Zadatek a zaliczka

author
Dominika Byczek
28 lipca 2023
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Zadatek i zaliczka to słowa, które większość konsumentów stosuje wymiennie – prawo cywilne jednak zdecydowanie rozróżnia obie te formy płatności. Największa różnica między zadatkiem a zaliczką uwydatnia się w momencie niewykonania umowy, ponieważ tylko jedna z nich jest zwrotna. Sprawdź, czym różni się zadatek od zaliczki.

Popularne przedpłaty

Zarówno zadatek, jak i zaliczka, to popularne formy przedpłaty, z którymi mamy do czynienia najczęściej w sytuacjach, kiedy skorzystanie z danej usługi jest odsunięte w czasie. Konsumenci wpłacają część wymaganej kwoty, żeby być pewni, że usługa zostanie zrealizowana, a przedsiębiorcy pobierają przedpłaty, żeby mieć pewność że konsument z tej usługi skorzysta.

Szukasz najlepszych ofert kredytowych? Sprawdź:

Kredyty gotówkowe – do 200 000 zł

Kredyty konsolidacyjne – zamień wiele rat w jedną

Kredyty hipoteczne – na własne mieszkanie

Czym jest zadatek?

Zadatek to forma zabezpieczenia jasno zdefiniowana w prawie cywilnym. Jest to określona suma pieniędzy albo rzecz, która jest dawana przez kupującego sprzedającemu w trakcie zawierania umowy (najczęściej umowy przedwstępnej). Przyjmuje się, że zadatek nie powinien wynosić więcej niż 20% pełnej kwoty. Co ważne – aby zadatek pod względem prawnym rzeczywiście był zadatkiem, musi to być jasno zaznaczone w umowie, ponieważ w przeciwnym razie każda przedpłata traktowana jest jako zaliczka.

Co się dzieje z zadatkiem, kiedy umowa zostanie zrealizowana? 

1. Jeżeli zadatkiem była określona suma pieniędzy, to ulega ona zaliczeniu na poczet świadczenia strony (pokrywa część płatności za usługę).

2. Jeżeli zadatkiem była rzecz niefinansowa, to ulega ona zwrotowi (wtedy kupujący po otrzymaniu tej rzeczy, musi uiścić całkowitą opłatę za usługę).

Co dzieje się z zadatkiem, kiedy umowa nie zostanie zrealizowana?

1. Jeżeli umowa nie zostanie wykonana z winy kupującego (rozmyśli się, nie będzie chciał/mógł skorzystać z usługi), to  kwota nie zostanie mu zwrócona.

2. Jeżeli umowa nie zostanie wykonania z winy sprzedającego (stwierdzi, że nagle zmieniły mu się plany, pomyli terminy), to kupującemu przysługuje prawo otrzymania zwrotu sumy dwukrotnie wyższej.

3. Jeżeli umowa nie zostanie wykonana wskutek okoliczności niezależnych od kupującego i sprzedającego (hotel, w którym rezerwowaliśmy miejsce, spłonie albo samochód, który mieliśmy kupić, zostanie skradziony), kupującemu przesługuje prawo zwrotu wpłaconej kwoty (nie dwukrotnie wyższej).

PODSTAWA PRAWNA

Art. 394. Znaczenie zadatku

§ 1. W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
§ 2. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.
§ 3. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Dz.U.2017.0.459 t.j. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

Czym jest zaliczka?

Zaliczka to forma zabezpieczenia, która nie jest jasno zdefiniowana w prawie cywilnym (do przedpłaty odnosi się wiele artykułów prawnych, definujących, czym jest zaliczka w konkretnej sytuacji). Zaliczka to nic innego, jak wpłacenie części kwoty za całość usługi.

Co się dzieje z zaliczką, kiedy umowa zostanie zrealizowana? 

Zaliczka liczona jest na poczet kosztów usługi. Oznacza to, że w przypadku wykonania umowy, kupujący musi dopłacić jedynie kwotę, która stanowi różnicę między całkowitą ceną usługi a wpłaconą zaliczką.

Co się dzieje z zaliczką, kiedy umowa nie zostanie zrealizowana? 

Jeżeli umowa nie zostanie wykonana, zaliczka musi zostać zwrócona wpłacającemu. Prawo nie różnicuje sytuacji, w których niewykonanie umowy nastąpiło wskutek winy sprzedającego, kupującego lub przyczyn losowych – zaliczka zawsze podlega zwrotowi.

Różnice między zadatkiem a zaliczką

Zadatek i zaliczka to dwie różne formy płatności lub umów finansowych. Oto główne różnice między nimi:

Zadatek:

  1. Definicja. Zadatek jest to suma pieniędzy, którą klient płaci przed podpisaniem umowy lub rozpoczęciem projektu jako dowód swojego zainteresowania i zobowiązania w przyszłości.
  2. Cel. Zadatek służy jako zabezpieczenie dla wykonawcy usługi lub sprzedawcy na wypadek, gdyby klient wycofał się z umowy lub nie spełnił swoich zobowiązań.
  3. Zwrot. W przypadku, gdy klient przestrzega umowy i spełnia swoje zobowiązania, zadatek może zostać potraktowany jako część pełnej płatności lub zwrócony częściowo lub w całości w zależności od ustaleń umownych.
  4. Charakter. Zadatek może być często uważany za umowną opłatę i może być częściowo lub całkowicie utracony, jeśli klient się wycofa lub nie spełni swoich zobowiązań.

