Renta chorobowa – najważniejsze informacje

Każdy z nas może niespodziewanie zachorować. Bywa jednak tak, że z powodu złego stanu zdrowia niektórzy tracą swą możliwość powrócenia do codziennych obowiązków pracowniczych. Na jaką pomoc ze strony państwa mogą oni liczyć w takiej sytuacji?

RENTA CHOROBOWA – CO TO JEST?

Renta chorobowa  jest specjalnym świadczeniem pieniężnym, którego wypłacaniem zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Renta ta dedykowania jest osobom posiadającym orzeczenie o częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy spowodowanej złym stanem zdrowia.

Potrzebujesz gotówki? Sprawdź nasze propozycje najlepszych pożyczek dla rencistów.

Wypłacenie przez ZUS renty chorobowej ma pomóc osobom, które wskutek pogorszenia się sprawności organizmu nie mogą podejmować pracy zarobkowej. Obecne przepisy prawne określają dwa rodzaje niezdolności do pracy – całkowitą oraz częściową. Pierwszy z nich odnosi się do osób, które w związku ze swoim stanem zdrowia całkowicie utraciły możliwość wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej. 

Częściowa niezdolność do pracy orzekana jest natomiast wtedy, gdy wnioskodawca utracił możliwość wykonywania swej pracy – ale tylko tej, która jest zgodna z posiadanymi przez niego kwalifikacjami zawodowymi i dotychczasowo uprawianym zawodem.

PODSTAWA PRAWNA

Kwestię niezdolności do pracy, której orzeczenie pozwala na otrzymywanie renty chorobowej, reguluje Ustawa z dnia 17. grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, która znajduje się w Dzienniku ustaw z 1998 roku nr 162, pod pozycją 1118.

Definicja niezdolności do pracy według podstawy prawnej brzmi następująco:

KOMU PRZYSŁUGUJE RENTA CHOROBOWA?

Renta chorobowa dedykowania jest osobom posiadającym orzeczenie o częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy, jaka spowodowana jest złym lub wciąż pogarszającym się stanem zdrowia. By otrzymać rentę chorobową niewystarczy jednak posiadać odpowiedniego orzeczenia lekarskiego.
Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy przysługuje każdemu, kto spełni łącznie trzy warunki:

1. jest niezdolny do pracy;
2. jego niezdolność do pracy powstała we wskazanych przez ustawodawcę okresach składkowych lub nieskładkowych, a jeżeli już po ich ostaniu – nie później niż terminie 18 miesięcy od chwili tego ustania;
3. posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy, adekwatny do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy.

Ważna wskazówka

Warto w tym miejscu dodać także, że w przypadku, gdy niezdolność do pracy powstała powyżej 30. roku życia, pięcioletni okres musi przypadać na czas ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.

Jeśli jednak dany wnioskodawca nie posiada wymaganego okresu składkowego, bowiem jego niezdolność do pracy powstała w czasie pobierania przez niego nauki, może on liczyć na wypłacenie renty socjalnej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Ile wynosi renta chorobowa 2020?

Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy (renty chorobowej), jaką Zakład Ubezpieczeń Wypłaca uprawnionemu świadczeniobiorcy, uzależniona jest od trzech czynników: od zarobków, jakie wnioskodawca osiągnął w latach swej pracy, od stopnia orzeczonej niezdolności do pracy, a także od corocznie wyliczanej przez państwo kwoty bazowej.

Renta chorobowa dla osób z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy

Aby ustalić wysokość swej renty chorobowej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, należy dodać do siebie następujące wartości:

1. 1. 24% corocznie wyliczanej przez państwo polskie kwoty bazowej, która do 29 lutego 2020 roku wynosi 4003,88 zł (24% od tej wartości daje więc odpowiednio 960,93 zł);
   2. 1,3% podstawy wymiaru, czyli po prostu zarobków, jakie osiągnęliśmy w każdym roku składkowym naszej pracy – z uwzględnieniem pełnych miesięcy pracy; do obliczeń tych możemy wykorzystać zarobki z wybranego przez nas okresu:
      * 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych, które poprzedzały rok zgłoszenia się po rentę,
      * 20 lat kalendarzowych bezpośrednio poprzedzających rok zgłoszenia się po rentę;
   3. 0,7 podstawy wymiaru, czyli zarobków za każdy rok nieskładkowy w naszym stażu pracy zarobkowej; do obliczeń możemy wykorzystać zarobki z jednego z powyżej wskazanych okresów;
   4. 0,7% podstawy wymiaru stażu hipotecznego, czyli hipotetycznie osiągniętych przez nas w przyszłości zarobków za każdy rok, którego brakuje nam do uzyskania pełnych 25 lat stażu ubezpieczenia – licząc od dnia, w którym złożono wniosek o rentę, do dnia, w którym osiągnęlibyśmy 60 lat.

