Umowa kredytowa

Czym jest umowa kredytowa?

Umowa kredytowa to pisemna umowa zawierająca warunki i zasady udzielenia kredytu przez instytucję finansową (np. bank) klientowi. W umowie kredytowej określa się kwotę kredytu, oprocentowanie, harmonogram spłat, zabezpieczenia, opłaty i inne istotne warunki. Umowa kredytu bankowego reguluje prawa i obowiązki obu stron w kontekście udzielonego kredytu.

Definicja prawna wskazuje natomiast, że “przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu” (Art. 69. Prawo bankowe).

Elementy umowy kredytowej

Umowa kredytowa, niezależnie od tego, jakiego rodzaju kredytu dotyczy, musi zawierać podstawowe elementy, w szczególności musi określać strony umowy, kwotę kredytu i walutę kredytu, cel kredytu, zasady spłaty kredytu, wysokość oprocentowania i zasady zmiany oprocentowania kredytu a także inne elementy, np.: konsekwencje zaprzestania spłaty kredytu. Podstawowe elementy opisujemy szerzej w poniższych akapitach.

Strony umowy kredytowej

W zakresie stron umowy kredytu wskazane muszą być bezpośrednio dane stron umowy – zarówno dane kredytodawcy, jak i kredytobiorcy. Kredytodawca (bank) musi w umowie kredytowej wskazać np.: informacje o swojej siedzibie, numerze wpisu do Rejestru Przedsiębiorców czy numerze NIP. Kredytobiorcę natomiast identyfikuje się przede wszystkim po podstawowych danych, którymi są: imię, nazwisko, PESEL oraz numer dowodu osobistego.

Kwota kredytu

Ten element z reguły najbardziej interesuje kredytobiorców. Zanim nastąpi podpisanie umowy kredytowej, przeglądając jej treść upewniają się oni kilkukrotnie, czy kwota na piśmie jest zgodna z tą, o którą wnioskowali. Kwota kredytu musi być wskazana w umowie wprost, także z walutą, w której kredyt jest udzielany. Właściwie obecnie praktycznie wszystkie kredyty udzielane są w Polsce w złotówkach. Na kredyt w innej walucie mogą liczyć osoby zaciągające kredyt hipotecznyi zarabiające pieniądze za granicą (wtedy można wnioskować o kredyt hipoteczny w walucie, w której się zarabia).

Spłata kredytu

Szczegóły spłaty kredytu również muszą być wpisane do umowy kredytowej. Wskazana musi być liczba rat, wysokość raty oraz terminarzu spłaty kredytu, często do umowy kredytowej dołączany jest także harmonogram spłaty kredytu (zazwyczaj zawiera go umowa kredytu hipotecznego). W umowie muszą być zawarte również informacje o ewentualnej zmianie warunków spłaty kredytu oraz informacje na temat wcześniejszej spłaty kredytu (np.: czy wcześniejsza spłata jest obciążona dodatkową prowizją).

Cel kredytu w umowie kredytowej

Umowę kredytową często sporządza się z nakierowaniem kredytu na konkretny cel. Tak jest w przypadku kredytu hipotecznego oraz umowy kredytowej na kredyt samochodowy, gdzie często cel kredytu wpisany jest bezpośrednio w treść umowy. W przypadku zaciągania takich kredytów w umowie wskazane są wtedy wprost parametry kupowanej nieruchomości bądź ruchomości.

Zabezpieczenia spłaty kredytu

Przy podpisywaniu umowy kredytowej powinniśmy zwrocić uwagę także na to, jakie zabezpieczenia kredytu zawiera umowa kredytowa. Sposób zabezpieczenia spłaty kredytu zależny jest od rodzaju kredytu oraz od indywidualnej polityki danego banku. Zabezpieczenia kredytu dzielą się na osobiste i rzeczowe.

1. Zabezpieczenia osobiste: Zabezpieczenia te opierają się na zobowiązaniach lub zdolności kredytobiorcy do spłaty kredytu. Są to zabezpieczenia niezwiązane bezpośrednio z konkretnym mieniem.
   • Poręczenie: Osoba trzecia (poręczyciel) zobowiązuje się do spłaty kredytu, jeśli kredytobiorca tego nie zrobi. Sprawdź także pożyczki z gwarantem.
   • Współodpowiedzialność: Współkredytobiorcy również są odpowiedzialni za spłatę kredytu i ponoszą ryzyko w razie niewypłacalności głównego kredytobiorcy.
   • Weksel in blanco: Weksel umożliwia bankowi wystawienie weksla zobowiązującego kredytobiorcę do spłaty określonej sumy w określonym czasie. Sprawdź także pożyczki pod weksel.
2. Zabezpieczenia rzeczowe: Zabezpieczenia te wiążą się z konkretnym mieniem, które bank może zająć lub sprzedać w przypadku niewypłacalności kredytobiorcy.
   • Hipoteka: Nieruchomość, np. mieszkanie lub dom, stanowi zabezpieczenie. Bank ma prawo sprzedać nieruchomość, jeśli kredytobiorca nie spłaca kredytu.
   • Zastaw: Ruchomości, takie jak samochód, sprzęt lub wartościowe przedmioty, mogą być zastawione na rzecz banku jako zabezpieczenie.
   • Cesja: Kredytobiorca przekazuje bankowi wierzytelności, np. wynagrodzenie lub inne dochody, które bank może ściągnąć, jeśli kredytobiorca nie spłaca kredytu.

