Odsetki ustawowe

author
Julia Wierciło
28 lutego 2024
Ekspertka finansowa, związana z zadluzenia.com od 2022 roku. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Znana z niekonwencjonalnego podejścia do świata finansów. W artykułach przyjmuje perspektywę bycia blisko ludzi.

Jeśli napotkamy problemy z uiszczeniem płatności, takich jak na przykład rata pożyczki lub opłata za czynsz, musimy mieć na uwadze odsetki karne. W zależności od sytuacji, w której się znajdujemy, mogą być to właśnie odsetki ustawowe. Sprawdźmy czym dokładnie są, ile wynoszą, a także w jakich przypadkach musimy zapłacić odsetki ustawowe.

Spis treści:

  1. Czym są odsetki ustawowe?
  2. Kiedy naliczane są odsetki ustawowe?
  3. Odsetki ustawowe - rodzaje
  4. Kwota odsetek ustawowych kapitałowych
  5. Kwota odsetek ustawowych od opóźnień w spłacie
  6. Kwota odsetek ustawowych od opóźnień w transakcjach handlowych
  7. Obliczenie odsetek ustawowych - jak to zrobić?
Zwiń spis treści

Czym są odsetki ustawowe?

Odsetki ustawowe to procentowe sankcje nałożone na dłużnika w przypadku zwłoki w spłacie zobowiązań. Ich celem jest przede wszystkim:

  • zabezpieczenie interesów wierzyciela,
  • rekompensata za opóźnienie w uregulowaniu należności,
  • zachęcenie dłużnika do terminowej spłaty.

Art. 359 Kodeksu cywilnego stanowi, iż są to odsetki od pewnej sumy, które należą się wierzycielowi wyłącznie w sytuacji wynikającej z czynności prawnej, z ustawy, decyzji właściwego organu lub sądu.

Odsetki ustawowe za opóźnienie to pewna forma odszkodowania, którą dłużnik musi uiścić ze względu na zwłokę w spłacaniu zaciągniętej kwoty.

Odsetki ustawowe za opóźnienie mają na celu uregulowanie sytuacji, w której dłużnik nie spłaca swoich zobowiązań finansowych w terminie. Przykładem takich zobowiązań może być np. pożyczka na raty lub opłaty związane z mediami bądź czynszem. Z tego powodu należy stale kontrolować poziom naszego zadłużenia. Dzięki sprawdzaniu i terminowości w uiszczaniu opłat, nie musimy martwić się o naliczanie odsetek ustawowych.

Kiedy naliczane są odsetki ustawowe?

Zgodnie z prawem, odsetki ustawowe za opóźnienie naliczane zostaną w momencie niespłacania pożyczonej kwoty na czas.

Odsetki ustawowe występują najczęściej w przypadku braku uiszczania rat zobowiązań pożyczkowych, np. pożyczek na dowód. Odsetki ustawowe są zwykle naliczane, gdy mamy do czynienia z zaległościami w uregulowaniu zobowiązań. Obejmuje to sytuacje, w których płatności nie zostały dokonane zgodnie z pierwotnymi ustaleniami umowy lub ustalonym harmonogramem.

Każdy wierzyciel może sam ustalić kwestie, takie jak:

  • moment rozpoczęcia naliczania odsetek ustawowych,
  • wysokość odsetek ustawowych.

Mimo tego, polskie prawo narzuca pewne granice i limity związane ze stawkami odsetek ustawowych za zwłokę w spłacie. Należy pamiętać, że każdy z nas może spotkać się z niespodziewanym problemem finansowym, przy jednoczesnym posiadaniu zobowiązań, np. takich jak kredyt gotówkowy. Z tego powodu odsetki ustawowe nie powinny być zbyt drastyczne, by nie prowadzić do skrajnych sytuacji, takich jak bankructwo.

Odsetki ustawowe - rodzaje

Odsetki ustawowe przyjmują kilka postaci. Sprawdźmy, jakie rodzaje odsetek ustawowych możemy wyróżnić.

  • odsetki kapitałowe – stanowią oprocentowanie pożyczonego kapitału, takiego jak np. pożyczki czy kredyty hipoteczne. Należy pamiętać, że odsetki kapitałowe dotyczą pewnych sytuacji prawnych. Przykładem takiej sytuacji może być nałożenie ich przez sąd na osobę zadłużoną jako sankcję,
  • odsetki za opóźnienie w spłacie zobowiązań cywilnoprawnych osób fizycznych – są to odsetki karne za nieterminową spłatę zobowiązań. Przykładowo: kredytodawca może naliczyć je, gdy klient banku spóźni się z płatnością rat kredytu. Polskie przepisy prawne określają maksymalny limit tych odsetek. Takie ustalenia stanowią zabezpieczenie interesów konsumentów, którzy nie mogą uregulować zobowiązań z powodów losowych czy przypadkowych,
  • odsetki za opóźnienie w spłacie zobowiązań handlowych – dotyczą sytuacji, w których zobowiązania handlowe między przedsiębiorstwami (kontrahentami) nie są uregulowane terminowo, na przykład w przypadku kredytu kupieckiego.

Odsetki ustawowe pełnią funkcję sankcyjną i są naliczane w przypadku opóźnień w spłacie zobowiązań. Dotyczy to:

  • zobowiązań administracyjnych, które często są orzekane przez sądy,
  • cywilnych (niespłacone pożyczki czy kredyty),
  • handlowych (wynikających z umów zawieranych między przedsiębiorcami).

