Ile zarabia opiekun medyczny?

Zawodem opiekuna medycznego warto zainteresować się choćby z tego względu, że daje szerokie możliwości zatrudnienia. Może on pracować w różnego rodzaju placówkach medycznych, tj. szpitalach, hospicjach, sanatoriach, ośrodkach rehabilitacyjnych, a także domach pomocy społecznej, fundacjach wspierających chorych i potrzebujących i prywatnych klinikach. Sprawdzamy, ile zarabiają opiekunowie medyczni.

Ile zarabia opiekun medyczny?

Opiekun medyczny to stosunkowo nowy zawód medyczny, powstały w 2007 roku z inicjatywy ówczesnego Ministra Zdrowia. Został objęty klasyfikacją zawodów i specjalności; na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 27 kwietnia 2010 roku w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. Bezpośrednią przyczyną powstania tego zawodu była zmniejszająca się z roku na roku liczba pielęgniarek.

Opiekun medyczny – zarobki

Miesięczne wynagrodzenie całkowite na tym stanowisku wynosi 2 380 zł brutto. Co drugi opiekun medyczny otrzymuje pensję od 2 210 zł do 2 900 zł. 25% najgorzej wynagradzanych opiekunów medycznych zarabia poniżej 2 210 zł brutto. Na zarobki powyżej 2 900 zł brutto może liczyć grupa 25% najlepiej opłacanych opiekunów medycznych.

Osoby wykonujące zawód opiekuna medycznego poszukiwane są nie tylko na krajowym rynku pracy, ale także za granicą, m.in. w Niemczech, Francji czy Wielkiej Brytanii. Umiejętności nabyte w trakcie kształcenia na tym kierunku mogą okazać się pomocne także podczas opieki nad najbliższymi, np. rodzicami czy dziadkami.

Kim jest opiekun medyczny?

Zawód opiekuna medycznego jest nowym zawodem medycznym, który od 2008 roku został objęty klasyfikacją zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy – Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 listopada 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania.

W strukturze klasyfikacji zawodów, opiekun medyczny mieści się w tzw. wielkiej grupie Nr 5:

Ministrem właściwym dla tego zawodu jest Minister Zdrowia, który zatwierdził podstawę programową oraz program nauczania.  Podstawa programowa otrzymała symbol cyfrowy 513[02]. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej  z dnia 21 stycznia 2011 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach: asystent osoby niepełnosprawnej, florysta, kucharz małej gastronomii, operator maszyn leśnych, opiekun medyczny, pracownik pomocniczy obsługi hotelowej, sprzedawca, technik handlowiec, technik organizacji usług gastronomicznych, technik przetwórstwa mleczarskiego i technik weterynarii (Dz. U. z dnia 7 marca 2011 r.)

Opiekun medyczny w obecnym stanie prawnym

W obowìązujacym stanie prawnym zgodnie z przepisami rozporządzenia, kształcenie w zawodzie opiekun medyczny prowadzą wyłącznie 2-semestralne szkoły policealne, dla osób posíadających wykształcenie średnie.

Ponadto, szkoły te mogą prowadzić kwalifikacyjne kursy zawodowe w zakresie wyodrębnionej w tym zawodzie kwalifikacji MS.04 – świadczenie usług opiekuńczych osobie chorej i niesamodzielnej. Na kwalifikacyjny kurs zawodowy mogą uczęszczać osoby dorosłe, które spełnily obowiązek szkolny. Ukończenie kwalifikacyjnego kursu zawodowego umożliwía przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, przeprowadzanego przez okręgowe komisje egzaminacyjne.

Czym zajmuje się opiekun medyczny?

