Odsetki ustawowe

author
Julia Wierciło
28 lutego 2024
Ekspertka finansowa, związana z zadluzenia.com od 2022 roku. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Znana z niekonwencjonalnego podejścia do świata finansów. W artykułach przyjmuje perspektywę bycia blisko ludzi.

Jeśli napotkamy problemy z uiszczeniem płatności, takich jak na przykład rata pożyczki lub opłata za czynsz, musimy mieć na uwadze odsetki karne. W zależności od sytuacji, w której się znajdujemy, mogą być to właśnie odsetki ustawowe. Sprawdźmy czym dokładnie są, ile wynoszą, a także w jakich przypadkach musimy zapłacić odsetki ustawowe.

Spis treści:

  1. Czym są odsetki ustawowe?
  2. Kiedy naliczane są odsetki ustawowe?
  3. Odsetki ustawowe - rodzaje
  4. Kwota odsetek ustawowych kapitałowych
  5. Kwota odsetek ustawowych od opóźnień w spłacie
  6. Kwota odsetek ustawowych od opóźnień w transakcjach handlowych
  7. Obliczenie odsetek ustawowych - jak to zrobić?
Zwiń spis treści

Czym są odsetki ustawowe?

Odsetki ustawowe to procentowe sankcje nałożone na dłużnika w przypadku zwłoki w spłacie zobowiązań. Ich celem jest przede wszystkim:

  • zabezpieczenie interesów wierzyciela,
  • rekompensata za opóźnienie w uregulowaniu należności,
  • zachęcenie dłużnika do terminowej spłaty.

Art. 359 Kodeksu cywilnego stanowi, iż są to odsetki od pewnej sumy, które należą się wierzycielowi wyłącznie w sytuacji wynikającej z czynności prawnej, z ustawy, decyzji właściwego organu lub sądu.

Odsetki ustawowe za opóźnienie to pewna forma odszkodowania, którą dłużnik musi uiścić ze względu na zwłokę w spłacaniu zaciągniętej kwoty.

Odsetki ustawowe za opóźnienie mają na celu uregulowanie sytuacji, w której dłużnik nie spłaca swoich zobowiązań finansowych w terminie. Przykładem takich zobowiązań może być np. pożyczka na raty lub opłaty związane z mediami bądź czynszem. Z tego powodu należy stale kontrolować poziom naszego zadłużenia. Dzięki sprawdzaniu i terminowości w uiszczaniu opłat, nie musimy martwić się o naliczanie odsetek ustawowych.

Kiedy naliczane są odsetki ustawowe?

Zgodnie z prawem, odsetki ustawowe za opóźnienie naliczane zostaną w momencie niespłacania pożyczonej kwoty na czas.

Odsetki ustawowe występują najczęściej w przypadku braku uiszczania rat zobowiązań pożyczkowych, np. pożyczek na dowód. Odsetki ustawowe są zwykle naliczane, gdy mamy do czynienia z zaległościami w uregulowaniu zobowiązań. Obejmuje to sytuacje, w których płatności nie zostały dokonane zgodnie z pierwotnymi ustaleniami umowy lub ustalonym harmonogramem.

Każdy wierzyciel może sam ustalić kwestie, takie jak:

  • moment rozpoczęcia naliczania odsetek ustawowych,
  • wysokość odsetek ustawowych.

Mimo tego, polskie prawo narzuca pewne granice i limity związane ze stawkami odsetek ustawowych za zwłokę w spłacie. Należy pamiętać, że każdy z nas może spotkać się z niespodziewanym problemem finansowym, przy jednoczesnym posiadaniu zobowiązań, np. takich jak kredyt gotówkowy. Z tego powodu odsetki ustawowe nie powinny być zbyt drastyczne, by nie prowadzić do skrajnych sytuacji, takich jak bankructwo.

Odsetki ustawowe - rodzaje

Odsetki ustawowe przyjmują kilka postaci. Sprawdźmy, jakie rodzaje odsetek ustawowych możemy wyróżnić.

  • odsetki kapitałowe – stanowią oprocentowanie pożyczonego kapitału, takiego jak np. pożyczki czy kredyty hipoteczne. Należy pamiętać, że odsetki kapitałowe dotyczą pewnych sytuacji prawnych. Przykładem takiej sytuacji może być nałożenie ich przez sąd na osobę zadłużoną jako sankcję,
  • odsetki za opóźnienie w spłacie zobowiązań cywilnoprawnych osób fizycznych – są to odsetki karne za nieterminową spłatę zobowiązań. Przykładowo: kredytodawca może naliczyć je, gdy klient banku spóźni się z płatnością rat kredytu. Polskie przepisy prawne określają maksymalny limit tych odsetek. Takie ustalenia stanowią zabezpieczenie interesów konsumentów, którzy nie mogą uregulować zobowiązań z powodów losowych czy przypadkowych,
  • odsetki za opóźnienie w spłacie zobowiązań handlowych – dotyczą sytuacji, w których zobowiązania handlowe między przedsiębiorstwami (kontrahentami) nie są uregulowane terminowo, na przykład w przypadku kredytu kupieckiego.

