Aż 7% Polaków rozumie oszustów wyłudzających kredyty

Eksperci oceniający odpowiedzi polskich ankietowanych twierdzą, iż zakres społecznego przyzwolenia na nadużycia konsumenckie w obszarze finansów jest duży i najpewniej wzrośnie w kolejnych latach. Polacy są w stanie usprawiedliwić wiele finansowych wykroczeń,  zwłaszcza jeśli dopuszczają się ich bliskie osoby lub konsumenci będący w trudnej sytuacji życiowej.

Wyniki tegorocznej edycji analizy moralności finansowej Polaków pozostawiają wiele do życzenia. W opracowaniu badania przeprowadzonego przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce w partnerstwie z BIG InfoMonitor, Everest Finanse i Polską Siecią Windykacji czytamy, że  zakres społecznego przyzwolenia na nadużycia konsumenckie w obszarze finansów jest duży i niestety wykazuje tendencje rosnące. 

Najbardziej rygorystycznie respondenci odnoszą się do kwestii wyłudzania pieniędzy za pomocą posługiwania się fałszywymi dokumentami (o tym, jak zabezpieczyć się przed próbami wyłudzenia, pisaliśmy w naszym poradniku). Mimo tego jednak prawie 7% z nas zakłada, że dopuszczalne jest usprawiedliwienie tego typu sytuacji: 3,3% jest w stanie zrozumieć oszusta czasem, 2,4% – często, a 1,4% – zawsze. Jak Polacy tłumaczą swoją wyrozumiałość? Większość (55%) wskazuje na brak uczciwości instytucji finansowych, a 38% na trudną sytuację finansową potencjalnego oszusta.

Nie akceptujemy nadużyć względem kasjerów

Jak zaznaczyliśmy już na wstępie, Polacy mają w sobie najmniej akceptacji do prób wyłudzenia kredyt na cudze dane osobowe (choć i w tym przypadku nie ma mowy o 100-procentowej dezaprobacie). Drugim najbardziej rygorystycznie ocenianym zachowaniem okazało się – podobnie jak w ubiegłym roku – niezwracanie uwagi kasjerowi, który pomylił się na własną niekorzyść. Ponad dwie trzecie badanych osób (68%) uznało, że w żadnym wypadku nie należy usprawiedliwiać tego typu zachowań. Jak odpowiedzi pozostali respondenci?

Jedna piąta Polek i Polaków (20,6%) dopuszcza możliwość sporadycznego występowania sytuacji, w których klient niezwracający nadmiernej reszty kasjerowi zasługiwał będzie na usprawiedliwienie bądź zrozumienie. Blisko 8% akceptuje zajście tego typu przypadków często, 3,6% z nas jest zdania, że zawsze należy postarać się zrozumieć konsumenta, który nie zwrócił uwagi kasjerowi mylącemu się na własną niekorzyść, mimo tego, że zauważył taką pomyłkę.

– wyjaśnia Związek Przedsiębiorstw Finansowych w omówieniu wyników badań.

W jakich obszarach moralność Polaków kuleje?

Na najniższych szczeblach hierarchii standardów moralności finansowej wśród Polaków znalazły się zachowania usprawiedliwiane przez ponad połowę respondentów. Mowa o sytuacji płacenia gotówką bez rachunku, by uniknąć płacenia VAT, oraz o przepisywaniu majątku na rodzinę w celu „wymigania się” przed wierzycielem lub komornikiem. Jednak najbardziej liberalnie podchodzimy do jeszcze innej kwestii, a mianowicie do podejmowania pracy „na czarno” celem uniknięcia ściągania długów z pensji. Prawie 3/5 z nas nie sprzeciwia się tego typu zachowaniom. 

Tylko 42,5% respondentów wyraziło niekwestionowany sprzeciw wobec pracy na czarno celem uniknięcia egzekucji środków z wypłaty. Dla porównania, jednoznaczny brak akceptacji dla zatajania informacji uniemożliwiających wzięcie kredytu wykazało 52,4% ankietowanych. Z kolei zero tolerancji wobec zawyżania wartość poniesionych szkód celem uzyskania nienależnego odszkodowania okazał się być domeną aż 67,8% Polek i Polaków. Oczywiście wyniki pokazują jedynie to, jak respondenci potrzegają swe przekonania, a nie to, jak rzeczywiście się zachowują.

Nasze przekonania to jedno, jednak realne zderzenie się z sytuacją, która daje potencjalną szansę na nadużycie, może całkowicie zmienić nasze priorytety i wyznawane wartości. Faktu tego świadomi są nie tylko twórcy badania społecznego, ale również większość respondentów. Argumentami najczęściej wskazywanymi przez nich jako czynniki usprawiedliwiające poszczególne nadużycia okazały się: życiowa konieczność w postaci trudnej sytuacji finansowej osoby popełniającej te nadużycia oraz nieuczciwość instytucjonalnych aktorów funkcjonujących w sferze finansów.

Źródła:
https://zpf.pl/pliki/raporty/moralnosc_finansowa_polakow_2019.pdf