Czy należy się bać BIK i innych rejestrów?

Kredyty i pożyczki to rozwiązania finansowe, po które większość Polaków sięga w sytuacji posiadania zbyt niewielkiej ilości gotówki na zrealizowanie podjętych przedsięwzięć. By wparcie finansowe mogło zostać nam przyznane, trzeba wykazać się przede wszystkim odpowiednią zdolnością kredytową. Oznacza to, że każdy wnioskodawca powinien udowodnić osiąganie dochodów w wysokości umożliwiającej spłatę – często kolejnego – zobowiązania kredytowego. 

Oprócz czysto finansowej zdolności kredytowej dla banków i firm pożyczkowych równie ważna jest wiarygodność konsumencka wnioskodawcy. Wlicza się w nią przede wszystkim historię kredytową klienta, czyli dzieje jego współpracy z instytucjami finansowymi. Przed bankami i pożyczkodawcami nic się nie ukryje, wszak korzystają one z danych zebranych w różnego rodzaju rejestrach informacji kredytowych oraz gospodarczych. Czy wobec tego należy obawiać się wpisu do BIK i innych baz? Odpowiedź na to pytanie znajdziecie w kolejnych sekcjach artykułu.

BIG to skrótowe określenie odnoszące się do wszystkich działających w Polsce biur informacji gospodarczej, nazywanych potocznie bazami dłużników. Na listy biur informacji gospodarczej trafiają dane dotyczące osób, które nie spłacają terminowo swoich zobowiązań. Oznacza to, że informacje gromadzone w bazach dłużników są jedynie negatywne – jeśli więc znajdziesz się na takiej liście, możesz być pewien, że nie stało się tak z powodu pozytywnych przesłanek.

W Polsce działają trzy rejestry dłużników, czyli właśnie Biura Informacji Gospodarczej. Są to kolejno: BIG InfoMonitor SA, Krajowy Rejestr Dłużników BIG SA oraz Erif BIG SA. Praca tychże instytucji opiera się przede wszystkim na gromadzeniu informacji dotyczących zadłużeń. W bazach BIG-ów nie znajdziemy danych dotyczących terminowych i rzetelnych klientów banków czy SKOK-ów. Jeśli dany konsument znalazł się w którymś z polskich BIG-ów, oznacza to, iż jest od odnotowany jako dłużnik. 

Wpis na listę któregokolwiek z BIG-ów działających w Polsce jest wysoce niekorzystny, bowiem skutkuje on niemal natychmiastowym przekazaniem informacji o zadłużeniach klienta do banków i instytucji finansowych działajacych na polskim rynku. Oznacza to, że każdy, kto będzie chciał skorzystać ze wsparcia finansowego w postaci kredytu bądź pożyczki, będąc jednocześnie na liście BIG, powinien być przygotowany na odmowę udzielenia wsparcia. Wyjątek w tej kwestii stanowią pożyczki bez baz, które udzielane są bez uprzedniej weryfikacji wnioskodawcy w BIG-u.

Biura Informacji Gospodarczej stosują limit kwoty nieterminowo spłaconych należności, po przekroczeniu którego zadłużenie może zostać odnotowane w bazie. Limit ten wynosi odpowiednio 200 złotych zaległości w przypadku dłużników indywidualnych oraz 500 złotych w przypadku przedsiębiorców. Warto także pamiętać, że na listę BIG-u trafić można jedynie wtedy, gdy od przekroczenia planowanego terminu płatności upłynie conajmniej 30 dni. Wierzyciel powinien także poinformować dłużnika o możliwości wpisania go do baz BIG jeszcze przed dokonaniem takiego wpisu.

BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej SA, to przedsiębiorstwo założone 1997 roku przez Związek Banków Polskich i kilkanaście innych polskich banków prywatnych działających na polskim rynku. Działalność BIK-u polega na gromadzeniu, przechowywaniu i udostępnianiu danych dotyczących historii kredytowej klientów instytucji finansowych. Co ciekawe, zakres działalności BIK-u dotyczy nie tylko klientów banków, lecz także SKOK-ów i prywatnych firm pożyczkowych.