Opiekun medyczny to osoba, która w profesjonalny sposób zajmuje się pomocą osobie chorej i niesamodzielnej w zaspokojeniu jej podstawowych potrzeb życiowych. Jego zadaniem jest rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów opiekuńczych chorego. Oczywiście opiekunki i opiekunowie medyczni najczęściej zajmują się osobami starszymi chorymi, ale nie tylko. Służą pomocą osobom chorym w różnym stopniu zaawansowania choroby i w różnym wieku. Opiekun podejmuje kompleksową współpracę z zespołem opiekuńczym i terapeutycznym, tj. pomaga personelowi medycznemu podczas zabiegów pielęgnacyjnych.

Opiekunowie medyczni są włączeni w system opieki zdrowotnej w Polsce. Jest to zawód zaufania publicznego. Z tego względu osoba wykonująca go, musi posiadać szereg cech predestynujących do tego zawodu. Są to m.in.: szczególna empatia, bardzo dobre zdolności komunikacyjne, umiejętność pracy w zespole i pod presją czasu. Niezmiernie ważne jest to, by opiekun był współczujący i chętny nieść pomoc choremu.

Zakres obowiązków

Opiekun medyczny zajmuje się pacjentami, dlatego odgrywa bardzo ważną rolę w systemie ochrony zdrowia. Do głównych zadań osoby wykonującej ten zawód należą m.in.: rozpoznawanie problemów opiekuńczych osób chorych i niesamodzielnych, wykonywanie zabiegów higienicznych, współpraca z pielęgniarką w zakresie realizowania planu opieki nad pacjentami niesamodzielnymi, pomoc pielęgniarce podczas wykonywania zabiegów pielęgniarskich, nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich z osobami chorymi i niesamodzielnymi. Opiekunowie medyczni mogą także aktywizować osoby chore i niesamodzielne do zwiększenia swojej samodzielności życiowej

Kwalifikacje zawodowe uzyskane w szkole nie dają możliwości wykonywania czynności pielęgniarskich. Celem opiekuna jest odciążenie pielęgniarki i pomoc w podstawowych czynnościach pielęgnacyjnych oraz zaspokajanie podstawowych potrzeb pacjenta. Opiekun medyczny działa na zlecenie pielęgniarki, ale część czynności może wykonywać samodzielnie, bez zlecenia.

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie opiekun medyczny powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1. rozpoznawania i rozwiązywania problemów opiekuńczych osoby chorej i niesamodzielnej w różnym stopniu zaawansowania choroby i w różnym wieku;
2. pomagania osobie chorej i niesamodzielnej w zaspakajaniu potrzeb bio-psycho-społecznych;
3. asystowania pielęgniarce i innemu personelowi medycznemu podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych;
4. konserwacji, dezynfekcji przyborów i narzędzi stosowanych podczas wykonywania zabiegów;
5. podejmowania współpracy z zespołem opiekuńczym i terapeutycznym podczas świadczenia usług z zakresu opieki medycznej nad osobą chorą i niesamodzielną.

Jak zostać opiekunem medycznym?

Ponieważ klientem Opiekuna jest człowiek niezdolny do samoopieki, którego bezpieczeństwo zdrowotne i socjalne zależy od jego profesjonalizmu i etyki, zawód ten należy traktować jako zawód zaufania publicznego. Obligatoryjnym postępowaniem w tym obszarze usług powinien być wymóg kwalifikacji wobec wszystkich osób wykonujących usługi opiekuńcze.

Aktualnie brakuje jednoznacznych uregulowań i zapisów prawnych dotyczących kwalifikacji osób wykonujących zawód Opiekuna. Miejskie i gminne ośrodki zdrowia ustaliły tylko zakres czynności w ramach usług opiekuńczych, nie odnosząc się ani do ich standardu jak również jakości i kwalifikacji wykonujących je osób.

Nieco inaczej wygląda kwestia zawodu Opiekun Medyczny, którego kwalifikacje ściśle są określone, natomiast o predyspozycjach psychofizycznych zarówno w przypadku Opiekunów pracujących w szpitalach, w środowisku, w Domach Pomocy Społecznej, w hospicjach mówi się mało. Pomino, że specyfika każdego miejsca jest nieco inna, można wskazać ogólnie, czym powiniec wykazywać się Opiekun.

