Skarga pauliańska

author
Halszka Gronek
05 marca 2020
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Coraz częściej zdarza się tak, iż osoby, nad którymi ciąży egzekucja komornicza, wyprzedają lub ukrywają cały swój majątek, by nie mógł on podlegać egzekucji komorniczej. Wobec takich przypadków polskie prawo przewiduje zastosowanie skargi pauliańskiej. Czym ona jest i jakie są jej skutki? Sprawdzamy szczegóły.

Czym jest skarga pauliańska?

Skarga pauliańska jest specjalnym rozwiązaniem, jakie umożliwia dochodzenie swych roszczeń przez wierzyciela w przypadku, gdy dłużnik wyzbył się lub ukrył swój majątek przed egzekucją komorniczą.

Jeśli więc wskutek świadomie podjętych czynności dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, jaka należała się wierzycielowi, poszkodowany ma prawo żądać odzyskania tego, co powinno być mu darowane – właśnie poprzez skargę pauliańską.

Przekazanie majątku przez dłużnika osobie trzeciej może być unieważnione wtedy, gdy zostanie udowodnione, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, a osoba przejmująca majątek o tym wiedziała (lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć).

PODSTAWA PRAWNA

Art. 527. Skarga pauliańska – actio Pauliana

§ 1. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.


Źródło: Dz.U.2019.0.1145 t.j. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

Podstawa prawna

Skarga pauliańska unormowana została w treści artykułów 527-534 Kodeksu cywilnego. Dokument ten wszedł w życie wraz z początkiem 1965 roku, a jego treść znaleźć można w Dzienniku Ustaw nr 16 na rok 1964 pod pozycją 93.

Podstawowe warunki przyznawania skargi pauliańskiej zostały ukazane w paragrafie 1. artykułu 527:

PODSTAWA PRAWNA

Art. 527. Skarga pauliańska – actio Pauliana

§ 1. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Źródło: Dz.U.2019.0.1145 t.j. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

O sytuacji, gdy dłużnik pozostawał niewypłacalny, traktuje artykuł 529. Kodeksu Cywilnego:

PODSTAWA PRAWNA

Art. 529. Domniemanie działań dłużnika z możliwością pokrzywdzenia wierzycieli

Jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, iż działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny.


Źródło: Dz.U.2019.0.1145 t.j. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

Warunki uznania przedawnienia skargi pauliańskiej determinuje artykuł 534.:

PODSTAWA PRAWNA

Art. 534. Zawity termin zaskarżenia

Uznania czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności.


Źródło: Dz.U.2019.0.1145 t.j. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

Kiedy można skorzystać ze skargi pauliańskiej?

By skorzystać z możliwości skorzystania ze skargi pauliańskiej, konieczne jest spełnienie któregoś z poniższych warunków:

Warunki skorzystania ze skargi pauliańskiej

  1. Dłużnik musiał dokonać pewnej czynności prawnej (np. sprzedać swą nieruchomość).
  2. Czynność prawna, jakiej dokonał dłużnik, w swym następstwie doprowadziła do pokrzywdzenia wierzyciela, ponieważ dłużnik stał się niewypłacalny (albo stał się bardziej niewypłacalny niż był przed dokonaniem czynności).
  3. Pewna osoba trzecia uzyskała na skutek czynności przeprowadzonych przez dłużnika konkretną korzyść majątkową.
  4. Dłużnik był świadomy swojego działania – wiedział, że swym postepowaniem działa na szkodę wierzyciela, któremu dłużny jest daną sumę pieniędzy.
  5. Osoba trzecia, która uzyskała korzyść majątkową, wiedziała (lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć) o tym, iż dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia swojego wierzyciela.

Elementy skargi pauliańskiej

Najistotniejszym – a zarazem koniecznym – elementem prawidłowego sformułowania pozwu jest zawarcie żądania uznania czynności dłużnika za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela – oczywiście ze wskazaniem tego, kim była osoba trzecia, jakiej dłużnik przekazał majątek i na czym dokładnie owe przekazanie polegało.

Kolejnym istotnym elementem, jaki warto zawrzeć w formułowanej skardze, jest wniosek o udzielenie zabezpieczenia, przykładowo w postaci zakazu zbycia rzeczy. W sytuacji gdy przedmiot stanowią konkretne nieruchomości, powinno się złożyć wniosek do sądu wieczystoksięgowego o dokonanie odpowiedniego wpisu o zakazie zbywania i obciążania tejże nieruchomości.

Po uzyskaniu wyroku potwierdzającego zajście warunków do uznania skargi pauliańskiej, wierzyciel powinien złożyć wniosek o stwierdzenie prawomocności tegoż wyroku i o nadanie mu klauzuli wykonalności.

Potrzebujesz dodatkowej gotówki? Sprawdź najlepsze oferty:

Pożyczek z komornikiem – dla osób w złej sytuacji finansowej

Pożyczki na dowód – szybkie pożyczki

Pożyczki bez BIK – oferty niemalże dla każdego

Jak się bronić przed skargą pauliańską?

