to pojęcie neutralne, a osoba zadłużona to pojęcie nacechowane negatywnie, jak i artykuły wskazujące odwrotny stan rzeczy. Niektórzy piszą, że dłużnik to ten, który ma wyłącznie długi przeterminowane, niespłacone na czas, a inni wskazują, że to osoba zadłużona ma zaległości wobec wierzyciela. Kto ma rację?

Naszym zdaniem tak naprawdę nikt. Terminy “dłużnik” i “osoba zadłużona” często są używane zamiennie, ponieważ mają bardzo zbliżone znaczenie. Obydwa terminy odnoszą się do osoby, która ma zadłużenie i w żadne z tych określeń nie jest wpisany aspekt spóźnienia ze spłatą. Główna różnica tkwi w tym, że termin “dłużnik” jest terminem prawniczym, który odnosi się do osoby, która zaciągnęła zobowiązanie wobec wierzyciela, a termin “osoba zadłużona” jest bardziej ogólny i może odnosić się do każdej osoby, która ma zaciągnięty dług, niezależnie od tego, czy jest dłużnikiem w sensie prawnym.

Pomimo tej delikatnej różnicy pojęcia “dłużnik” i “osoba zadłużona” są często używane zamiennie, ponieważ dla większości ludzi znaczą one praktycznie to samo. Zwykle nie ma potrzeby rozróżniania tych terminów w kontekście codziennym, a ludzie używają ich zgodnie z ich intuicją i zrozumieniem. Warto jednak pamiętać, że w kontekście prawnym istnieje różnica między tymi terminami, a ich dokładne znaczenie zależy od kontekstu, w którym są używane.