Odsetki ustawowe pełnią funkcję sankcyjną i są naliczane w przypadku opóźnień w spłacie zobowiązań. Dotyczy to:

  • zobowiązań administracyjnych, które często są orzekane przez sądy,
  • cywilnych (niespłacone pożyczki czy kredyty),
  • handlowych (wynikających z umów zawieranych między przedsiębiorcami).

Kwota odsetek ustawowych kapitałowych

Ustawowe odsetki kapitałowe powinny wynosić 10 % w skali roku. Jeśli podmiot, który nakłada odsetki określiła wysokość odsetek kapitałowych samodzielnie to ich wysokość nie może przekroczyć 20%.

Odsetki kapitałowe zostaną naliczone od pożyczonego przez dłużnika kapitału na mocy aktów prawnych, takich jak ustawy, orzeczenia sądu czy decyzji organu państwowego. Ich wysokość reguluje art. 359. Kodeksu cywilnego.

Kwota odsetek ustawowych od opóźnień w spłacie

Ustawowe odsetki za opóźnienie w spłacie wynoszą 12% (suma stopy referencyjnej NBP + 5,5 punktu procentowego). Jeśli podmiot, który nakłada odsetki określił wysokość odsetek kapitałowych samodzielnie to ich wysokość nie może przekroczyć 24%.

Kwota odsetek ustawowych od opóźnień w transakcjach handlowych

Ustawowe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych wynoszą 14,5% (suma stopy referencyjnej NBP + 8 punktów procentowych), w sytuacjach, w których dłużnikiem jest publiczny podmiot leczniczy. W innych sytuacjach ustawowe odsetki handlowe wynoszą 16,5% (suma stopy referencyjnej NBP + 10 punktów procentowych).

Obliczenie odsetek ustawowych - jak to zrobić?

Aby obliczenie kwoty odsetek ustawowych było możliwe musimy zgromadzić następujące dane:

  • rodzaj zobowiązania, na które odsetki zostaną nałożone,
  • stawka odsetek ustawowych,
  • liczba dni opóźnienia w spłacie.

Wzór na odsetki ustawowe:

(kwota kapitału * liczba dni kredytu * stawka odsetek) : 365 dni

Wzór na odsetki ustawowe za opóźnienie:

(kwota zaległości * liczba zaległych w spłacie dni * stawka odsetek) : 365 dni.

author
Julia Wierciło
Ekspertka finansowa, związana z zadluzenia.com od 2022 roku. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Znana z niekonwencjonalnego podejścia do świata finansów. W artykułach przyjmuje perspektywę bycia blisko ludzi.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Podobne artykuły

PKO BP w Krzeszowicach

PKO BP to największy bank w Polsce. Zobacz placówki i oddziały w Krzeszowicach – godziny otwarcia, dane adresowe oraz ofertę.

author
Aleksandra Gościnna
11 września 2019
Ekspertka finansowa, magister Uniwersytetu Gdańskiego i absolwentka studiów podyplomowych na UW. W latach 2021-2023 redaktor naczelny zadluzenia.com. Specjalistka ds. e-marketingu i promocji online.

Ile wydamy na Święta Bożego Narodzenia ?

PBS przeprowadził dla Providenta kolejne badanie z cyklu Barometr Providenta. Aż 25% Polaków podchodzi do świąt oszczędnie i deklaruje, że wydatki świąteczne zamknie w kwocie 400 zł. Zaledwie co dziewiąty Polak wyda na święta  ponad 1000 zł. Większość zatem planuje święta rozsądnie, chociaż niemal połowa badanych deklaruje, że nie będzie kupować najtańszych produktów. 

author
Dominika Byczek
06 listopada 2017
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Nowe funkcjonalności w aplikacji mobilnej Alior Giełda

Alior Bank poinformował w komunikacie prasowym o wprowadzeniu kolejnych udogodnień i zmianach funkcjonalnych w aplikacji mobilnej Alior Giełda. Zmiany mają przede wszystkim zwiększyć komfort korzystania oraz zapewnić pełną wygodę obsługi.

author
Patryk Byczek
27 lipca 2020
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Bank Spółdzielczy w Staroźrebach sesje przychodzące i wychodzące

Chcesz sprawdzić, o której godzinie pieniądze dotrą na konto w Banku Spółdzielczym w Staroźrebach? A może chcesz wiedzieć, o jakiej porze przelew zostanie realnie wysłany z konta w tym banku? Sprawdź sesje przychodzące i wychodzące Elixir w Bank Spółdzielczym Staroźreby.

author
Patryk Byczek
21 września 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Nowa strategia grupy BPS S.A.

Grupa BPS S.A. (Banku Polskiej Spółdzielczości) to największe w Polsce zrzeszenie Banków Spółdzielczych. W skład Grupy wchodzą 363 Banki Spółdzielcze, obsługujące ponad 6 mln Klientów.

author
Patryk Byczek
20 stycznia 2014
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Biuro Maklerskie BGŻ BNP Paribas z nagrodą

Michał Krajczewski, analityk z Biura Maklerskiego BGŻ BNP Paribas został uhonorowany tytułem Analityka Roku otrzymując statuetkę „Byki i niedźwiedzie” przyznawaną przez serwis „Parkiet” w ramach dwudziestopięciolecia działalności – poinformował BGŻ BNP Paribas w oficjalnym komunikacie.

author
Patryk Byczek
23 marca 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.
Porównaj