Unieważnienie umowy kredytowej – co warto wiedzieć?

Dorota Cholewicka

18 marca 2023

Unieważnienie umowy kredytowej to rozwiązanie, z którego można skorzystać w wyjątkowych sytuacjach. Sprawdzamy, jak działa unieważnienie umowy kredytowej, kto i w jakich sytuacjach może o nie wnioskować.

Spis treści:

Czym jest unieważnienie umowy kredytowej?
Kiedy można unieważnić umowę kredytową?
Skutki unieważnienia umowy kredytowej
Plusy i minusy płynące z unieważnienia umowy kredytu
W jakiej sytuacji nie można unieważnić umowy kredytowej?
Podsumowanie

Zwiń spis treści

Czym jest unieważnienie umowy kredytowej?

Unieważnienie umowy kredytowej jest jednym ze sposobów rozstrzygnięcia problemu finansowego. Oznacza całkowite anulowanie umowy, tak jakby nigdy nie została zawarta między bankiem a kredytobiorcą. Można skorzystać z takiego rozwiązania w kilku sytuacjach.

Takie rozwiązanie oznacza, że obie strony muszą wywiązać się z zobowiązań zawartych w umowie:

Kredytobiorca – jego obowiązkiem jest zwrot wszystkich pożyczonych pieniędzy (można rozłożyć należność na raty, jeśli jest to duże zobowiązanie).
Kredytodawca – musi zwrócić kredytobiorcy zapłacone przez niego środki (między innymi prowizję, ubezpieczenie, oprocentowanie i inne dodatkowe opłaty).

Jak widać, unieważnienie umowy kredytowej jest rozwiązaniem korzystnym dla kredytobiorcy, ponieważ nie musi martwić się zwrotem dodatkowych opłat, musi zwrócić wyłącznie kwotę pożyczki. Unieważnić możemy umowę kredytu hipotecznego, gotówkowego, frankowego (umowy kredytu denominowanego oraz umowy kredytu indeksowanego), a także wszelkie inne umowy kredytu, bez względnie na walutę w jakiej zostały one udzielone bądź spłacane przez kredytobiorców.

Kiedy można unieważnić umowę kredytową?

Wszystkie banki oraz firmy pozabankowe w Polsce, które udzielają pożyczek lub kredytów (w tym kredytów online), muszą stosować się do przepisów zawartych w ustawie o kredycie konsumenckim. Każdy konsument ma prawo do odstąpienia od umowy kredytowej, bez podania przyczyny, w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. Podczas podpisywania umowy, pośrednik ma obowiązek przekazać kredytobiorcy wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy.

A co z unieważnieniem umowy? Z takiej opcji może skorzystać zarówno kredytobiorca, jak i kredytodawca (najczęściej z takiego rozwiązania korzystają Klienci). W celu unieważnienia umowy kredytowej, sąd musi stwierdzić, że występują przesłani do stwierdzenia takiej nieważności. W jakich sytuacjach możemy starać się o unieważnienie umowy?

W sytuacji, kiedy zostały dokonane czynności prawne, przez osobę, która nie ma zdolności do ich wykonania.
W umowie znajdują się zapisy, które mogą być niedozwolone lub szkodliwe dla kredytobiorcy (kiedy zapisy będą miały charakter klauzul niedozwolonych),
Zawarto umowę bez zachowania określonych norm i zasad.
Umowę zawarto w cudzym imieniu lub bez odpowiedniego dokumentu.

Jeśli instytucja finansowa w jakiejkolwiek sytuacji złamała przepisy, nie przestrzegała polskiego prawa, zataiła istotną informację lub naruszyła zasady współżycia społecznego, kredytobiorca może wystąpić o unieważnienie umowy kredytowej. Złożenie zasadnego roszczenia o nieważności umowy powoduje, że sąd musi rozpatrzyć daną sprawę i wydać odpowiedni wyrok.

Skutki unieważnienia umowy kredytowej

Wielu z nas zapewne zastanawia się, jakie skutki niesie za sobą unieważnienie umowy kredytowej. Po pierwsze, po wydaniu wyroku przez sąd, taka umowa traci swą moc prawną. Po drugie, kredytodawca nie może wymagać od kredytobiorcy uiszczania rat kredytu, ponieważ z dniem wydania wyroku, umowa kredytowa zostaje anulowana. Po trzecie, obie strony zobowiązane są do zwrotu zapłaconych należności – kredytobiorcy zwracana jest prowizja, odsetki oraz wszelkie dodatkowe opłaty, a kredytodawca otrzymuje z powrotem pożyczone w ramach umowy pieniądze.