Dłużnik, przeciwko któremu została nałożona skarga pauliańską, ma możliwość bronienia się przed zarzutami. Przede wszystkim może on próbować dowieść, iż nie wiedział o istnieniu wierzycieli lub że nie miał wystarczającej wiedzy, by uświadomić sobie skutek swojego działania. Po drugie – może on próbować wykazać, iż w świetle innych okoliczności twierdzenie o świadomości pokrzywdzenia jest wątpliwe.

Przedawnienie skargi pauliańskiej

Według Kodeksu Cywilnego, wierzyciel może wystąpić ze skargą pauliańską w przeciągu pięciu lat od chwili dokonania przez dłużnika przeniesienia majątku. Wystarczy w owym terminie nadac na poczcie pozew ze skargą pauliańską.

Treść odpowiedniego artykułu, jaki normuje kwestię przedawnienia skargi, jest następująca: „Uznania czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności.”

Kiedy wierzyciel nie zdąży nadać odpowiedniego pozwu w terminie, jego uprawnienie do złożenia skargi pauliańskiej wygasa. Sąd oddala skargę, nawet wtedy, gdy dłużnik nie powoła się na upływ terminu.

PODSTAWA PRAWNA

Art. 534. Zawity termin zaskarżenia

Uznania czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności.


Źródło: Dz.U.2019.0.1145 t.j. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

Podsumowanie

Skarga pauliańska to specjalne narzędzie prawne, które pozwala wierzycielom dochodzić swoich roszczeń, gdy dłużnik próbuje unikać egzekucji komorniczej poprzez przeniesienie lub ukrycie swojego majątku. Może być złożona, gdy dłużnik, działając ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, przekazał swój majątek osobie trzeciej, która wiedziała lub mogła się dowiedzieć o tej sytuacji.

Podstawą prawną skargi pauliańskiej jest artykuł 527 Kodeksu Cywilnego. Dłużnik może próbować się bronić, argumentując, że nie wiedział o istnieniu wierzycieli lub że nie znał konsekwencji swojego działania. Jednakże, zgodnie z artykułem 534 Kodeksu Cywilnego, skargę pauliańską można złożyć tylko w ciągu pięciu lat od daty dokonania czynności, która doprowadziła do pokrzywdzenia wierzyciela. Po upływie tego terminu, skarga jest przedawniona.

Wartość skargi pauliańskiej polega na możliwości odzyskania majątku, który został nielegalnie przekazany osobie trzeciej w celu uniknięcia spłaty długów. Dzięki temu narzędziu prawemu wierzyciele mają możliwość dochodzenia swoich praw nawet w przypadku takich działań dłużników.

Wady i zalety skargi pauliańskiej

Rozwiązanie, jak każde inne, ma swoje wady i zalety.

Zalety skargi pauliańskiej:

  1. Ochrona interesów wierzycieli. Skarga pauliańska chroni interesy wierzycieli, umożliwiając im dochodzenie roszczeń nawet w przypadku prób dłużnika uniknięcia spłaty długów przez przeniesienie majątku na osobę trzecią.
  2. Sprawiedliwość i rzetelność. Procedura skargi pauliańskiej zapewnia sprawiedliwość, uniemożliwiając dłużnikowi uchylanie się od odpowiedzialności za swoje długi poprzez nielegalne przekazywanie majątku.
  3. Zapobieganie nadużyciom. Skarga ta zapobiega nadużyciom ze strony dłużników i osób trzecich, które próbują manipulować swoim majątkiem w celu uniknięcia spłaty długów.
  4. Skuteczność egzekucji. Umożliwia wierzycielom odzyskanie majątku, który został niesłusznie przeniesiony, co może znacząco ułatwić proces egzekucji.

Wady skargi pauliańskiej:

  1. Skrócony termin przedawnienia. Skarga pauliańska musi być złożona w ciągu pięciu lat od daty dokonania nielegalnej czynności. Skrócony termin ten może być problematyczny w przypadku, gdy dłużnik zdoła ukryć przeniesienie majątku przez długi okres czasu.
  2. Konieczność udowodnienia świadomego działania. Wierzyciel musi udowodnić, że zarówno dłużnik, jak i osoba trzecia, która uzyskała majątek, działały ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela. To może być trudne do udowodnienia w niektórych przypadkach.
  3. Koszty i czas. Proces skargi pauliańskiej może być czasochłonny i kosztowny, zwłaszcza jeśli wymaga skomplikowanych dochodzeń i postępowań sądowych.
  4. Możliwe straty dla osób trzecich. Osoby trzecie, które nabyły majątek uczciwie i nieświadomie, mogą ponieść straty finansowe w wyniku procesu skargi pauliańskiej, co może być uznane za niesprawiedliwe.

Podsumowując, skarga pauliańska stanowi skuteczne narzędzie ochrony interesów wierzycieli, ale wymaga starannego rozważenia oraz odpowiedniego potwierdzenia świadomego działania ze strony dłużnika i osoby trzeciej.

