Strona główna

Skarga pauliańska

Skarga pauliańska

Halszka Gronek

05 marca 2020

Coraz częściej zdarza się tak, iż osoby, nad którymi ciąży egzekucja komornicza, wyprzedają lub ukrywają cały swój majątek, by nie mógł on podlegać egzekucji komorniczej. Wobec takich przypadków polskie prawo przewiduje zastosowanie skargi pauliańskiej. Czym ona jest i jakie są jej skutki? Sprawdzamy w dzisiejszym artykule. Zapraszamy do lektury!

Spis treści:

1. Skarga pauliańska – co to jest?
2. Podstawa prawna.
3. Kiedy można skorzystać ze skargi?
4. Elementy skargi pauliańskiej.
5. Przykład skargi pauliańskiej.
6. Jak bronić się przed skargą?
7. Przedawnienie skargi pauliańskiej.

Potrzebujesz pilnie gotówki? Sprawdź najlepsze oferty:

Kredyty online – do 300 tys. złotych

Pożyczki na dowód – bez zaświadczeń od pracodawcy

SKARGA PAULIAŃSKA – CO TO JEST?

Skarga pauliańska jest specjalnym rozwiązaniem, jakie umożliwia dochodzenie swych roszczeń przez wierzyciela w przypadku, gdy dłużnik wyzbył się lub ukrył swój majątek przed egzekucją komorniczą.

Jeśli więc wskutek świadomie podjętych czynności dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, jaka należała się wierzycielowi, poszkodowany ma prawo żądać odzyskania tego, co powinno być mu darowane – właśnie poprzez skargę pauliańską.

Przekazanie majątku przez dłużnika osobie trzeciej może być unieważnione wtedy, gdy zostanie udowodnione, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, a osoba przejmująca majątek o tym wiedziała (lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć).

PODSTAWA PRAWNA

Art. 527. Skarga pauliańska – actio Pauliana

§ 1. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Źródło: Dz.U.2019.0.1145 t.j. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

PODSTAWA PRAWNA

Skarga pauliańska unormowana została w treści artykułów 527-534 Kodeksu cywilnego. Dokument ten wszedł w życie wraz z początkiem 1965 roku, a jego treść znaleźć można w Dzienniku Ustaw nr 16 na rok 1964 pod pozycją 93.

Podstawowe warunki przyznawania skargi pauliańskiej zostały ukazane w paragrafie 1. artykułu 527:

PODSTAWA PRAWNA

Art. 527. Skarga pauliańska – actio Pauliana

Źródło: Dz.U.2019.0.1145 t.j. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

O sytuacji, gdy dłużnik pozostawał niewypłacalny, traktuje artykuł 529. Kodeksu Cywilnego:

PODSTAWA PRAWNA

Art. 529. Domniemanie działań dłużnika z możliwością pokrzywdzenia wierzycieli

Jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, iż działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny.

Źródło: Dz.U.2019.0.1145 t.j. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

Warunki uznania przedawnienia skargi pauliańskiej determinuje artykuł 534.:

PODSTAWA PRAWNA

Art. 534. Zawity termin zaskarżenia

Uznania czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności.

Źródło: Dz.U.2019.0.1145 t.j. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

KIEDY MOŻNA SKORZYSTAĆ ZE SKARGI PAULIAŃSKIEJ?

By skorzystać z możliwości skorzystania ze skargi pauliańskiej, konieczne jest spełnienie któregoś z poniższych warunków:

Warunki skorzystania ze skargi pauliańskiej

1. Dłużnik musiał dokonać pewnej czynności prawnej (np. sprzedać swą nieruchomość).

2. Czynność prawna, jakiej dokonał dłużnik, w swym następstwie doprowadziła do pokrzywdzenia wierzyciela, ponieważ dłużnik stał się niewypłacalny (albo stał się bardziej niewypłacalny niż był przed dokonaniem czynności).

