Urlop macierzyński – najważniejsze informacje


Urlop macierzyński – najważniejsze informacje


author
Halszka Gronek
24 lutego 2020
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Z obecnie obowiązujących przepisów prawnych wynika, iż młode matki mogą korzystać z płatnego urlopu aż przez 12 miesięcy kalendarzowych. Na cały ten okres, który pracownica winna wykorzystać na opiekę nad dzieckiem, składa się zarówno urlop macierzyński, jak i rodzicielski. Dziś skupimy się na tym, czym jest i w jakich warunkach przysługuje pierwszy z nich. Zapraszamy do lektury!

Spis treści:

  1. Na czym polega urlop macierzyński?
  2. Komu przysługuje urlop macierzyński?
  3. Urlop macierzyński a podstawa prawna
  4. Ile trwa urlop macierzyński?
  5. Jak otrzymać urlop macierzyński?
  6. Urlop macierzyński - wymagane dokumenty
  7. Skrócenie urlopu macierzyńskiego
  8. Wysokość świadczenia podczas urlopu macierzyńskiego
  9. Wypowiedzenie umowy na urlopie macierzyńskim
  10. Co po urlopie macierzyńskim?
Zwiń spis treści

Na czym polega urlop macierzyński?

Urlop macierzyński to nic innego, jak płatna przerwa w pracy, która przysługuje pracownicy w związku z urodzeniem przez nią dziecka. Urlop ten liczony jest zwykle się od dnia porodu, jednak pewną jego część (wynoszącą maksymalnie 6 tygodni) można wykorzystać już przed porodem – na podstawie odpowiedniego zaświadczenia lekarskiego o dacie porodu.

Długość urlopu macierzyńskiego, jaki przysługuje pracownicy, uzależniona jest m.in. od liczby urodzonych w trakcie danego porodu dzieci. Nie ma konieczności wykorzystania całego przysługującego okresu wolnego – decyzję w tej sprawie podjąć musi niezależnie każda świeżo upieczona matka. Co więcej, część urlopu macierzyńskiego może wykorzystać ojciec dziecka. Za okres przybywania na urlopie tacierzyńskim otrzyma on zasiłek macierzyński. Sprawdź oferty pożyczek na dowód oraz pożyczek bez BIK.

Komu przysługuje urlop macierzyński?

Do 2016 roku prawo do skorzystania z płatnego urlopu macierzyńskiego miały tylko te osoby, które zatrudnione były na etacie, a także te, które dobrowolnie opłacały ubezpieczenie chorobowe lub prowadziły działalność gospodarczą. Dzięki zmianom w przepisach prawnych wprowadzonym cztery  lata temu możliwością opieki nad nowo narodzonym dzieckiem przy jednoczesnym wsparciu finansowym ze strony państwa polskiego  cieszyć się mogą także inne grupy obywateli.

Na płatny urlop macierzyński mogą liczyć więc także matki, którym do tej pory nie przysługiwał zasiłek macierzyński  – zarówno bezrobotne, pracujące na umowę o dzieło, rolniczki i studentki. Zostaną wypłacone im miesięczne środki o wartości 1 tys. zł netto. Jest to tak zwane świadczenie kosiniakowe. Warto też dodać, że urlop macierzyński przysługuje także ojcom nowo narodzonego dziecka – o ile  kobieta (matka) zechce odstąpić mu część przysługującej puli dni wolnych.

Urlop macierzyński a podstawa prawna

Art. 180. Urlop macierzyński

§ 4. Pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu i powrócić do pracy, jeżeli:
1) pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik-ojciec wychowujący dziecko;
2) przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony-ojciec dziecka, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.

Ile trwa urlop macierzyński?

W związku z urodzeniem dziecka każdej kobiecie przysługuje co najmniej 20 tygodni urlopu macierzyńskiego.