Renta chorobowa dla osób z orzeczeniem o częściowej niezdolności do pracy

Aby ustalić wysokość renty chorobowej z tytułu częściowej niezdolności do pracy, należy najpierw wyliczyć kwotę renty, jaką otrzymalibyśmy, posiadając orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy. W tym celu należy dokonać obliczeń według instrukcji właściwiej wyliczeniu owej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (punkt powyżej).
Od wyliczonej wysokości renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy należy odjąć 25% całkowiej kwoty. Ostateczny wynik równy 75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, będzie wskazywał wysokość renty chorobowej dla osób z orzeczoną częsciową niezdolnością do pracy.

Nowa stawka kwoty bazowej od 1 marca 2020

Do 29 lutego 2020 system obliczania renty inwalidzkiej będzie taki, jak zaprezentowano powyżej.

Wraz z dniem 1 marca 2020 roku w życie wejdzie nowa, zwaloryzowana kwota bazowa, która stanowi jedną ze składowych wartości renty. Najprawdopodobniej wynosić ona będzie to 4.380,34 złotych.

Pozostałe składowe, takie jak np. odpowiednie procenty podstawy wymiaru za wypracowany przez nas staż, nie ulegną zmianie w kolejnych miesiącach 2020 roku.

ILE WYNOSI RENTA CHOROBOWA 2019?

Do 28. lutego 2019 mechanizm obliczania renty chorobowej będzie taki sam, jak w przypadku renty obecnie (w 2018 roku) przyznawanej przez ZUS. Wraz z dniem 1. marca 2019 roku w życie wejdzie jednak nowa, zwaloryzowana kwota bazowa, która stanowi jedną ze składowych wartości renty.
Pozostałe składowe, takie jak np. odpowiednie procenty podstawy wymiaru za wypracowany przez nas staż, nie ulegną zmianie w 2019 roku.
Wartość przyszłorocznej kwoty bazowej wciąż nie jest znana, lecz eksperci zapewniają, iż powinna być ona wyższa od obecnie obowiązującej nawet o kilka procent.

JAK OTRZYMAĆ RENTĘ CHOROBOWĄ?

Aby otrzymać rentę chorobową z tytułu orzeczonej niezdolności do pracy, należy złożyć we właściwym oddziale Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o przyznanie świadczenia wraz z kompletem niezbędnych dokumentów.

Należy jednak pamiętać, że do otrzymania renty nie wystarczy jedynie orzeczenie o niezdolności do pracy. Dany wnioskodawca musi posiadać odpowiedni staż ubezpieczeniowy, czyli wykazać się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym, adekwatnym do wieku powstania niezdolności do pracy. Okres ten wynosi odpowiednio:

• 1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem przez wnioskodawcę 20 lat;
• 2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała pomiędzy 20. a 22. rokiem życia;
• 3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała  pomiędzy 22. a 25. rokiem życia,
• 4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała  pomiędzy 25. a 30. rokiem życia,
• 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Warto jednak dodać, że w przypadku, gdy niezdolność do pracy powstała powyżej 30. roku życia, pięcioletni okres musi przypadać na czas ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.

Jeśli natomiast niezdolność do pracy powstała w czasie pobierania nauki (także na uczelni wyżej, a ponadto – w trakcie trwania studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej), żaden minimalny okres składkowy i nieskładkowy nie będzie wymagany, bowiem wnioskodawca będzie mógł liczyć na przyznanie renty socjalnej.

WYMAGANE DOKUMENTY

Aby otrzymać rentę chorobową tytułu orzeczonej niezdolności do pracy, należy przede wszystkim złożyć w ZUS-ie odpowiedni wniosek (druk ZUS ERN), który dostępny jest nie tylko w każdym oddziale Zakładu, lecz i na stronie internetowej ZUS-u.