3. Pewna osoba trzecia uzyskała na skutek czynności przeprowadzonych przez dłużnika konkretną korzyść majątkową.

4. Dłużnik był świadomy swojego działania – wiedział, że swym postepowaniem działa na szkodę wierzyciela, któremu dłużny jest daną sumę pieniędzy.

5. Osoba trzecia, która uzyskała korzyść majątkową, wiedziała (lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć) o tym, iż dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia swojego wierzyciela.

Sprawdź nasze najlepsze oferty pożyczek bez BIK: https://www.zadluzenia.com/artykul/405,kredyt-dla-zadluzonych/

ELEMENTY SKARGI PAULIAŃSKIEJ

Najistotniejszym – a zarazem koniecznym – elementem prawidłowego sformułowania pozwu jest zawarcie żądania uznania czynności dłużnika za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela – oczywiście ze wskazaniem tego, kim była osoba trzecia, jakiej dłużnik przekazał majątek i na czym dokładnie owe przekazanie polegało.

Kolejnym istotnym elementem, jaki warto zawrzeć w formułowanej skardze, jest wniosek o udzielenie zabezpieczenia, przykładowo w postaci zakazu zbycia rzeczy. W sytuacji gdy przedmiot stanowią konkretne nieruchomości, powinno się złożyć wniosek do sądu wieczystoksięgowego o dokonanie odpowiedniego wpisu o zakazie zbywania i obciążania tejże nieruchomości.

Po uzyskaniu wyroku potwierdzającego zajście warunków do uznania skargi pauliańskiej, wierzyciel powinien złożyć wniosek o stwierdzenie prawomocności tegoż wyroku i o nadanie mu klauzuli wykonalności.

PRZYKŁAD SKARGI PAULIAŃSKIEJ

Najczęściej dłużnicy starają się o udaremnienie egzekucji poprzez przeniesienie własności swego majątku na osobę trzecią w drodze darowizny.

Przykładowo: Pani Alicja Kowalska dowiedziała się o wszczęciu postępowania egzekucyjnego przeciwko niej wskutek długów, jakich nie uregulowała.

Pani Alicja bała się o swój majątek, lecz wiedziała także, iż jedynym przedmiotem, jaki może zająć komornik, jest posiadana przez nią nieruchomość. Postanowiła więc jak najszybciej przekazać owe mieszkanie swej siostrze na mocy darowizny.

Wtajemniczyła w ten plan swą siostrę i doprowadziła do finalizacji darowizny. Mimo sprytnego planu Pani Alicji, działanie, jakiego świadomie się podjęła, jest przesłanką do wszczęcia skargi pauliańskiej.

JAK SIĘ BRONIĆ PRZED SKARGĄ PAULIAŃSKĄ?

Dłużnik, przeciwko któremu została nałożona skarga pauliańską, ma możliwość bronienia się przed zarzutami.

Przede wszystkim może on próbować dowieść, iż nie wiedział o istnieniu wierzycieli lub że nie miał wystarczającej wiedzy, by uświadomić sobie skutek swojego działania.

Po drugie – może on próbować wykazać, iż w świetle innych okoliczności twierdzenie o świadomości pokrzywdzenia jest wątpliwe.

PRZEDAWNIENIE SKARGI PAULIAŃSKIEJ

Według Kodeksu Cywilnego, wierzyciel może wystąpić ze skargą pauliańską w przeciągu pięciu lat od chwili dokonania przez dłużnika przeniesienia majątku. Wystarczy w owym terminie nadac na poczcie pozew ze skargą pauliańską.

Treść odpowiedniego artykułu, jaki normuje kwestię przedawnienia skargi, jest następująca: „Uznania czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności.”

Kiedy wierzyciel nie zdąży nadać odpowiedniego pozwu w terminie, jego uprawnienie do złożenia skargi pauliańskiej wygasa. Sąd oddala skargę, nawet wtedy, gdy dłużnik nie powoła się na upływ terminu.

PODSTAWA PRAWNA