Uznanie długu – najważniejsze informacje

Teoretycznie dług przedawnia się po dwóch latach - niestety jednak wiele sytuacji określanych jako "uznanie długu" może sprawić, że nieświadomie przerwiemy bieg czasu pozostający do przedawnienia długu. Sprawdź, na czym polega uznanie długu i jakie zachowania mogą zostać potraktowane za przyznanie się do istnienia zadłużenia?

Spis treści:
1. Uznanie długu - definicja
2. Rodzaje uznania długu
3. Uznanie długu – przykłady zachowań
4. Skutki uznania długu
5. Uznanie długu a odsetki
6. Uznanie długu przedawnionego

Uznanie długuto innymi słowy przyznanie się dłużnika do tego, że ten dług posiada. Nie chodzi jednak jedynie o bezpośrednie (słowne lub pisemne) potwierdzenie, że ma się zaległe zobowiązanie finansowe. Wierzyciel jako "uznanie długu" może zinterpretować także wiele innych sytuacji, które pośrednio świadczą o tym, że dłużnik jest świadomy ciążącego na nim zobowiązania. 

UZNANIE WŁAŚCIWE
Za uznanie właściwe uznajemy wszystkie formy umów cywilnych, które oficjalnie potwierdzają istnienie zobowiązania:
- ugody,
- uznanie powództwa,
- odnowienie długu.
Umowa ta musi być zawarta między dłużnikiem a wierzycielem.

UZNANIE NIEWŁAŚCIWE
Formy uznania niewłaściwego wcale nie są niewłaściwe z punktu widzenia prawa - liczą się one tak samo, jak wskazane powyżej formy pisemne. Ich niewłaściwość polega na formie, która przez prawo nie jest sprecyzowana. Chodzi o wszystkie sytuacje, w których dłużnik potwierdza wobec wierzyciela fakt istnienia długu swoim zachowaniem, niekoniecznie słowami. 

Za uznanie długu wierzyciel może zrozumieć:
1. Złożenie prośby o rozłożenie długu na raty.
2. Spłacenie części długu.
3. Złożenie prośby o umorzenie całości lub części długu. 
4. Złożenie prośby o odroczenie wyznaczonego terminu płatności.
5. Spłacenie odsetek. 
6. Złożenie prośby o obniżenie odsetek.
7. Potwierdzenie salda. 
8. Ustanowienie zabezpieczenia.

PRZERWANIE BIEGU TERMINU PRZEDAWNIENIA
Najważniejszą konsekwencją uznania długu jest przerwanie biegu terminu przedawienia. Każdorazowe przerwanie biegu sprawia, że od dnia uznania przedawnienia czas liczy się od nowa. Jest to uregulowane przez artykuł 123 kodeksu cywilnego: 

PODSTAWA PRAWNA

Art. 123. § 1. Bieg przedawnienia przerywa się:

1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,

3) przez wszczęcie mediacji.

Dz.U.2018.0.1025 t.j. - Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny

RYZYKO SĄDOWEGO NAKAZU ZAPŁATY
Innym skutkiem uznania długu jest możliwość uzyskania przez wierzyciela sądowego nakazu zapłaty. Niestety postępowanie nakazowe stawia dłużnika w dużo gorszej pozycji, niż w przypadku zwyczajnego postępowania. Do wydania nakazu zapłaty niezbędne jest jednak pisemne uznanie długu i wydanie przez wierzyciela wezwania do zapłaty.

Roszczenie o spłatę długu zasadniczo różni się od roszczenia o odsetki, ponieważ są one roszczeniem periodycznym (cyklicznym), a nie stałym. W przypadku przerwania biegu przedawnienia na skutek uznania długu mówimy zatem jedynie o przerwaniu biegu przedawienia samego długu. Prościej mówiąc - uznanie głównego długu nie jest tożsame z uznaniem długu związanego z odsetkami. Same odsetki przedawniają się po trzech latach.

Rozpatrzmy różne przypadki:
1. Jeżeli roszczenie główne przedawni się w ciągu dwóch lat, odsetki od tego długu również przedawnią się w tym terminie.
2. Jeżeli przerwany zostanie bieg przedawnienia roszczenia głównego, dwa lata przedawnienia tego długu liczą się od nowa, ale termin przedawnienia odsetek nie przerywa się (po trzech latach ulegają przedawnieniu). 
3. Jeżeli dłużnik uznał roszczenie główne wraz z odsetkami, czas do przedawnienia liczy się od nowa zarówno dla roszczenia głównego (2 lata) i dla odsetek (3 lata). 

Sytuacji uznania długu już przedawnionego prawo nie reguluje jednoznacznie. Można posiłkować się w tej kwestii jedynie pojedynczymi wyrokami Sądu Najwyższego, który za każdym razem uznawał sprawę w oparciu o konkretne okoliczności (za jednym razem wznawiając, a za drugim nie wznawiając biegu czasu do przedawnienia). Wniosek z tego może być tylko jeden - uznanie długu może - w zależności od okoliczności - zostać potraktowane jako zrzeczenie się korzystania z przedawnienia.