Dane zebrane przez Biuro Informacji Kredytowej w głównej mierze służą weryfikacji wiarygodności finansowej konsumenta ubiegającego się o finansowanie. Z tego względu informacje zgromadzone w BIK-u wykorzystywane są przez instytucje sektora finansowego (banki, firmy pożyczkowe itp.) do zarządzania ryzykiem kredytowym. W oparciu o dane zebrane w BIK-u banki mogą ocenić, czy udzielenie finansowania danemu konsumentowi będzie zgodne z rekomendacjami podmiotów kontrolnych i bezpieczne dla płynności finansowej banku.

Dosyć często Biuro Informacji Kredytowej bywa mylone z bazami dłużników, czyli tak zwanymi czarnymi listami. Błąd ten wynika najpewniej z podobnego nazewnictwa – Biuro Informacji Kredytowej (BIK) brzmi niemal tak samo jak Biuro Informacji Gospodarczej (BIG). W rzeczywistości jednak obie instytucje prowadzą zupełnie różną działalność, a obecność na ich listach skutkuje innymi konsekwencjami. Mówiąc prościej: wpis do BIG-u zwiastuje problemy, a wpis do BIK-u niekoniecznie!

W przeciwieństwie do BIG-ów działających na polskim rynku Biuro Informacji Kredytowej (BIK) nie jest rejestrem dłużników. Prowadzona przez instytucję baza danych nie skupia się wyłącznie na zadłużeniach konsumenckich, a blisko 90% informacji w BIK-u to wpisy pozytywne. Jeśli znajdziesz się na liście Biura Informacji Kredytowej, będzie to oznaczać, że po prostu miałeś już do czynienia z produktami finansowymi, takimi jak kredyt, pożyczka, debet czy karta kredytowa. Co ważne, sama obecność w BIK-u nie będzie równoznaczna zyskaniem statusu dłużnika.

Nie da się ukryć: obecność w rejestrach BIG może się wziąć z wieloma niedogodnościami dotyczącymi potencjalnych wnioskodawców. Osoba z negatywną historią odnotowaną w jednej z polskich baz dłużników może mieć problem przykładowo z otrzymaniem kredytu czy pożyczki, a także podczas dokonywania zakupów na raty, zakupu telefonu komórkowego w abonamencie czy w trakcie ubiegania się o leasing.

Niestety listy BIG-u są każdorazowo sprawdzane przez znakomitą większość instytucji i przedsiębiorstw, jakie działają niemal w każdym sektorze polskiego rynku. Znalezienie się na „czarnej liście” może zaowocować utratą wiarygodności konsumenckiej na szerokim polu odbiorczym. Mało która instytucja udziela dziś kredytów osobom, które znajdują się w BIG-u. Jest to po prostu wysoce ryzykowne, wszak osoba, która nie spłaciła poprzednich należności, z dużą pewnością nie spłaci też nowych.

Wiele osób uważa, że obecność w bazie BIK-u działa na niekorzyść wnioskodawcy w przypadku starania się o kredyt. Uspokajamy: nic bardziej mylnego! 

Po pierwsze, Biuro Informacji Kredytowej nie jest rejestrem dłużników, dlatego na swych listach gromadzi także pozytywne informacje dotyczące zobowiązań finansowych polskich konsumentów. Po drugie, takie pozytywne informacje, jak na przykład adnotacja o terminowej i bezproblemowej spłacie kredytu czy pożyczki, działają jedyniena korzyść naszej przyszłej oceny kredytowej. 

I w końcu po trzecie: to nie obecność w bazie BIK-u, lecz właśnie jej brak, negatywnie wpływa na przyszłą ocenę naszego wniosku kredytowego. Osoby, które nigdy wcześniej nie zaciągnęły finansowania (w związku z czym nie znalazły się w BIK-u), są dla kredytodawców wielką niewiadomą. Niedoświadczony z produktami bankowymi klient bywa gorzej oceniany przez banki aniżeli konsument choć raz odnotowałaby w BIK-u.