Opowiednie cechy osobowościowe

Człowiek stary musi czuć się zaakceptowany, uznany, przyjęty i zrozumiany, co zależy od wypracowanych cech Opiekuna oraz od jego osobowości.  W kontaktach z seniorami trzeba widzieć w nich nie tylko podopiecznych czy chorych, ale również człowieka, partnera, osobę obdarzoną godnością i wolnością. Obciążenie obowiązkami może być powodem tego, że podopiecznego traktuje się przedmiotowo – mechanicznie wykonując pewne czynności,nie uwzględniamy humanistycznych aspektów kontaktu ze starym człowiekiem.

Do zaburzenia wzajemnych relacji przyczynia się bezosobowe, instrumentalne traktowanie pacjenta np. prowadzenie prywatnych rozmów w czasie wykonywania zabiegów, pośpiech, dostrzeganie w chorym źródła kłopotów i przeszkody w odpoczynku.

Umiejętności komunikacyjne

Poprawną komunikację z podopiecznym może zakłócać wiele czynników: osłabienie funkcji zmysłów (wzrok, słuch), zmiany chorobowe negatywnie wpływające na pracę umysłu, problemy emocjonalne, wyostrzanie się wraz z upływem wieku negatywnych cech charakterologicznych.

Pomimo różnych trudności i ograniczeń związanych z procesami starzenia się, nie można dopuścić do braku wymiany informacji, bo to utrudnia pracę i prowadzi do izolacji starego człowieka. Konieczne jest podmiotowe traktowanie seniora i informowanie go na bieżąco o podejmowanych działaniach.

Nawiązanie i podtrzymanie kontaktu emocjonalnego umiejętność współodczuwania, zdobycie zaufania, okazywanie ciepła i życzliwości to elementy kontaktu, które przyczyniają się do podwyższenia jakości życia pacjenta.

Zdolności i umiejętności manualne

Pielęgnacja i opieka są nierozłącznie związane ze zdolnościami i umiejętnościami manualnymi. Uchybienia w tym zakresie mogą prowadzić do cierpienia fizycznego chorego lub do pogorszenia stanu jego zdrowia psychicznego. Uważność, poprawność, delikatność, cierpliwość
i konsekwencja w wykonywaniu czynności budują klimat zaufania i nastrajają pozytywnie. Nawet najprostsze zabiegi mogą mieć znaczenie terapeutyczne.

Talent organizacyjny i umiejętność współpracy w zespole

Istotną kwestią na płaszczyźnie wzajemnych relacji wynikających z bycia opiekunem oraz podopiecznym jest także to, że tym samym pacjentem – seniorem przeważnie zajmuje się więcej osób, wobec czego niezbędne jest działanie zespołowe.

W interesie podopiecznego jest, aby praca ta przebiegała bezkonfliktowo i przy wzajemnej współpracy. Opiekun musi dopilnować podziału zadań, koordynacji wysiłków, wymiany informacji oraz realizowania jednej linii programowej, aby podopieczny nie był zdezorientowany zbytnią różnorodnością,  a nawet wzajemnym wykluczaniem się tego, co się robi z nim i dla niego.

Opiekun medyczny a inne zawody

Każdy z zawodów opiekuńczych ma inne kwalifikacje i uprawnienia, które dostosowane do charakteru pracy. Stąd też powstał zawód opiekuna w DPS, opiekuna osoby starszej, asystenta osoby niepełnosprawnej, opiekunki środowiskowej czy opiekunki dziecięcej. Każdy z nich ma swoje unikalne kompetencje, stąd też połączenie wszystkich zawodów opiekuńczych w jeden spowodowało by nie tylko wydłużenie toku nauczania ale i również pogorszenie jakości opieki.

