Mikroprzedsiębiorcy z 5-miliardowym długiem

Halszka Gronek

17 lipca 2019

O tym, jak ciężko jest utrzymać własną firmę w Polsce, wiadomo nie od dziś. Nie dziwi więc fakt, iż polskie firmy zadłużają się na potęgę. Lwią część dłużników biznesowych stanowią przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą. Ich łączny dług względem wierzycieli wynosi już 5 miliardów złotych, a więc średnio 26,5 tysiąca złotych na firmę.

W ostatnich latach wiele Polek i Polaków postanowiło przejść za samozatrudnienie, głównie z powodu niechęci pracodawców do zagwarantowania umowy o pracę w zamian za „śmieciówkę”. Niestety utrzymanie własnego biznesu nie jest tak łatwe, jak wiele z nas sądzi. Z tego powodu jednoosobowe działalność upadają niemal każdego dnia, a te, które przetrwały, zmagają się z poważnym zadłużeniem. Obecnie łączna kwota przeterminowanych zobowiązań „jednoosobówek” to blisko 5 miliardów złotych.

Jak wynika z danych opublikowanych przez Krajowy Rejestr Długów, jedną z trzech czarnych list dłużników działających w Polsce, jednoosobowe działalność gospodarcze stanowią 76% wszystkich firm, które zostały wpisane do baz BIG z powodu nieuregulowanych należności finansowych. Mowa w sumie o 190 tysiącach mikroprzedsiębiorstw prowadzonych samodzielnie przez jednego właściciela. Na każdą z zadłużonych „jednoosobówek” przypadają prawie cztery przeterminowane płatności. Ich łączna kwota na firmę wynosi 26,5 tysięcy złotych.

Tegoroczny „rekordzista” zamieszkuje województwo pomorskie. Ma do oddania łącznie 14,5 milionów złotych.

Przyczyn zadłużania się mikroprzedsiębiorców jest wiele. Częściowo odpowiadają za to nietrafione inwestycje, zwłaszcza jeśli na ich sfinansowanie był zaciągnięty kredyt lub inwestor skorzystał z leasingu. […] W części branż za rosnące zadłużenie odpowiada niesprzyjające otoczenie gospodarcze, czy to w Polsce czy za granicą. Istotnym czynnikiem zadłużania się są też zatory płatnicze, a zwłaszcza zjawisko niepłacenia przez duże spółki.

– tłumaczy Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów i ekspert w dziedzinie finansów.

Długi rosną, zwłaszcza w handlu

Zaledwie pięć lat temu łączny dług jednoosobowych działalności gospodarczych wynosił 2,7 miliarda złotych. Dziś jest to już 5 miliardów złotych, co oznacza wzrost długu o 640 milionów złotych rocznie. Oczywiście większa suma wszystkich nieterminowo spłaconych zobowiązań w przypadku mikroprzedsiębiorstw rośnie między innymi z powodu zwiększenia się liczby otwieranych „jednoosobówek”. Niemniej jednak tak zatrważające wyniki finansowe polskich mikrofirm budzą wątpliwości co do współczesnej sytuacji całego rynku przedsiębiorstw.

Dane opublikowane przez Krajowy Rejestr Długów jednoznacznie wskazują, iż największe problemy z terminową spłatą zobowiązań mają firmy z sektora handlu. W ich przypadku mowa jest aż o 210 tysiącach nieopłaconych rachunków i faktur na łączną kwotę 1,46 miliarda złotych. Drugie, równie niechlubne miejsce, należy do przedsiębiorstw z branży budowlanej. Mowa tu o długu w wysokości 875 milionów złotych, za którego powstanie w większość (64,5%) odpowiadają podwykonawcy wykonujący prace specjalistyczne (elektrycy, tynkarze, hydraulicy i tak dalej).

Trzecie miejsce pod względem największych zadłużeń zajmuje branża transportowa. Andrzej Kulik, ekspert Rzetelnej Firmy, na którego opinię powołuje się KRD w swym oficjalnym komunikacie, tak tłumaczy problemy finansowe branży handlowej, budowlanej i transportowej:

Rykoszetem uderza w przedsiębiorców niekorzystne otoczenie gospodarcze, które powoduje zmniejszenie przychodów. W przypadku sklepów zakaz handlu w niedzielę, w budownictwie rosnące ceny materiałów i brak rąk do pracy, a w transporcie konieczność dostosowania wynagrodzeń kierowców do regulacji obowiązujących w państwach, do których jeżdżą, czyli głównie Francji, Niemiec i Wielkiej Brytanii.

Sprawdź ranking najlepszych kredytów obrotowych dla firm: https://www.zadluzenia.com/kredyt-obrotowy-dla-firm/

Firmy zadłużają się, by inwestować

Lwia część zadłużenia mikroprzedsiębiorstw dotyczy nieterminowo regulowanych należności z tytułu podjętych funduszy sekurytyzacyjnych. Te dotyczą głównie banków, lecz także operatorów telefonicznych i towarzystw ubezpieczeniowych. Łączna kwota tych zobowiązań to aż 1,9 miliarda złotych. Na drugim miejscu pod względem zadłużenia polskich „jednoosobówek” znalazł się sektor finansowy. Mowa o 1 mld złotych zobowiązań bankowych, 195 mln długów względem firm leasingowych oraz 211 mln zł zobowiązań wobec firm factoringowych.

Eksperci Krajowego Rejestru Długów wskazują, iż największym problemem dla mikroprzedsiębiorców jest finansowanie działalności. O tym, że polskie „jednoosobówki” zadłużają się, by inwestować, świadczą także ogromne długi wobec agencji reklamowych i PR-owych. Łączna kwota tychże należności wynosi aż 609 mln złotych.

Oczywiście w samym zaciąganiu zobowiązań na cele inwestycyjne nie ma niczego złego. Problem pojawia się wtedy, gdy firmom brakuje środków na terminową spłatę zobowiązań, co z kolei generuje odsetki karne i skutkuje narastaniem długu. Nieterminowość nie musi jednak wynikać ze złego zagospodarowania finansami. W wielu przypadkach problem jest brak spłaty zobowiązań, którego mikroprzedsiębiorstwa są wierzycielami.

Mikrofirmy nie tylko sprawcami długów, lecz także ofiarami

Jednoosobowe działalności gospodarcze mają na ten moment do odzyskania aż 910 milionów złotych. Jak wynika z badania KRD pt. „Portfel należności polskich przedsiębiorstw” mikrofirmy zmuszone są czekać na zapłatę wystawionych przez siebie faktur średnio aż 3,5 miesiąca. Adam Łącki z Krajowego rejestru Długów tłumaczy:

Najmniejszych przedsiębiorców po prostu nie stać na utrzymywanie dłużników, dlatego zmuszone są zaciągać kredyty, których potem nie są w stanie spłacić. Podobny problem występuje też przy kredytach inwestycyjnych czy leasingu, po które sięgają, by się rozwijać, zwiększać sprzedaż. Niestety ich spłata jest uzależniona od tego, czy i kiedy klienci zapłacą.

Dopóki inne przedsiębiorstwa nie zaczną systematycznie i terminowo spłacać swoich zobowiązań względem mikroprzedsiębiorstw, dopóty nie będzie mowy o tym, by firmy te wyszły na prostą. A dla podmiotów rynkowych ważne powinno być utrzymanie polskich firm. Wszak to właśnie one przyczyniają się do wzrostu gospodarczego kraju.