Zaliczka:

  1. Definicja. Zaliczka to płatność lub przedpłata wykonana przez klienta w celu pokrycia części całkowitej kwoty transakcji przed jej zakończeniem lub przed realizacją usługi.
  2. Cel. Zaliczka ma na celu zapewnienie pewności wykonawcy, że klient jest zainteresowany i zaangażowany w transakcję, a także pokrycie niektórych początkowych kosztów.
  3. Zwrot. Zaliczka jest zwykle potraktowana jako zaliczenie do pełnej płatności. Po zakończeniu umowy lub usługi, klient może zostać poproszony o uiszczenie pozostałej kwoty, jeśli taka jest.
  4. Charakter. Zaliczka jest zwykle bardziej elastyczną formą płatności i niekoniecznie jest uważana za umowną opłatę, jak ma to miejsce w przypadku zadatku. Jeśli klient się wycofa, może stracić zaliczkę w zależności od umownych warunków.

Zarówno zadatek, jak i zaliczka są formami przedpłaty, ale mają różne cele, zasady zwrotu i charakter. Zadatek często służy jako zabezpieczenie, a jego utrata jest bardziej prawdopodobna w przypadku nieprzestrzegania umowy, podczas gdy zaliczka jest raczej potraktowana jako zaliczenie do pełnej płatności. Ważne jest, aby zrozumieć i przestrzegać ustaleń umownych, aby uniknąć nieporozumień i konfliktów.

Pytania i odpowiedzi

Zadatek to określona suma pieniędzy albo rzecz dana przez kupującego sprzedającemu przy zawieraniu umowy, podczas gdy zaliczka to część kwoty za usługę wpłacona przez Klienta przed jej zakończeniem.

Podstawową różnicą jest to, że zadatek jest zwrotny tylko w określonych sytuacjach, gdy umowa zostaje zrealizowana, natomiast zaliczka zawsze podlega zwrotowi w przypadku niewykonania umowy.

Tak, zadatek może być albo sumą pieniędzy, albo rzeczą niefinansową, która jest przekazywana w ramach zabezpieczenia.

Tak, prawo cywilne zaleca, aby zadatek nie przekraczał 20% pełnej kwoty.

Zaliczka jest liczona na poczet kosztów usługi, a Klient musi dopłacić jedynie różnicę między całą kwotą usługi a wpłaconą zaliczką.

Tak, niezależnie od powodu rezygnacji Klienta, zaliczka musi zostać zwrócona.

Jeśli umowa nie zostanie zrealizowana z winy sprzedającego, kupujący ma prawo otrzymać zwrot sumy dwukrotnie wyższej od zadatku.

Zadatek jest zaliczany na poczet świadczenia, gdy jest to możliwe, czyli gdy zadatek został określony jako suma pieniędzy.

Zaliczka zazwyczaj nie jest traktowana jako umowna opłata i podlega zwrotowi w całości w przypadku niewykonania umowy.

W przypadku, gdy umowa nie zostanie zrealizowana z powodu okoliczności niezależnych od obu stron, zadatek podlega zwrotowi.

author
Dominika Byczek
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Podobne artykuły

Całkowity koszt kredytu

Każdy kredyt wiąże się z kosztami, których spłatą obarczony zostaje konsument. Niektóre opłaty są dla Kredytobiorcy oczywiste, inne natomiast “wychodzą w praniu”. Warto sprawdzić, ile naprawdę możesz zapłacić za swój kredyt.

author
Halszka Gronek
23 sierpnia 2023
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Santander Consumer Bank Wałcz

Santander Consumer Bank to jeden z popularniejszych banków detalicznych w Polsce. Specjalizuje się w kredytach gotówkowych, ratalnych oraz samochodowych. Sprawdź oddziały Santander Consumer Banki w Wałczu – adres, telefon, godziny otwarcia oraz mapę dojazdu.

author
Dorota Grycko
01 czerwca 2021
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com od 2021, absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Specjalizuje się w edukacji, także finansowej, pomagając czytelnikom zrozumieć i kontrolować swoje finanse.

Ile wydamy na Święta Bożego Narodzenia ?

PBS przeprowadził dla Providenta kolejne badanie z cyklu Barometr Providenta. Aż 25% Polaków podchodzi do świąt oszczędnie i deklaruje, że wydatki świąteczne zamknie w kwocie 400 zł. Zaledwie co dziewiąty Polak wyda na święta  ponad 1000 zł. Większość zatem planuje święta rozsądnie, chociaż niemal połowa badanych deklaruje, że nie będzie kupować najtańszych produktów. 

author
Dominika Byczek
06 listopada 2017
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Bank Pekao w Pruszczu Gdańskim

Bank Pekao jest jednym z największych banków detalicznych w Polsce. Jeden z jego oddziałów mieści się w Pruszczu Gdańskim – sprawdzamy godziny otwarcia, dane kontaktowe oraz ofertę placówki.

author
Patryk Byczek
17 lipca 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

ZUS I oddział w Warszawie

Zakład Ubezpieczeń Społecznych posiada 39 oddziałów w największych polskich miastach. Sprawdzamy dane I oddziału w Warszawie: kontakt, dane adresowe, infolinię oraz godziny otwarcia.

author
Patryk Byczek
23 sierpnia 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Co zrobić, jeżeli Urząd Skarbowy zajmie konto bankowe?

Jeżeli posiadamy wszelkiego rodzaju zadłużenia, możemy się spodziewać sytuacji, w której urząd skarbowy zajmuje nasze środki na koncie. Jest to postępowanie, które może nam przysporzyć wiele problemów oraz niechcianych stresów. W naszym artykule dowiesz się, co zrobić w sytuacji zajęcia konta przez Urząd Skarbowy oraz jak przebiega taka procedura.

author
Patryk Byczek
20 lutego 2024
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.
Porównaj