Na taki okres wolnego liczyć mogą matki, które urodziły jedno dziecko. W ciąży bliźniaczej urlop macierzyński trwa więcej, bo  aż 31 tygodni, w przypadku urodzenia trojaczków – 33 tygodni urlopu macierzyńskiego, w przypadku czworaczków – 35 tygodni, a pięcioraczków – 37. Sprawdź oferty pożyczek na raty oraz pożyczek pozabankowych.

Art. 180. Urlop macierzyński

§ 1. Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
1) 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
2) 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;
3) 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;
4) 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;
5) 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Warto w tym miejscu dodać także, iż pierwsze 6 tygodni urlopu macierzyńskiego można wykorzystać jeszcze przed narodzinami dziecka. Jeśli chodzi o długość czasu wolnego po porodzie – konieczne i obowiązkowe jest wykorzystanie 14 tygodni urlopu macierzyńskiego po urodzeniu potomka  (w celu rekonwalescencji i należytego odpoczynku). W przypadku kobiety legitymującej się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, obowiązkowy czas przebywania na urlopie macierzyńskim wynosi 8 tygodni. Pozostała część jest wolnego jest fakultatywna – kobieta może z niej skorzystać, jeśli chce, lub może przykładowo podzielić się z wolnym z ojcem dziecka. Sprawdź również ranking pożyczek z komornikiem.

Jak otrzymać urlop macierzyński?

Urlop macierzyński przysługuje każdej świeżo upieczonej matce w zasadzie „z automatu”. Oznacza to, że nie jest koniecznym wypełnianie miliona druków i formularzy, ani czekanie na pozytywne rozpatrzenie wniosku. Istotne jest jednak to, by powiadomić pracodawcę o odbytym porodzie.

Jeśli jednak pracownica zechce wykorzystać przysługującą jej część urlopu jeszcze przed porodem, musi złożyć u swego pracodawcy odpowiedni wniosek wraz z zaświadczeniem lekarskim, który wskazywać będzie planowaną datę porodu. Jeśli natomiast część urlopu macierzyńskiego ma przejąć ojciec dziecka (14 pierwszych tygodni narodzinach musi wykorzystać matka dziecka, lecz pozostałe mogą zostać oddane ojcu; w przypadku kobiety niezdolnej do samodzielnej egzystencji okres obowiązkowy jest  skrócony do 8 tygodni), musi on także złożyć pisemny wniosek u swojego pracodawcy. Aby otrzymać przysługujący za czas urlopu macierzyńskiego zasiłek, trzeba złożyć u swego pracodawcy odpowiedni wniosek – w ciągu 21 dni od daty porodu.

Urlop macierzyński - wymagane dokumenty

Wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego składamy u swojego pracodawcy. W większości wypadków wystarczy nawet poinformować swego szefa o narodzinach dziecka i wiążącym się z tym faktem obowiązkiem wzięcia urlopu przez matkę.

Rodzice, którzy planują wykorzystać urlop rodzicielski od razu po urlopie macierzyńskim, powinni złożyć odpowiedni wniosek do 21 dni po porodzie. Do kadr dostarczyć należy także skrócony odpis aktu urodzenia dziecka i oświadczenie, że drugi rodzic rezygnuje z przysługującego mu urlopu macierzyńskiego na dany okres. Sprawdź również ranking pożyczek na 500 plus.

Skrócenie urlopu macierzyńskiego

W 2020 roku każdej świeżo upieczonej matce przysługuje do 20 tygodni urlopu macierzyńskiego w przypadku urodzenia jednego dziecka, do 31 tygodni w ciąży bliźniaczej i aż 33 tygodnie w przypadku urodzenia trojaków.

Nie ma jednak obowiązku wykorzystania całego tego czasu wolnego. Po porodzie matka noworodka musi obowiązkowo wykorzystać 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, lecz z pozostałej części urlopu może ona zrezygnować. W przypadku kobiety legitymującej się  orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji czas obowiązkowego przebywania na macierzyńskim jest jeszcze krótszy – wynosi zaledwie 8 tygodni.

