FED – czym się zajmuje?

Dane największych instytucji finansowych jednoznacznie wskazują, iż najbogatszym krajem na świecie są Stany Zjednoczone. W 2017 roku PKB tego mocarstwa wynosiło aż 19 400 mld dolarów, czyli o ponad 7 000 mld więcej, niż wskazywały wyniki drugiego najpotężniejszego kraju – Chin. Warto wiedzieć, iż za politykę pieniężną i finansową USA odpowiada System Rezerwy Federalnej. Czym jest ta instytucja i jaki wpływ ma na wyniki gospodarcze Stanów?

System Rezerwy Federalnej – co to jest?

System Rezerwy Federalnej, potocznie nazywany Rezerwą Federalną lub po prostu skrótowcem FED (od angielskiego Federal Reserve System), to nic innego, jak amerykański bank centralny. W Polsce tego typu instytucją jest Narodowy Bank Polski, a w Stanach Zjednoczonych Ameryki – właśnie System Rezerwy Federalnej. FED stanowi najważniejszy filar amerykańskiego systemu finansowego i bankowego. Reguluje on system wysokość płac i stóp procentowych, a co najważniejsze, prowadzi on systematyczne działania na rzecz rozwoju gospodarki USA.

System Rezerwy Federalnej powstał w 1914 roku na mocy ustawy o rezerwie federalnej z 1913 roku. Siedziba Rady Gubernatorów, nadrzędnego organu FED, znajduje się obecnie w Waszyngtonie, przy alei Konstytucji. Jej reprezentantami jest siedmiu członków wybieranych przez Prezydenta USA za radą i zgodą Senatu. Spośród nich wyróżnić można przewodniczącego Rady Gubernatorów FED i dwóch wiceprzewodniczących. Organ zajmuje się kształtowaniem polityki pieniężnej, ustaleniem reguł rynku pożyczkowego i nadzorem nad bankami. 

Rezerwa Federalna decyduje o tym, jak wyglądać będzie polityka pieniężna w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Co więcej, amerykański bank centralny ma realny wpływ na kształt systemu bankowego i tempo rozwoju gospodarczego zachodniego mocarstwa. Choć FED jest instytucją autonomiczną (co podkreślane jest zresztą wyraźnie przez obecnego prezydenta Stanów Zjednoczonych), prowadzona przez Rezerwę polityka ma ogromny wpływ na gospodarkę całego świata. Wszystko to z powodu globalizacji rynkowej i silnego uzależnienia krajów od USA.

Sprawdź najnowszy wskaźnik PMI dla Polski.

Historia powstania FED

System Rezerwy Federalnej powstał w 1914 roku, co nie oznacza jednak, iż wcześniej nie było w Stanach Zjednoczonych Ameryki takiej instytucji, która prowadziłaby działalność zbliżoną do FED. Pierwszymi podmiotami pełniącymi zadania banku centralnego USA był Pierwszy Bank Stanów Zjednoczonych, działający w latach 1791-1811. Po pięcioletniej przerwie utworzono Drugi Bank Stanów Zjednoczonych, który działał do 1836 roku. Obie te instytucje pozostawiały część akcji prywatnym inwestorom, co odróżnia je od obecnego definiowania krajowych banków centralnych.

Okres po zamknięciu Drugiego Banku Stanów Zjednoczonych przez historyków nazywany jest erą wolnej bankowości. W tym czasie bank centralny USA nie istniał, a każdy ze stanów prowadził niezależną politykę pieniężną i bankową. Tego typu działanie doprowadziło jednak do wielu niedogodności i powszechnego nieładu finansowego (m.in. dlatego, że wiele banków wydawało własne unikatowe banknoty). W efekcie w 1963 roku ustanowiono system banków krajowych ( a także ujednolicono pieniądz i wprowadzono instytucje kontrolujące działalność banków). 

System z 1963 roku wciąż jednak był niewystarczająco kompletny i szczelny, co doprowadziło do wybuchu paniki bankowej w 1907 roku. W jej wyniku prezydent Woodrow Wilson wraz z grupą ekspertów stworzyli projekt ustawy tworzącej amerykański bank centralny. Nad szkicem debatowano blisko rok, od końca 1912 roku do 23 grudnia 1913 roku, kiedy to ostatecznie prezydent Wilson podpisał dokument, zatwierdziwszy uprzednio nowe zapisy i wprowadzone poprawki. Na mocy tejże ustawy powstał obecny FED, czyli System Rezerwy Federalnej. 

Najważniejsze cele oraz misja FED

Ustawa z 1913 roku, na mocy której utworzony został System Rezerwy Federalnej, jasno określił, jakie zadania pełnić ma bank centralny Stanów Zjednoczonych. Mowa przede wszystkim o kompleksowym nadzorze nad bankami czy prowadzeniu polityki pieniężnej kraju. FED odpowiada między innymi za wprowadzanie banknotów i monet do powszechnego obiegu, kontrolowanie podaży pieniądza, a także za prowadzenie badań i szkoleń edukacyjnych w zakresie ekonomii, finansów i gospodarki. 

Co niezwykle istotne, System Rezerwy Federalnej pełni także funkcję „pożyczkodawcy ostatniej instancji”. Oznacza to, iż FED uprawniony jest do wypłacania środków finansowych potrzebującym bankom komercyjnym pod zastaw bezpiecznych papierów dłużnych. Tego typu pożyczki zwykle wynikają z gwałtownego odpływu depozytów z danego banku komercyjnego. Mówiąc najprościej, jak to możliwe, gdy bankom komercyjnym kończą się pieniądze, przez co nie mają one z czego wypłacać klientom należnych im środków, bank centralny (FED) przychodzi z pomocą. 

Struktura organizacyjna FED

Struktura Rezerwy Federalnej przez ekonomistów określana jest mianem systemu dwuszczeblowego, a dokładniej federalno-dystryktowego. Pierwszym szczeblem jest tak zwana Rada Gubernatorów, w której skład wchodzi siedmiu członków wybieranych na 4-letnią kadencję przez Prezydenta USA. Rada jest nadrzędnym organem Rezerwy Federalnej – to właśnie w jej obrębie podejmowane są decyzje dotyczące polityki nadzoru bankowego, stóp procentowych i wielkości kredytów udzielanych przez FED na rzecz innych podmiotów rynku finansowego.

Drugi szczebel struktury (dystryktowy) stanowi dwanaście banków okręgowych wraz z ich 25 oddziałami. To właśnie te organy odpowiadają za politykę pieniężną i bankową określonych obszarów kraju (dystryktów). Obok Rady Gubernatorów i dwunastu banków okręgowych w strukturze FED wyróżnia się jeszcze Federalny Komitet do spraw Operacji Otwartego Rynku. Ten organ jest swoistym spoiwem obu wyżej wymienionych szczebli organizacyjnych – w jego skład wchodzi bowiem siedmiu członów Rady Gubernatorów oraz pięciu prezesów banków okręgowych.

Jako organy banku centralnego USA wymienia się również podmiotu wykonujące zadania o charakterze pomocniczym względem FED. Chodzi między innymi o Federalny Komitet Doradczy, Radę Doradczą ds. Lokalnych Instytucji Depozytowych czy Radę Walidacyjną. Podział struktury Rezerwy Federalnej uległ drobnym modyfikacjom w 2010 roku, kiedy to w życie weszła tak zwana ustawa Dodda-Franka. Najważniejsze kwestie nie uległy jednak zmianie: wciąż istnieje dwuszczeblowy podział banku centralnego. 

Wiemy, ile wynosić będzie płaca minimalna w 2020 roku. Sprawdź tutaj.