Opłata interchange – co to jest?

Opłata interchange odliczana jest od wartości każdej dokonanej za pomocą karty płatniczej transakcji przez Konsumenta. Zysk z niej trafia do banku, jaki wydał daną kartę, po uprzednim pobraniu należnej sumy od agenta rozliczeniowego, czyli pośrednika transakcji (operatora terminali płatniczych). Pobieranie opłaty interchage ma jeden zasadniczy cel – zrekompensowanie bankowi kosztów obsługi rachunku Właściciela karty.

Warto także dodać, iż opłata interchange jest jedną z trzech składowych tzw. opłaty MSC, czyli taksy regulowanej przez punkty usługowo-handlowe (np. sklepy) z tytułu obsługiwania transakcji kartami płatniczymi. Oprócz opłaty interchange na MSC składa się także indywidualnie ustalona marża agenta rozliczeniowego (czyli operatora terminali płatniczych) oraz opłata systemowa na rzecz producenta kart (np. Visy lub MasterCard).

Opłata interchange pobierana jest na rzecz banku obsługującego daną kartę płatniczą bezpośrednio od agenta rozliczeniowego, czyli instytucji zajmującej się przekierowywaniem ruchu transakcyjnego do wydawców kart płatniczych (mówiąc prościej – od operatora terminalu). To właśnie ten podmiot z formalnego punktu widzenia ponosi opłatę interchange.

W praktyce jednak sprawa ta jest nieco bardziej skomplikowana. Gdy Konsument dokonuje zakupu przy użyciu karty płatniczej, odpowiednia część środków pieniężnych znika z jego konta (lub w przypadku kart kredytowych – z salda przyznanego limitu). Zanim jednak pieniądze te trafią do akceptanta, czyli sprzedawcy, przejdą one długą drogę.

W pierwszej kolejności nasz bank przeleje odpowiednie pieniądze za zakup towaru lub usługi agentowi rozliczeniowemu (operatorowi terminalu płatniczego, przy pomocy którego Konsument dokonał transakcji kartą). W tym momencie jednak bank pobierze dla siebie opłatę interchange. W następnej kolejności agent rozliczeniowy przekaże otrzymane środki akceptantowi, czyli sprzedawcy w punkcie usługowo-handlowym, lecz i on zatrzyma dla siebie odpowiednie taksy – własną marżę oraz opłatę na rzecz producenta karty.

W konsekwencji więc do sprzedawcy trafi wartość pieniężna pomniejszona aż o trzy opłaty (łącznie nazywanymi “MSC”). Aby więc akceptant (sklep) nie stracił zbyt wiele na samej sprzedaży, podwyższył on ceny swych towarów – tak, by wyjść “na zero”. Można więc powiedzieć, iż opłatę interchange ponosi sam Konsument – w chwili płacenia za celowo podrożały towar.

W przybliżeniu proces dokonywania płatności za pomocą karty płatniczej może wyglądać tak:

1. Konsument (czyli osoba, która posiada kartę płatniczą) podczas dokonywania płatności u akceptanta dokonuje obciążenia swojego konta bankowego.
2. Emitent kieruje środku do agenta rozliczeniowego, a ten kwotę płatności obniża o opłatę interchange.
3. Następnie agent rozliczeniowy przekazuje do akceptanta pieniądze obniżone o opłatę akceptanta. Na tę składa się właśnie opłata interchange oraz opłata assessment (ta kierowana jest do organizacji płatniczej), a także marża agenta rozliczeniowego.

Jeszcze kilka lat temu w Polsce opłata interchange (a także pozostałe taksy sumujące się na tzw. opłatę MSC) była na tyle wysoka, że krajowym punktom handlowo-usługowym nie opłacało się uruchamiać sprzedaży bezgotówkowej i instalować terminali płatniczych. I choć w 2012 r. Visa i MasterCard obniżyły wysokość opłaty interchange dla kart debetowych i kredytowych do poziomu ok. 1,25%-1,3%, stawka ta wciąż była niekorzystnie wysoka.

Niedługo później wysokością opłaty interchange zajął się polski rząd, a także i sama Unia Europejska, do której dotarły informacje o dużym rozstrzale stawek taksy interchange wśród krajów członkowskich. Ostateczne regulacje prawne weszły w życie 29 stycznia 2015 r., a na ich mocy obecna stawka interchange dla kart debetowych może wynosić maksymalnie 0,2%, natomiast dla kart kredytowych 0,3%.

Ustalone limity nie dotyczą jednak transakcji kartami, jakie pochodzą od nowopowstałego na rynku producenta kart w okresie pierwszych 3 lat jego działania (pod warunkiem, że owa organizacja nie jest wspólnikiem lub partnerem działającego już producenta, np. Visy lub MasterCard).

W świetle obecnie obowiązujących przepisów wszelkie organizacje kartowe (producenci tacy jak Visa czy MasterCard) mają prawo do dowolnego ustalania wysokości opłaty interchange, lecz muszą opublikować na swych stronach internetowych aktualne stawki taks. Co oczywiste, opłaty interchange nie mogą przekraczać ustawowo wyznaczonych progów maksymalnych (0,2% dla kart debetowych i 0,3% dla kart kredytowych).

Warto jednak wiedzieć, że choć to właśnie organizacje kartowe wyznaczają stawki opłat interchange, zysk z nich nie trafia na ich konta, lecz zasila rachunki banków wydających owe karty. Na kartach płatniczych ich producenci zarabiają inaczej – poprzez pobieranie bezpośrednio od sprzedawcy (punktu handlowo-usługowego) odrębnej opłaty systemowej.

Źródła:
https://www.nbp.pl/systemplatniczy/interchange/obnizenie-oplaty-interchange.pdf
https://www.mastercard.pl/pl-pl/punkty-handlowo-uslugowe/pierwsze-kroki/zrozumiec-oplate-interchange.html
http://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/CJFA/article/download/3239/3195
https://pl.wikipedia.org/wiki/Op%C5%82ata_interchange