Cesja wierzytelności – na czym polega?

Cesja wierzytelności jest umową, której zawarcie skutkuje zmianą osoby uprawnionej do żądania wierzytelności względem dłużnika. Cesję nazywa się inaczej przelewem wierzytelności. Stroną uprawnioną do przeprowadzenia cesji jest wierzyciel. Podmiotem, wobec którego żądana jest wierzytelność, jest właśnie dłużnik z ciążącym na nim obowiązkiem spłacenia długu.

Cesja jest więc prawnie unormowaną możliwością zmiany wierzyciela na nowego – bez zgody dłużnika. Zmiana ta odbywać się może na podstawie umowy przenoszącej wierzytelność na osobę trzecią, czyli właśnie na mocy umowy przelewu wierzytelności.

Umowa o przekazaniu wierzytelności między jednym wierzycielem a drugim, czyli właśnie umowa przelewu wierzytelności, charakteryzuje się specyficznym nazewnictwem i terminologią, jakie mogą nie być oczywiste dla przeciętnego użytkownika języka.

Pierwszą ze stron umowy jest pierwotny wierzyciel, jaki zbywa swoje prawa do wierzytelności względem dłużnika. Podmiot zbywający swą wierzytelność nazywany jest cedentem. Drugą stronę cesji stanowi wtórny wierzyciel, a więc nabywca wierzytelności, jaką pierwotny wierzyciel zbył. Nabywcę tego nazywa się cesjonariuszem.

Według polskiego prawa przedmiotem umowy o przelewie wierzytelności może zostać każda zbywalna wierzytelność, a więc każdy materialny przedmiot – o ile nie prawo do niego nie przysługiwało osobie trzeciej w chwili podpisania cesji. Wierzyciel może przelać na nabywcę cesji także wierzytelność przedawnioną, o ile nie wynika ona ze zobowiązania oznaczonego tak zwaną wadą nieważności.

Co istotne, cesja może dotyczyć również wierzytelności zabezpieczonej – np. hipoteką, zastawem zwykłym lub zastawem rejestrowym. Przelew ten nie musi dotyczyć całej wierzytelności – może odnosić się jedynie do jej części lub wybranego świadczenia ubocznego.

W przypadku cesji wierzytelności polskie prawo przewiduje, iż zgoda dłużnika nie jest wymagana ani obligatoryjna. Oznacza to, iż przelew wierzytelności będzie miał prawo być dokonany, nawet jeśli dłużnik nie wyrazi zgody na zmianę wierzyciela.

Jednym z podstawowych punktów, o jakich warto pamiętać podczas umowy cesji jest fakt zawiadomienia dłużnika o przelewie wierzytelności na nowego nabywcę. Obowiązek takiego zawiadomienia spoczywa na Cedencie, a więc zbywcy wierzytelności.

Zawiadomienie dłużnika o cesji ma istotne znaczenie dla nabywcy, gdyż według Kodeksu Cywilnego dopóki zbywca nie zawiadomił dłużnika o przelewie, spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy, chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie.

Bardzo istotne jest także to, iż wskutek cesji wierzytelności sytuacja dłużnika kategorycznie nie może ulec pogorszeniu. Wobec nowego nabywcy przysługiwać mu będą także wszystkie prawa do zarzutów, jakie miał posiadał względem cedenta w momencie powzięcia wiadomości o przelewie.

W przypadku otrzymania zawiadomienia o wykupieniu danego długu przez nowego wierzyciela, dłużnik powinien jak najszybciej wezwać zbywcę do umorzenia egzekucji komorniczej, jaka wciąż toczy się względem dłużnika. Bowiem skoro dług został sprzedany, dawny wierzyciel nie ma prawa kontynuować egzekucji.

Kodeks Cywilny tłumaczy, iż wraz z cesją wierzytelności na nabywcę przechodzą wszelkie związane z nią prawa – w szczególności prawo do roszczenia o zaległe odsetki. W jednak rzeczywistości komornik nie może prowadzić czynności egzekucyjnych na rzecz nowego wierzyciela dopóki ten nie przedłoży mu odpowiedniego dowodu otrzymania tytułu wykonawczego.

Kwesta działalności komorniczej i ramienia, z którego egzekucja powinna się toczyć (dawnego bądź nowego wierzyciela) jest wyjątkowo sporna i różnie praktykowana przez polskie sądy. Każdy przypadek powinien być indywidualnie skonsultowany z prawnikiem, by mieć pewność, iż komornik prowadzi swą egzekucję w imieniu odpowiedniej strony cesji.

Jak zaznaczyliśmy już w sekcji “Cesja wierzytelności a zgoda dłużnika”, strony przelewu wierzytelności nie mają obowiązku otrzymania zgody dłużnika na przeprowadzenie cesji. Istotne jednak jest odpowiednie zawiadomienie go o zmianie wierzyciela na innego.

Obowiązek zawiadomienia  Dłużnika o przeprowadzeniu cesji spoczywa na Cedencie, a więc zbywcy prawa do wierzytelności. Zawiadomienie to ma istotne znaczenie dla nabywcy cesji. Zgodnie z Kodeksem Cywilnym dopóki zbywca nie zawiadomił dłużnika o przelewie, spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy (chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie).