Centralna informacja o rachunkach uśpionych

Już 1 lipca 2016 r., we wszystkich bankach prowadzących działalność w Polsce, a także w SKOK-ach, udostępniona zostanie nowa usługa, która usprawni pozyskiwanie informacji o odziedziczonych lub zapomnianych środkach.

Centralna informacja o rachunkach uśpionych zarządzana będzie przez Krajową Izbę Rozliczeniową. Uruchomienie usługi będzie możliwe dzięki przyjętej w ubiegłym roku nowelizacji Prawa bankowego (która wejdzie w życie z dniem 1 lipca 2016 r.).

Rachunki uśpione

Umowny termin „rachunki uśpione” to określenie używane w kontekście kont bankowych:

• osób zmarłych, o których nie wiedzieli spadkobiercy
• osób, których spadkobierców nie odnaleziono
• o których istnieniu zapomnieli sami właściciele.

Już wkrótce zdeponowane tam pieniądze będą mogły szybciej trafić do osób upoważnionych do ich posiadania.

W czym pomoże Centralna Informacja ?

Głównym celem nowych przepisów jest ułatwienie spadkobiercom poszukiwania rachunków bankowych należących do zmarłych krewnych. Dotychczas, aby zweryfikować, czy któryś z członków rodziny miał gdzieś nieujawnione za życia konto, należało złożyć odrębne zapytanie w każdym banku i SKOK-u. Było to czasochłonne i trudne.

Na podstawie nowych przepisów KIR będzie prowadziła Centralną informację o rachunkach, która znacznie ułatwi takie poszukiwania. Dzięki temu składając wniosek w jednym miejscu – w placówce instytucji, otrzyma się wspólną informację ze wszystkich podmiotów na rynku. Pozwoli też każdemu zidentyfikować stare, niezamknięte konta lub co istotne – założone przez oszustów posługujących się naszymi danymi osobowymi.

Centralna Informacja o Rachunkach Uśpionych pozwoli:

1) odszukać rachunki w bankach i SKOK-ach założone na nasze dane. To bardzo ważne m.in. gdy obawiasz się, że ktoś mógł skorzystać z Twojej tożsamości w celu założenia konta – a potem wyłudzenia pożyczki. Ale może też przypomnieć Ci, że gdzieś masz zapomniany rachunek, albo taki, którego bank nie zamknął pomimo Twojego wniosku,

2) odszukać rachunki spadkodawcy w bankach i SKOK-ach. Dowiesz się, czy Twój zmarły krewny miał gdzieś konta albo lokaty, o których nic nie wiesz. Oczywiście w celu weryfikacji będziesz musiał przedstawić tytuł prawny do spadku,

3) odszukać wszelkie rachunki bankowe osób fizycznych oraz imienne rachunki członków spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, a zatem także rachunki uśpione osób fizycznych, które to rachunki związane są z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Korzyścią dla klienta będzie możliwość otrzymania informacji w jednym miejscu – w banku lub SKOK-u, w którym zdecydował się złożyć wniosek. Natomiast uzyskanie szczegółowych danych dotyczących rachunku, jak np.: weryfikacja jego rodzaju i salda, będzie możliwa wyłącznie w placówce banku lub SKOK-u, w którym rachunek jest prowadzony.

Za pośrednictwem Centralnej Informacji nadal nie zidentyfikujemy jednak łatwo np. rachunków maklerskich, rachunków jednostek funduszy inwestycyjnych czy polis inwestycyjnych. W ich przypadku pozostanie dotychczasowa droga, czyli dopytywanie w każdej instytucji z osobna.

Kto może skorzystać z Rejestru ? 

• posiadacz rachunku bankowego będący osobą fizyczną oraz członek SKOK,
• osoba, która uzyskała tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku lub tytuł prawny do spadku po członku SKOK (co do zasady wnioskodawcą będzie spadkobierca, choć może nim być również nabywca spadku, który – zgodnie z art. 1053 kodeksu cywilnego – wstępuje w prawa i obowiązki spadkobiercy),
• każdy, kto podejrzewa, że padł ofiarą kradzieży tożsamości i że w związku z tym ktoś na jego nazwisko mógł otworzyć gdzieś konto czy konta bankowe.

Od kiedy usługa będzie dostępna i czy będzie odpłatna ?

Zgodnie z decyzją ustawodawcy, usługa będzie dostępna od 1 lipca 2016r. (z tym dniem wejdzie w życie ustawa z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, na mocy której tworzona jest Centralna informacja).

Ustawodawca przewidział odpłatność usługi. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami ustawy zbiorcza informacja może być dostarczona wnioskodawcy przez bank lub SKOK odpłatnie, przy czym opłata nie może być wyższa niż koszt wygenerowania takiej informacji. 

Na dzień dzisiejszy nie wiadomo, ile ona będzie wynosić. W tabelach opłat i prowizji kilku banków, z którymi się zapoznałam, nie ma jeszcze takiej pozycji.

Jak uzyskać informację o poszukiwanym rachunku – krok po kroku

1. Wnioskodawca (osoba, która uzyskała tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku albo osoba fizyczna poszukująca własnych rachunków) składa odpowiedni wniosek w dowolnym, wybranym przez siebie banku (komercyjnym bądź spółdzielczym) lub SKOK-u. Warto podkreślić, że nie trzeba być klientem instytucji, w której składamy zapytanie. Można to zrobić tam, gdzie będzie nam po prostu wygodniej.

2. Bank lub SKOK przyjmujący wniosek będzie weryfikował dane (tożsamość) wnioskodawcy, a w przypadku osoby, która uzyskała tytuł prawny do spadku, będzie weryfikował także ten tytuł (np. prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, akt notarialny poświadczenia dziedziczenia, w szczególnych przypadkach np. obcokrajowców może to być inny dokument potwierdzający prawo do spadku, np. zagraniczne orzeczenie. W przypadku nabywcy spadku konieczne będzie dodatkowo okazanie umowy nabycia spadku), pobierze opłatę za usługę zgodnie z własną tabelą prowizji i opłat (o ile taką opłatę wprowadzi) i będzie kierował stosowne zapytanie do Centralnej informacji.

3. Centralna informacja przesyła zapytanie do wszystkich banków i SKOK-ów w Polsce.

4. Odpowiedzi na przesłane zapytanie wpływają do Centralnej informacji w ciągu trzech dni roboczych. Na tej podstawie generowana jest zbiorcza informacja, czyli zestawienie zawierające:
– wskazanie podmiotów, które prowadzą albo prowadziły rachunek, numer rachunku, b. informację, czy rachunek jest nadal prowadzony,
– informację, czy jest to rachunek wspólny,
– informację o umowach rachunku bankowego rozwiązanych albo wygasłych z powodu śmierci posiadacza rachunku albo braku dyspozycji dotyczących rachunku przez okres 10 lat.

5. Zbiorcza informacja jest dostarczana przez Centralną informację do banku/SKOK-u obsługującego wnioskodawcę niezwłocznie po uzyskaniu odpowiedzi od banków i SKOK-ów, do których zostało przesłane zapytanie. Wnioskodawca odbiera w tej samej placówce banku/SKOK-u informacje o istnieniu rachunków uśpionych lub ich braku.

Więcej informacji: www.centralnainformacja.pl

Emilia Łobińska-Szyc
radca prawny
Kontakt z kancelarią: www.radca-szyc.pl