Do wniosku o przyznanie renty należy dołączyć także:

1. kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (druk ZUS Rp-6);
2. dokumenty potwierdzające przebyte okresy składkowe i nieskładkowe (np. świadectwa pracy, legitymację ubezpieczeniową, zaświadczenie szkoły wyższej o okresie pobierania nauki i o programowym toku trwania studiów czy zaświadczenie z powiatowego urzędu pracy stwierdzające okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych);
3. zaświadczenie pracodawcy o wysokości osiąganego wynagrodzenia (na formularzu według wzoru określonego przez ZUS – ZUS Rp-7) lub legitymację ubezpieczeniową, o ile zawarte są w niej wpisy dotyczące zarobków;
4. wywiad zawodowy (formularz ZUS N-10);
5. zaświadczenie o stanie zdrowia (formularz ZUS N-9), wydane przez lekarza prowadzącego leczenie i wystawione nie wcześniej niż na miesiąc przed datą złożenia wniosku o rentę;
6. inną dokumentację medyczną, która może mieć znaczenie dla wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS-u;
7. kwestionariusz oceny stanu zdrowia (druk ZUS N-36).

JAKIE CHOROBY UPRAWNIAJĄ DO RENTY?

Renta chorobowa z tytułu niezdolności do pracy przysługuje w przypadku chorób i schorzeń, które czynią daną osobę ubezpieczoną niezdolną do pracy w każdym lub tylko w  wyuczonym i  wykonywanym przez niego zawodzie.

Warto jednak wiedzieć, iż istnieje coś takiego, jak lista czy katalog schorzeń oraz chorób automatycznie skutkujących przyznaniem choremu prawa do otrzymywania renty chorobowej. Świadczenie to bowiem przysługuje osobie, wobec której lekarz orzecznik wyda orzeczenie niezdolności do pracy, po ówcześniejszym przebadaniu historii choroby i wszystkich niezbędnych dokumentów medycznych.

Jak potwierdził sam rzecznik pomorskiego oddziału ZUS, za osobę niezdolną do pracy uważa się tego, kto całkowicie lub częściowo utracił zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i kto – co istotne – nie rokuje odzyskania tej zdolności. Kluczowym aspektem w przyznawaniu renty chorobowej nie jest rodzaj choroby, a spowodowana nią całkowita lub częściowa utrata zdolności do pracy zarobkowej.

RENTA CHOROBOWA A PRACA

Niezdolność do pracy i wypłacana z tego tytułu renta chorobowa nie są równoznaczne z zakazem pracy – wbrew temu, co często sądzą w tej kwestii zarówno pracodawcy, jak i sami zainteresowani Świadczeniobiorcy.

Osobę niezdolną do pracy i pobierającą z tego tytułu rentę chorobową można zatrudnić, lecz często potrzebne do tego będzie przygotowanie specjalnych warunków pracy. Co równie istotne, by zostać zatrudniony, należy także uzyskać zgodę lekarza medycyny pracy na wykonywanie określonej pracy.

O zgodę taką występuje sam potencjalny pracownik, ale pracodawca musi w owym wniosku wskazać rzeczywiste warunki zatrudnienia oraz stopień przystosowania miejsca pracy do potrzeb osoby niezdolnej do pracy z powodu danego schorzenia.

Warto także mieć na uwadze, iż osobom równocześnie pracującym i pobierającym rentę chorobową może grozić zawieszenie lub obniżenie wysokości wypłacanego przez ZUS świadczenia. Stanie się tak, gdy otrzymywane przez nich wynagrodzenie przekroczy wskazane przez Zakład progi maksymalne.

Jeśli wynagrodzenie za pracę (brutto) danego świadczeniobiorcy przekracza 70% kwoty przeciętnego wynagrodzenia ustalonego na dany miesiąc kalendarzowy, renta zostanie zmniejszona, w właściwie wyrównana do poziomu owych 70% wynagrodzenia.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma jednak prawo zawiesić wypłatę renty chorobowej, jeśli świadczeniobiorca uzyska w danym miesiącu kalendarzowym dochód przekraczający 130% przeciętnego wynagrodzenia brutto.