Wybór odpowiedniego zabezpieczenia zależy od rodzaju kredytu, wartości kredytu oraz sytuacji finansowej i wiarygodności kredytobiorcy.

Termin wypłaty środków

Przy różnych celach kredytowania, kredyt może być przekazywany jednorazowo lub w ratach (transzach). Przykłady jednorazowej wypłaty to kredyty hipoteczne używane do nabywania mieszkań na wtórnym rynku. Z drugiej strony, dla projektów budowlanych, takich jak budowa domu czy zakup mieszkania od dewelopera, kredyt jest wypłacany etapowo przez bank.

Istotne jest zrozumienie, że moment podpisania umowy nie oznacza natychmiastowej transakcji kredytowej. W przypadku kredytów o jednorazowym przeznaczeniu, takich jak zakup samochodu czy nabycie istniejącego mieszkania (na przykład na wtórnym rynku od poprzedniego właściciela), kredytobiorca musi spełnić określone warunki zawarte w umowie kredytowej. Te zobowiązania mogą obejmować m.in. konieczność pokrycia własnego wkładu, co dotyczy np. kredytów hipotecznych, lub dostarczenia ważnych dokumentów pojazdu w przypadku kredytu samochodowego.

W przypadku kredytów hipotecznych, które są przyznawane etapowo na projekty budowlane (np.: kredyt na zakup mieszkania lub budowę domu), każda transza jest weryfikowana przez bank przed kolejnym przekazaniem środków. To oznacza, że przed udostępnieniem kolejnej transzy, bank dokładnie sprawdza, czy poprzednio przyznane środki zostały właściwie wykorzystane.

Informacja o kosztach kredytu

Koszty kredytu obejmują różnorodne elementy, takie jak oprocentowanie, prowizje, opłaty za ubezpieczenia, koszty administracyjne i ewentualne opłaty dodatkowe. Zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami, instytucje finansowe są zobowiązane dostarczyć dokładne informacje dotyczące każdego z tych elementów. Umowa kredytowa powinna precyzyjnie wskazać, jakie są koszty w poszczególnych okresach spłaty, co pozwoli kredytobiorcy na oszacowanie całkowitego obciążenia wynikającego z zaciągnięcia kredytu.

Wprowadzenie tych zasad ma na celu zapewnienie kredytobiorcom klarowności i uczciwości w procesie zaciągania zobowiązań finansowych. Brak ukazania pełnej palety kosztów kredytu może prowadzić do niemiłych niespodzianek dla klientów, którzy mogą znaleźć się w sytuacji, gdzie spłata okazuje się znacznie bardziej kosztowna niż pierwotnie przypuszczali.

Korzystając z prawa do wnikliwego przejrzenia umowy kredytowej przed podpisaniem, potencjalni kredytobiorcy mają możliwość zadać pytania, wyjaśnić wszelkie wątpliwości i uzyskać pełny obraz kosztów, które zostaną związane z zaciągnięciem kredytu. To z kolei przyczynia się do większej przejrzystości i zaufania między stronami umowy, a także pomaga kredytobiorcom podejmować bardziej świadome i dobrze przemyślane decyzje finansowe.

Podsumowanie – ważne informacje

1. Przed dniem podpisania umowy kredytu dokładnie zapoznaj się z treścią dokumentu, który chcesz podpisać. Podpisanie umowy kredytowej oznacza, że akceptujesz jej zapisy.
2. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące umowy kredytowej, najpierw rozwiej je, poprzez kontakt z przedstawicielem kredytodawcy. Nie podpisuj umowy kredytowej, której zapisów nie rozumiesz lub nie jesteś pewien.
3. Jeżeli podpisaliśmy już umowę kredytową, z której zapisów nie jesteśmy zadowoleni, z reguły przysługuje nam wypowiedzenie umowy kredytowej. Jego warunki powinny być zawarte w umowie.
4. Wzór umowy kredytowej możemy z reguły zobaczyć na stronie banku udzielającego kredytu.
5. Umowa kredytu konsumenckiego powinna zawierać wszystkie elementy wymagane przez przepisy prawne.