Należy również zauważyć, że na stanowisku opiekuna medycznego nie może być zatrudniona osoba z innym dyplomem zawodowym. Wyjątkiem jest sytuacja, gdzie osoba ukończyła szkołę zawodową lub policealną i uzyskała tytuł zawodowy higienistki szpitalnej lub asystentki pielęgniarskiej – w obu przypadkach kształcenie zostało wygaszone wiele lat temu. Opiekun medyczny nie może również wykonywać czynności, które wykraczają poza jego kompetencje zawodowe, a które są typowe dla innego zawodu.

Opiekun medyczny nie może wykonywać zadań, które wykraczają poza jego zakres kompetencji (np. wykonywanie iniekcji, obsługa kroplówek, podejmowanie samodzielnych decyzji odnośnie leczenia czy zmiany diety).

Wszelkie wykraczanie poza kompetencje zawodowe może spotkać się z konsekwencjami prawnymi, zwłaszcza jeśli opiekun medyczny samodzielnie informuje jakoby miał kwalifikacje do wykonywania czynności, które są zastrzeżone dla innych zawodów. Opiekun medyczny postępując w zgodzie z zasadami etyki powinien współpracować z pozostałymi członkami zespołu tak, by wypracować jak najlepsze rozwiązanie a nie przejmować obowiązki innych zawodów. W przypadku opieki domowej opiekun medyczny powinien wyraźnie zaznaczyć jakie czynności może on wykonać samodzielnie, a jakie mogłyby być wykonywane tylko przez pielęgniarkę.

Opiekun medyczny a pielęgniarka

Kompetencje opiekuna medycznego zawierają się w kompetencjach pielęgniarki. To oznacza, że niektóre czynności dotyczące zaspokajania podstawowych potrzeb podopiecznego mogą być wykonywane przez opiekuna medycznego. Nie są one jednak tożsame, opiekun medyczny nie może zatem przejmować wszystkich obowiązków pielęgniarki, niezależnie sytuacji w zespole opiekuńczym.

Stąd też wszystkie zaobserwowane zmiany w zakresie stanu zdrowia podopiecznego powinny być przekazywane niezwłocznie pielęgniarce lub lekarzowi w celu podjęcia odpowiednich kroków. Współpraca powinna być tu dwustronna. Na pewno ważnym czynnikiem, który mógłby ułatwić współpracę była by świadomość tego kim jest i co może opiekun medyczny. Wydaje nam się, że podczas wprowadzania tego zawodu zabrakło odpowiedniego wyjaśnienia po co ta zmiana, brakuje też rozwiązań systemowych, które zachęciły by placówki do zatrudniania opiekunów medycznych.

W wielu krajach osoby pracujące na stanowiskach odpowiadających opiekunowi medycznemu stanowią niezwykle cenną część zespołu, pozwalając odciążyć pielęgniarki, które mogą się skupić na czynnościach które są zastrzeżone tylko dla pielęgniarek, ale i również polepszając jakość opieki. Do tej pory w szpitalach bardzo często podstawowe czynności opiekuńcze wykonywały osoby bez wykształcenia i przygotowania, obecnie są to osoby które poprzez kształcenie zawodowe zdobywają niezwykle potrzebne umiejętności jak również kwalifikację do pracy w zawodzie opiekuna medycznego.

Podsumowanie

Osoby wykonujące zawód opiekuna medycznego są włączone w system opieki zdrowotnej w Polsce, a ich zawód polega na pielęgnacji i zaspokajaniu podstawowych potrzeb pacjenta. Ponieważ opiekunowie medyczni stykają się w swojej pracy zawodowej bezpośrednio z pacjentami, odgrywają ważną rolę w systemie ochrony zdrowia.

Zakres kompetencji opiekuna medycznego określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych. Dlatego, aby zdobyć kwalifikacje zawodowe należy ukończyć roczną szkołę policealną lub też kwalifikacyjny kurs zawodowy i zdać egzamin zawodowy prowadzony przez Centralną Komisję Egzaminacyjną.