Emerytury stażowe – co to jest?

Niestety kwoty świadczeń wypłacanych emerytom i rencistom często okazują się niewystarczające, nie pozwalają im zaspokoić wielu podstawowych życiowych potrzeb. W takiej sytuacji seniorzy mogą skorzystać z dodatkowego finansowania w postaci kredytów i pożyczek dla emerytów. Ranking pożyczek ze szczegółowymi informacjami na ich temat znajdziesz w naszym wpisie – Kredyty i pożyczki dla emerytów. Innym sposobem na wyjście z  trudnej sytuacji może okazać się również tzw. pożyczka od rodziny.

Emerytury stażowe to nic innego, jak świadczenia emerytalne wypłacane obywatelom w podeszłym wieku po przepracowaniu przez nich odpowiedniego stażu pracy. Mówiąc prościej, tego typu wypłaty uzależnione by były nie od wieku świadczeniobiorców (od faktu przekroczenia przez nich progu wieku emerytalnego), lecz od odpowiedniej liczby przepracowanych lat. W praktyce tego typu rozwiązanie umożliwiłoby wielu Polkom i Polakom szybsze przejście na emeryturę – pod warunkiem, że szybciej zaczęliby oni pracę zarobkową (zamiast np. uzyskania wykształcenia). Szacuje się, że wprowadzenie emerytur stażowych w Polsce umożliwiłoby wcześniejsze przejście na emeryturę grupie nawet kilkuset tysięcy polskich obywateli. 

Dziś jeszcze nie znamy wielu szczegółów projektu ustawy wprowadzającej w Polsce emerytury stażowe. Nie wiadomo do końca między innymi tego, jakie byłyby warunki uzyskania prawa do otrzymania emerytury stażowej. Pewnym jest, że kluczową kwestią będzie odpowiedni staż pracy. Wypłata świadczenia dla seniorów uzależniona ma być nie od faktu przekroczenia progu wieku emerytalnego, lecz od liczby lat poświęconych na oskładkowaną pracę zarobkową. Według zapowiedzi przywilej ma przysługiwać kobietom po 38 latach pracy, a mężczyznom – po 43.

Czy wstępnie przyjęte wymiary staż dla obu płci są uznawane przez ekspertów za optymalne? Opinie są podzielone. Znawcy mechanizmów systemu emerytalnego komentują, że im staż jest dłuższy, tym mniej osób może się na niego załapać. Z kolei im jest krótszy, tym może z niego skorzystać więcej osób, ale trzeba również przyjąć ryzyko znacznego powiększenia dziury w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dyskusyjna pozostaje także kwestia krótszego wymiaru stażu dla kobiet. Może on pogłębić i tak widoczne już dziś dysproporcje wysokości świadczeń wśród płci.

Aktualnie w polskim systemie prawnym emerytura przysługuje wszystkim pracownikom jednakowo – to znaczy po przekroczeniu jednakowego wieku. Wyjątkiem w tej kwestii pozostają pracownicy niektórych zawodów, którzy mogą liczyć na wcześniejsze przyznanie świadczenia emerytalnego. Status prawny w kwestii emerytur regulowany jest dziś na mocy Obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 marca 2017 rok w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o emeryturach pomostowych. Dla emerytów przygotowaliśmy ranking pożyczek dla emerytów.

Pomysł wprowadzenia emerytur stażowych zrywa z zasadą przyznawania emerytur pracownikom kończącym jednakowy wiek. Zamiast tego proponuje on, by świadczenia emerytalne wypłacane były po przepracowaniu odpowiedniego stażu (lat). Problem w tym, że takie rozwiązanie zachęcać może młode Polki i Polaków do szybszego podejmowania pracy zarobkowej kosztem na przykład zdobycia wyższego wykształcenia. To z kolei odbije się na jakości pracy, niższych kwalifikacjach aplikantów i spadkiem poziomu wykształcenia wśród ogółu polskiego społeczeństwa.

Większość ekonomistów jest wysoce przeciwna pomysłowi wprowadzenia emerytur stażowych w Polsce (podobnie zresztą jak miało to miejsce przy projekcie ustawy obniżającej wiek emerytalny. Ich zdaniem koszty takiego rozwiązania mogłyby przerosnąć realne możliwości budżetowe. Polacy powinni pracować dłużej, by ratować tonący system i zapewnić jakąkolwiek jego wypłacalność dla przyszłych pokoleń. Przemawia za tym nie tylko dzisiejszy charakter pracy (częściej ma ona charakter intelektualny niż fizyczny), lecz także dłuższa średnia życia polskiego społeczeństwa. Znawcy rynkowi zasadniczo zgadzają się w tym, że projekt emerytur stażowych wymaga dziś głębokiego doprecyzowania. Zagraniczne przykłady pokazują nam, że jeśli pomysły zmian systemów emerytalnych nie zostaną poddane rzetelnym analizom, ich wdrożenie może mocno nadwyrężyć Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Jak zapisane zostało w analizie przygotowanej przez Andrzeja Szybkie, dyrektora Departamentu Rent Zagranicznych w ZUS:

Warto przywołać opinię dr Leszka Juchniewicza, głównego ekonomisty Pracodawców RP, na temat tegoż projektu. Ekonomista bardzo negatywnie ocenił pomysł wprowadzenia emerytury pomostowej w Polsce, jeszcze wtedy, gdy zakładał on mniejszy staż przepracowanych lat (kobiety – 35, mężczyźni – 40). W jednym z wywiadów tłumaczył:

Opinia dra Leszka Juchniewicza nie jest odosobniona. Krytyków tego pomysłu jest wiele,  i każdy z nich wysuwa merytoryczne argumenty.

Obecnie wielu niepokoi również fakt, iż w projekcie ustawy znajduje się informacja o tym, że emerytury stażowe nie mogą być łączone z innymi świadczeniami emerytalnymi i rentowymi. Taki zapis może przekreślić szansę ubezpieczonego, który zdecyduje się na emeryturę stażową, na otrzymanie trzynastej bądź też czternastej emerytury. Kolejną kwestią, która może budzić wątpliwości jest to, w jaki sposób będą wypłacane świadczenia emerytalne, gdy ubezpieczony przekroczy wiek emerytalny? Jak wypłacana emerytura stażowa wpłynie na wysokość standardowej emerytury? Te pytania na razie pozostają niestety bez odpowiedzi.