Co to jest klin podatkowy?
Klin podatkowy jest terminem stricte ekonomicznym. Z tego powodu nazwa klina dla przeciętnego użytkownika języka (zwłaszcza niezwiązanego z branżą ekonomiczną) jest niezrozumiała i tajemnicza. W dzisiejszym artykule postaramy się wyjaśnić ową zagadkę klina podatkowego.
Mówiąc najprościej, jak to możliwe, klin podatkowy to nic innego, jak różnica między kosztem zakupu lub wytworzenia danego dobra a ceną, po jakiej zostanie ono sprzedane. Owa różnica, czyli właśnie klin podatkowy, często równa jest po prostu podatkowi.
Termin klina podatkowego najczęściej używany jest w odniesieniu do rynku pracy. W takim przypadku oznacza on różnicę między wartością pieniężną, jaką dany pracodawca co miesiąc opłaca w związku z zatrudnianiem pracownika, a rzeczywistym wynagrodzeniem.
Można więc powiedzieć, że klin podatkowy na rynku pracy oznacza różnicę między wynagrodzeniem brutto, a wartością pensji netto. Wskaźnik ten w oczywisty sposób pokazuje opodatkowanie pracy w Polsce. Co więcej, wskazuje on także, jaka część wynagrodzenia brutto trafia do kieszeni państwa, a zwłaszcza ZUS-u.
Konsekwencje klina podatkowego
Istnienie klina podatkowego w dzisiejszych czasach jest w zasadzie nieuniknione. Podatki umożliwiają funkcjonowanie państwa, gwarantują obywatelom szereg uprawnień i zapewniają podstawowe prawa człowieka. Problem z klinem zaczyna się wtedy, gdy gwałtownie zmienia się jego wysokość (a zwłaszcza gdy niespodziewanie rośnie).
Zwiększenie państwowych opłat, akcyz czy podatków nie może skutkować jedynie proporcjonalnym poniesieniem stawek sprzedażowych. Gdyby tak było, konsumenci zaniechaliby nabywania wszelkich towarów i korzystania z jakichkolwiek usług. Nikt z nas przecież nie czułby się sprawiedliwie potraktowany, gdyby to właśnie na nas spadł obowiązek ponoszenia skutków wzrostu podatków.
Dlatego właśnie każda zmiana klina podatkowego wiąże się zarówno ze zmianą po stronie sprzedawcy (a na rynku pracy – pracodawcy), jak i po stronie nabywcy (odpowiednio – pracownika). Gdy wzrosną podatki, pewną część swego zysku stracą obie strony transakcji. Zmieni się więc zarówno popyt, jak i sprzedaż.
Przykładowo: jeśli podatek dochodowy zostałby podniesiony o 200%, część owej nadwyżki musiałby ponieść pracodawca (dopłacając do wynagrodzenia brutto), a drugą część pracownik (godząc się na częściowe obniżenie wypłaty netto). Wniosek z tego jest prosty: jeśli klin wzrasta, wszyscy na tym tracą. A jeśli by zmalał, sytuacja powinna ulec polepszeniu po obu stronach transakcji.
Ile wynosi klin podatkowy w Polsce 2019?
Klin podatkowy w Polsce zależny jest od konkretnego sektora rynkowego. W przypadku rynku pracy także nie można mówić o jednej, stałej i niezmiennej wartości klina podatkowego. Wszystko zależy od formy zatrudnienia pracownika (czy formy opodatkowania w przypadku przedsiębiorców), wyboru dobrowolnych składek ZUS-owskich oraz uczestniczenia w dodatkowych funduszach (na przykład FP lub FGŚP).
Wartość klina podatkowego można jednak zilustrować na reprezentacyjnym przykładzie: koszcie zatrudnienia pracownika na umowie o pracę i minimalnym wynagrodzeniu. I tak w roku 2019 minimalna pensja wynosi 2250 złotych netto, jednak przelew, jaki pracownik otrzyma na swoje konto, będzie niższy o kwotę równą blisko 1100 zł. Dlaczego?
Od kwoty wynagrodzenia brutto ze strony pracownika konieczne należy odliczyć odpowiednie składki ZUS-owskie. Ubezpieczenie chorobowe opłacane przez pracownika wynosi 2,45% wymiaru podstawy, ubezpieczenie zdrowotne – 9,00%, emerytalne – 9,76%, a rentowe – 1,50%.
Warto jednak dodać, że koszty zatrudnienia pracownika, jakie ponosi bezpośrednio dany pracodawca, nie ograniczają się jedynie do owych 2250 złotych wynagrodzenia brutto. Z jakiego powodu?
Istnieje bowiem kilka kosztów, jakie pracodawca pokrywa sam (dlatego nie są one wliczone do kwoty brutto wynagrodzenia). Mowa między innymi o ubezpieczeniu wypadkowym (standardowo 1,67% wymiaru podstawy).
Gdy przedsiębiorstwo zatrudnia pracownika na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze godzin, gwarantując mu wynagrodzenie minimalne (2250 złotych brutto), całkowity koszt zatrudnienia wynosi aż 2710,81 PLN.
Sprawdź, jakie są progi podatkowe w 2019 roku: https://www.zadluzenia.com/progi-podatkowe/
Co ma wpływ na klin podatkowy?
Niewielu pracowników zdaje sobie sprawę z tego, iż wysokość klina podatkowego istnieje w ścisłej korelacji z wydatkami państwa na świadczenia socjalne. Wszystko dlatego, iż obciążenia fiskalne pracy w postaci składek społecznych służą finansowaniu transferów socjalnych państwa.
Duże wydatki socjalne implikują wysoki klin podatkowy, co szczególnie widać na przykładzie państw, które określane są mianem opiekuńczych. Niestety podwyższanie klina w imię zwiększenie polityki socjalnej zdaje się być błędnym kołem. Większy klin przyczynia się do zwiększenia szarej strefy i bezrobocia, przez co jeszcze więcej obywateli potrzebuje pomocy socjalnej.
Poza polityką socjalną wpływ na wymiar klina podatkowego ma wiele makro- i mikro ekonomicznych czynników. Czasami krajowa gospodarka jest w tak złym stanie, że w oczach władz konieczne staje się „łatanie” dziury budżetowej zwiększaniem podatków i opłat pracowniczych.
Na całe szczęście we wszystkich państwach niemal państwach skupionych wokół Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju prawo przewiduje tak zwane ulgi podatkowe, które pozwalają poszczególnym jednostkom na zmniejszenie klina podatkowego. Najczęściej stosowaną ulgą jest oczywiście ulga na dziecko. Spora część podatników korzysta także z ulgi na Internet.
Źródła:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Klin_podatkowy
https://mfiles.pl/pl/index.php/Klin_podatkowy