W przypadku kredytu hipotecznego, musimy pamiętać jeszcze o jednym ważnym aspekcie. Umowa kredytu hipotecznego zobowiązuje kredytobiorcę do ustanowienia zabezpieczenia spłaty kredytu, czyli uzyskania wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości. Po wydaniu wyroku dotyczącego nieważności umowy kredytowej, powinno się wykreślić hipotekę z księgi wieczystej nieruchomości. Dzieje się tak, ponieważ hipoteka może istnieć wyłącznie wtedy, kiedy istnieje wierzytelność, której jest zabezpieczeniem.

Co istotne, sądy mogą zastosować tak zwane prawo zatrzymania, które polega na tym, że kredytobiorca w pierwszej kolejności musi spłacić bank, a dopiero później otrzyma zwrot wpłaconych środków na poczet prowizji, odsetek itp.

Sprawdź: jak wyjść z długów.

Plusy i minusy płynące z unieważnienia umowy kredytu

Każdy wniosek dotyczący unieważnienia umowy kredytowej, wiąże się z korzyściami, jak i ryzykiem. Do najważniejszych możemy zaliczyć:

najważniejszym plusem jest pozbycie się kredytu, a więc uwolnienie się od spłacania finansowania, które powoduje wiele stresu.
możliwość złożenia wniosku o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej nieruchomości (wyłącznie po uzyskaniu prawomocnego wyroku unieważniającego kredyt).
zwrot zapłaconych przez kredytobiorcę środków (między innymi prowizję, ubezpieczenie, oprocentowanie i inne dodatkowe opłaty).
zwrot środków, które zostały przeznaczone na zapłatę rat kapitałowo-odsetkowych.

kredytobiorca musi zwrócić wszystkie pożyczone pieniądze (istnieje możliwość rozłożenia kwoty na raty).
ryzyko kolejnej sprawy sądowej (bank może wystąpić o zwrot kwoty przekazanego kredytu, wytoczenie przez bank roszczeń wobec kredytobiorcy).
ryzyko zatrzymania (pomimo wygranej sprawy w sądzie, bank może wymagać w pierwszej kolejności zwrotu finansowania, a dopiero później kredytobiorca otrzyma zwrot wpłaconych środków na poczet prowizji, odsetek i innych dodatkowych opłat).
banki mogą wystąpić z roszczeniami o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału.

Pamiętaj o możliwości połączenia wszystkich swych zobowiązań, w jeden kredyt konsolidacyjny.

W jakiej sytuacji nie można unieważnić umowy kredytowej?

Jak już wspomnieliśmy wyżej, aby unieważnić umowę kredytową, muszą ku temu wystąpić poważne przesłanki. Podstawą do unieważnienia kredytu jest łamanie przepisów, stosowanie nieuczciwych praktyk lub narzucanie zbyt dużych zobowiązań na kredytobiorcę (mogą to być sytuacje, w których zostały dokonane czynności prawne, przez osobę, która nie ma zdolności do ich wykonania, zawarto umowę bez zachowania określonych norm i zasad lub w umowie znajdują się zapisy, które mogą być niedozwolone lub szkodliwe dla kredytobiorcy). Jak wynika z przywołanych tutaj sytuacji, nie można unieważnić umowy, kiedy nie ma powodów, aby to zrobić. Bez odpowiednich dowodów, ciężko liczyć na pozytywne rozpatrzenie wniosku przez UOKiK, a później przez sąd. Takie sprawy mogą ciągnąć się nawet przez kilka lat, ponieważ każda ze stron broni się z całych sił i nie chce przegrać, a udowodnienie winy banku jest niezwykle trudne.

Podsumowanie

Unieważnienie umowy kredytowej oznacza całkowite jej anulowanie, tak jakby nigdy nie została zawarta między bankiem a kredytobiorcą.
Takie rozwiązanie oznacza, że obie strony muszą wywiązać się z zobowiązań zawartych w umowie: kredytobiorca – jego obowiązkiem jest zwrot wszystkich pożyczonych pieniędzy (można rozłożyć należność na raty, jeśli jest to duże zobowiązanie). Kredytodawca – musi zwrócić kredytobiorcy zapłacone przez niego środki (między innymi prowizję, ubezpieczenie, oprocentowanie i inne dodatkowe opłaty).
Z unieważnienia umowy kredytowej może skorzystać zarówno kredytobiorca, jak i kredytodawca.
Podstawą do unieważnienia kredytu jest łamanie przepisów, stosowanie nieuczciwych praktyk lub narzucanie zbyt dużych zobowiązań na kredytobiorcę.
Skutki unieważnienia umowy kredytowej: umowa traci swą moc prawną, kredytodawca nie może wymagać od kredytobiorcy uiszczania rat kredytu, obie strony zobowiązane są do zwrotu zapłaconych należności.