Możliwość skrócenia urlopu macierzyńskiego do 14 tygodni  (8 tygodni) istnieje jedynie pod warunkiem, że pozostałe tygodnie wolnego wykorzysta ojciec wychowujący dziecko – o ile ma on status pracownika lub prowadzi inną działalność zarobkową, która uprawnia go do ubezpieczenia społecznego.

Art. 180. Urlop macierzyński

§ 8. W przypadkach, o których mowa w § 4 i 6, pracownica składa pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z korzystania z części urlopu macierzyńskiego w terminie nie krótszym niż 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 186 [8a]. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownicy.

Wysokość świadczenia podczas urlopu macierzyńskiego

Wysokość zasiłku macierzyńskiego podczas urlopu uzależniona jest wariantu urlopu, na jaki się zdecydujemy. Jeśli początkowo zdecydujemy się wykorzystać jedynie urlop macierzyński, otrzymamy 100 procent podstawy swego wynagrodzenia. Gdy po owym czasie urlopu zdecydujemy się także na urlop rodzicielski, będziemy w trakcie jego trwania otrzymywać 60 procent wynagrodzenia.

Inaczej rozkład procentowy będzie wyglądać, jeśli od razu zdecydujemy się na urlop macierzyński i urlop rodzicielski. W takiej sytuacji przez cału okres urlopowy (tak zwany “roczny macierzyński”) pracownica będzie otrzymywać 80 procent wynagrodzenia.

Co ważne, od 2016 roku na płatny urlop macierzyński mogą liczyć także matki, którym do tej pory nie przysługiwał zasiłek rodzicielski – zarówno bezrobotne (zarejestrowane), pracujące na umowę o dzieło, jak i rolniczki czy studentki. Zostaną wypłacone im miesięczne środki o wartości 1 tys. zł netto. Jest to tak zwane kosiniakowe.

Wypowiedzenie umowy na urlopie macierzyńskim

W świetle obecnie obowiązujących przepisów pracodawca nie ma prawa rozwiązać umowy o pracę z kobietą, która przebywa na urlopie macierzyńskim.

Taka sytuacja mogłaby nastąpić jedynie w sytuacji ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy albo wtedy, gdy zaszłyby rzeczywiste przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia  – a więc z winy pracownicy. W pozostałych przypadkach pracownica przebywająca na urlopie macierzyńskim może być spokojna o swą prace, ważność trwającej umowy i stosowną wartość wpływającego na jej konto zasiłku macierzyńskiego.

Art. 53. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn niezawinionych przez pracownika

§ 2. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić w razie nieobecności pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem – w okresie pobierania z tego tytułu zasiłku, a w przypadku odosobnienia pracownika ze względu na chorobę zakaźną – w okresie pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku.

Co po urlopie macierzyńskim?

Matka, która wykorzysta cały przysługujący jej czas trwania urlopu macierzyńskiego, lecz w dalszym ciągu nie będzie chciała lub mogła powrócić do pracy zarobkowej, ma prawo do wykorzystania kolejnych 32 tygodni urlopu rodzicielskiego. Czas ten wzdłuży się do 34 tygodni w przypadku ciąży mnogiej. Z tego prawa do wykorzystania urlopu rodzicielskiego może skorzystać również ojciec dziecka. Rodzice mogą np. podzielić się tym czasem po połowie, lub wykorzystać go jednocześnie – decydując się na wspólny urlop rodzicielski o długości 16 tygodni.

Warto także dodać, iż możliwe jest także podzielenie urlopu rodzicielskiego na części. Tygodnie niewykorzystanego urlopu można „odroczyć”, czyli przesunąć na termin późniejszy i wykorzystać je aż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko obchodzić będzie swoje szóste urodziny.