Pytania i odpowiedzi

Skarga pauliańska to prawne narzędzie umożliwiające wierzycielom dochodzenie swoich roszczeń, gdy dłużnik próbuje unikać spłaty długu poprzez przeniesienie majątku na osobę trzecią.

Podstawowe warunki to m.in. konieczność dokonania przez dłużnika czynności prawnej, która doprowadziła do pokrzywdzenia wierzyciela, oraz świadomość dłużnika i osoby trzeciej co do tego działania.

W takim przypadku osoba trzecia może stracić korzyści majątkowe uzyskane dzięki działaniom dłużnika, a majątek może zostać zwrócony wierzycielowi.

Działania dłużnika są domniemane jako pokrzywdzenie wierzycieli, jeśli dłużnik był niewypłacalny w chwili dokonania darowizny lub stał się niewypłacalny w wyniku tej darowizny.

Skarga pauliańska ulega przedawnieniu po upływie pięciu lat od daty dokonania przez dłużnika czynności prawnej.

Dłużnik może próbować udowodnić, że nie wiedział o istnieniu wierzycieli lub że nie miał wystarczającej wiedzy, by zrozumieć skutki swojego działania. Może również próbować wskazać inne okoliczności, które kwestionują zarzuty o świadomości pokrzywdzenia.

Istotne elementy to m.in. żądanie uznania czynności dłużnika za bezskuteczną, informacje dotyczące osoby trzeciej, która otrzymała majątek, oraz wniosek o udzielenie zabezpieczenia, np. zakazu zbycia nieruchomości.

Osoby trzecie, które nabyły majątek nieświadomie, mogą ponieść straty finansowe w wyniku procesu skargi pauliańskiej, co może być uznane za niesprawiedliwe.

Proces skargi pauliańskiej może być czasochłonny i kosztowny, zwłaszcza jeśli wymaga skomplikowanych dochodzeń i postępowań sądowych.

Skargę pauliańską można zastosować w sytuacjach, gdzie dłużnik próbuje udaremnienie egzekucji poprzez przeniesienie własności swojego majątku na osobę trzecią, na przykład poprzez darowiznę.

author
Halszka Gronek
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Wszystkie komentarze

laurell
laurell
2018-08-03 11:48:32

a mi udalo sie przechytrzyc komornika haha powiedzialam ze pieniadze za dom przegralam w kasynie hahaha

Podobne artykuły

Apple Pay Alior Bank

Alior Bank, jako jeden z pierwszych banków w kraju, umożliwia swoim Klientom płacenie za pomocą Apple Pay. Sprawdź, jak działa płacenie iPhonem w Alior Banku.  

author
Dominika Byczek
09 lipca 2018
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Promocja: „Łap chwile” w PKO BP

W PKO BP trwa promocja skierowana do młodych Klientów, w której w zamian za założenie konta z kartą debetową i spełnienie prostych warunków, młodzi Klienci mogą zgarnąć do 250 złotych premii w gotówce. Promocja trwa do 31 października 2021 roku. Sprawdź warunki.

author
Patryk Byczek
24 września 2021
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Alior Bank w Człuchowie

Istnieje jedna placówka Alior Banku, która jest placówką partnerską, działająca w Człuchowie przy ulicy Długosza. Sprawdź szczegółowe dane o placówce.

author
Aleksandra Gościnna
28 kwietnia 2024
Ekspertka finansowa, magister Uniwersytetu Gdańskiego i absolwentka studiów podyplomowych na UW. W latach 2021-2023 redaktor naczelny zadluzenia.com. Specjalistka ds. e-marketingu i promocji online.

Oszczędzający Kredyt Gotówkowy BGŻ BNP Paribas

„Świat się zmienia, dziś nawet spłacanie kredytu gotówkowego może być okazją do zaoszczędzenia pieniędzy.” Tymi słowami BGŻ BNP Paribas zachęca do skorzystania z najnowszej promocji kredytu gotówkowego. Zobaczmy, ile możemy zyskać.

author
Patryk Byczek
22 sierpnia 2015
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

ABW sprawdza kredyty we frankach

Pod nadzorem Prokuratury w Szczecinie Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego prowadzi śledztwo, które dotyczy kredytów frankowych. Proces rozpoczął się w listopadzie zeszłego roku, po wpłynięciu zawiadomienia od stowarzyszenia „Stop Bankowemu Bezprawiu”. Aktualnie śledczy gromadzą dokumentację do analiz. 

author
Aneta Jankowska
23 marca 2017
Dziennikarka, ukończyła studia dziennikarskie na Uniwersytecie Gdańskim i zdobyła doświadczenie w Radiu MORS. Posiada praktyczne doświadczenie finansowe jako właścicielka kawiarni.

Certyfikaty z gwarancją kapitału w Biurze Maklerskim Pekao

Bank Pekao poinformował w komunikacie prasowym, że do 29 lipca 2021 roku w ofercie Biura Maklerskiego Banku Pekao są dostępne certyfikaty, które bazują na notowaniach dwóch globalnych potentatów z branży wydobywczej. Sprawdzamy szczegóły.

author
Patryk Byczek
21 lipca 2021
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.
Porównaj