Kwota odsetek ustawowych kapitałowych

Ustawowe odsetki kapitałowe powinny wynosić 10 % w skali roku. Jeśli podmiot, który nakłada odsetki określiła wysokość odsetek kapitałowych samodzielnie to ich wysokość nie może przekroczyć 20%.

Odsetki kapitałowe zostaną naliczone od pożyczonego przez dłużnika kapitału na mocy aktów prawnych, takich jak ustawy, orzeczenia sądu czy decyzji organu państwowego. Ich wysokość reguluje art. 359. Kodeksu cywilnego.

Kwota odsetek ustawowych od opóźnień w spłacie

Ustawowe odsetki za opóźnienie w spłacie wynoszą 12% (suma stopy referencyjnej NBP + 5,5 punktu procentowego). Jeśli podmiot, który nakłada odsetki określił wysokość odsetek kapitałowych samodzielnie to ich wysokość nie może przekroczyć 24%.

Kwota odsetek ustawowych od opóźnień w transakcjach handlowych

Ustawowe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych wynoszą 14,5% (suma stopy referencyjnej NBP + 8 punktów procentowych), w sytuacjach, w których dłużnikiem jest publiczny podmiot leczniczy. W innych sytuacjach ustawowe odsetki handlowe wynoszą 16,5% (suma stopy referencyjnej NBP + 10 punktów procentowych).

Obliczenie odsetek ustawowych - jak to zrobić?

Aby obliczenie kwoty odsetek ustawowych było możliwe musimy zgromadzić następujące dane:

  • rodzaj zobowiązania, na które odsetki zostaną nałożone,
  • stawka odsetek ustawowych,
  • liczba dni opóźnienia w spłacie.

Wzór na odsetki ustawowe:

(kwota kapitału * liczba dni kredytu * stawka odsetek) : 365 dni

Wzór na odsetki ustawowe za opóźnienie:

(kwota zaległości * liczba zaległych w spłacie dni * stawka odsetek) : 365 dni.

author
Julia Wierciło
Ekspertka finansowa, związana z zadluzenia.com od 2022 roku. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Znana z niekonwencjonalnego podejścia do świata finansów. W artykułach przyjmuje perspektywę bycia blisko ludzi.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Podobne artykuły

Wzięcie kredytu z rodzicami nie zawsze bardziej opłacalne

Ceny nieruchomości są niezwykle przerażające dla młodych Polaków, którzy często nie posiadają nawet odpowiedniej zdolności kredytowej, aby kredytem sfinansować zakup swojego lokum. W takiej sytuacji wiele osób decyduje się na wzięcie kredytu z osobami o lepszej pozycji wśród kredytobiorców – rodzicami. Sprawdzamy szczegóły.

author
Alicja Hirsekorn
06 września 2023
Prawniczka, absolwentka Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Specjalizuje się w prawie konsumenckim i pracy, a także w aspektach prawniczych działalności gospodarczej. Autorka artykułów o zmianach w prawie finansowym.

Czy bank widzi chwilówki?

Każdy, kto przechodził przez proces udzielenia kredytu bankowego, wie, jak dogłębne mogą być analizy wiarygodności kredytowej. Badając przeszłość wnioskodawcy, banki docierają do dawnych kredytów, pożyczek, kart kredytowych czy debetów. Ale w ramach analizy wniosku bank może dotrzeć do zaciąganych przez nas chwilówek?

author
Halszka Gronek
23 marca 2019
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

PKO BP w Ostrowcu Świętokrzyskim

PKO BP jest największym bankiem w Polsce. Sprawdzamy placówki i oddziały w Ostrowcu Świętokrzyskim – godziny otwarcia, dane adresowe oraz ofertę.

author
Aleksandra Gościnna
01 sierpnia 2019
Ekspertka finansowa, magister Uniwersytetu Gdańskiego i absolwentka studiów podyplomowych na UW. W latach 2021-2023 redaktor naczelny zadluzenia.com. Specjalistka ds. e-marketingu i promocji online.

Santander Bank Polska w Radomsku

Santander Bank Polska jest jednym z największych detalicznych banków w Polsce. Jedna z placówek bankowych mieści się w Radomsku. Sprawdzamy godziny otwarcia oraz ofertę i dane kontaktowe placówki.

author
Patryk Byczek
28 maja 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Santander Bank Polska wspiera rozwoju sieci światłowodowej w Polsce

Santander Bank Polska poinformował w komunikacie prasowym o podpisaniu umowy kredytowej przez łącznie pięć banków, na kwotę 1 000 000 000 złotych, która dotyczy kredytu inwestycyjnego oraz kredytu odnawialnego. Środki zostaną przeznaczone na rozwój infrastruktury światłowodowej w Polsce. Sprawdzamy szczegóły.

author
Patryk Byczek
16 sierpnia 2021
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Credit Agricole w Kołobrzegu

Credit Agricole jest jednym z największych banków uniwersalnych w Polsce. Jeden z jego oddziałów mieści się w Kołobrzegu – sprawdzamy godziny otwarcia, dane kontaktowe oraz ofertę placówki.

author
Patryk Byczek
17 lipca 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.
Porównaj