Art. 179[1] . Wnioski w sprawach urlopu rodzicielskiego

§ 1. Pracownica, nie później niż 21 dni po porodzie, może złożyć pisemny wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze […].
§ 2. W przypadku złożenia wniosku, o którym mowa w § 1, pracownica może dzielić się z pracownikiem – ojcem wychowującym dziecko albo ubezpieczonym – ojcem dziecka korzystaniem z urlopu rodzicielskiego albo pobieraniem zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu […].

author
Halszka Gronek
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Wszystkie komentarze

Anka
Anka
2022-11-27 13:41:09

Kobiety zatrudnione na etat mają faktycznie dobrą sytuację po urodzeniu dziecka. W zasadzie nie muszą się o nic martwić. Inaczej kobiety na własnej działalności. Po urodzeniu dziecka muszą dopełnić formalności w ZUS-ie, by spokojnie cieszyć się z macierzyństwa. Wiem bo sama jestem mamą na działalności. Fajnie temat przyszłych matek na działalności jest opisany na mala-firma.pl. Warto sprawdzić co opłaca się bardziej, jeśli jesteś już tuż tuż przed porodem. Po urodzeniu dziecka, zaprzątanie głowy ZUS-em to chyba ostatnia rzecz jaką chce się robić. I ta niepewność, co i jak dalej ze świadczeniem. Dlatego polecam przed porodem przygotować plan działania. Pozdrawiam wszystkie przyszłe mamy na działalności i etacie.

Podobne artykuły

ING Bank Śląski w Koninie

ING Bank Śląski jest jednym z największych banków detalicznych w Polsce. Jeden z oddziałów bankowych mieści się w Koninie – sprawdzamy godziny otwarcia, dane kontaktowe oraz ofertę oddziału.

author
Dominika Byczek
03 lipca 2019
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Ile zarabia detektyw?

Detektyw to dla wielu zawód, który kojarzy się ze spełnieniem dziecięcych marzeń. Sprawdziliśmy jednak, jak w rzeczywistości wygląda bycie detektywem i ile zarabia się na tym stanowisku

author
Sandra Tessmer
21 sierpnia 2019
Jej obszarem zainteresowań w ramach pracy na stronie zadluzenia.com są pytania typu "ile kosztuje" oraz "ile zarabia," a jej teksty dostarczają czytelnikom wglądu w koszty różnych usług i życiowych wydatków, oraz średnie zarobki w różnych zawodach.

IV Open Day Santander Consumer Banku

Już niebawem odbędzie się kolejna edycja Open Day Santander Consumer Banku. Zapisy trwają od wczoraj do 1 września. Jak zgłosić udział start-upu?

author
Dominika Byczek
21 sierpnia 2019
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Prezes Alior Banku zrezygnowała ze stanowiska

Zaszły zmiany w zarządzie Alior Banku. Katarzyna Sułkowska, doczesny prezes instytucji, zrezygnowała z zajmowanego stanowiska. Jej miejsce powołany na stanowisko wiceprezesa Aliora - Krzysztof Bachta. Będzie on pełnił funkcję prezesa banku do momentu, w którym KNF nie wyrazi na zajęcie przez Bachtę stanowiska prezesa.

author
Patryk Byczek
18 października 2018
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Santander Consumer Bank Kępno

Santander Consumer Bank to jeden z większych banków detalicznych w Polsce. Profesjonalizuje się w kredytach gotówkowych, ratalnych oraz samochodowych. Sprawdź oddziały Santander Consumer Banku w Kępnie – adres, telefon, godziny otwarcia oraz mapę dojazdu.

author
Dorota Grycko
30 czerwca 2021
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com od 2021, absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Specjalizuje się w edukacji, także finansowej, pomagając czytelnikom zrozumieć i kontrolować swoje finanse.

Klienci Poczty Polskiej wspierają płatności BLIK

Poczta Polska poinformowała w komunikacie prasowym, że Klienci instytucji coraz częściej stawiają na płatności BLIKiem. Tylko w styczniu 2021 roku dokonano o 114% transakcji BLIKiem więcej niż w analogicznym okresie w roku poprzednim. Natomiast w lutym bieżącego roku Poczta Polska zauważyła o 12% więcej transakcji niż w styczniu tego roku. Sprawdzamy szczegóły.

author
Patryk Byczek
30 marca 2021
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.
Porównaj