Czy banki spółdzielcze sprawdzają BIK?

Banki spółdzielcze to instytucje finansowe, które zajmują się podobną działalnością do tej prowadzonej przez tradycyjne banki komercyjne działające na polskim rynku. W przeciwieństwie do banków komercyjnych, przyjmujących zwykle formę spółki akcyjnej, oraz banku centralnego, funkcjonującego jako przedsiębiorstwo państwowe, działalność banków spółdzielczych ma charakter lokalny. Instytucje te, a właściwie spółdzielnie, nie są też aż tak bardzo ukierunkowane na zysk. Nadrzędnym zadaniem działania banków-spółdzielni jest pomoc w realizacji celów swych członków.

Oczywiście banki spółdzielcze, z racji prowadzenia działalności o charakterze bankowym i finansowym, podlegają tej samej podstawie prawnej, co banki komercyjne. Mowa oczywiście o ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku powszechnie nazywanej Prawem bankowym. Mimo tego jednak banki spółdzielcze znacząco różnią się od popularnych banków komercyjnych. Po pierwsze, działają one jedynie na określonym obszarze (zwykle kilka powiatów) poprzez oddziały i filie, docierając tym samym do pozamiejskich klientów i wyrównując ich szanse na uzyskanie kredytu.

Po drugie, banki spółdzielcze dbają o rozwój społeczności lokalnej, co oznacza, iż pracownikom spółdzielni zależy na pomocy w rozkwicie miejscowej infrastruktury i gospodarki. Z tego powodu instytucje te nie są tak bardzo nastawione na generowanie zysków kosztem swych klientów. Osiągają one mniejsze dochody, albowiem chętniej udzielają korzystnych kredytów na rzecz członków spółdzielni (klientów). Czy oznacza to, że banki spółdzielcze nie sprawdzają konsumentów w Biurze Informacji Kredytowej (BIK)?

Zanim zajmiemy się wyjaśnieniem odpowiedzi na pytanie, czy banki komercyjne udzielają kredytów bez weryfikacji BIK-u, należy wytłumaczyć, czym tak naprawdę jest owy BIK.

Pod nazwą BIK kryje się Biuro Informacji Kredytowej S.A. Jest to przedsiębiorstwo założone w 1997 roku przez Związek Banków Polskich (i kilkanaście innych polskich banków komercyjnych). Najważniejszym zadaniem Biura jest gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie danych dotyczących historii kredytowej klientów instytucji finansowych. Oczywiście zasięg działalności BIK-u nie ogranicza się jedynie do klientów banków komercyjnych. Do baz BIK-u mogą trafić dane klientów SKOK-ów, prywatnych firm pożyczkowych, a także – banków spółdzielczych.

Dane zebrane przez Biuro Informacji Kredytowej w głównej mierze służą weryfikacji wiarygodności finansowej konsumenta ubiegającego się o finansowanie. Z tego względu informacje zgromadzone w BIK-u wykorzystywane są przez instytucje sektora finansowego, takie jak banki czy SKOK-i, do zarządzania ryzykiem kredytowym. W oparciu o dane Biura banki mogą ocenić, czy udzielenie finansowania danemu konsumentowi będzie rozsądne i bezpieczne dla płynności finansowej całej instytucji. Nie wszyscy pożyczkodawcy dokonują jednak takiej analizy – ci, którzy tego nie robią, specjalizują się zwykle w sprzedaży pożyczek bez BIK.

Warto dodać, iż wielu konsumentów obawia się BIK-u, myląc go z BIG-iem, czyli ogólnokrajowym rejestrem dłużników. W rzeczywistości jednak BIK nie jest bazą negatywnych wpisów na temat nieterminowych klientów instytucji finansowych. Banki sprawdzają BIK, bowiem chcą się przekonać, czy dany konsument korzystał już wcześniej z kredytów lub pożyczek, a jeśli tak, to czy był on klientem terminowym i godnym zaufania. Z tego typu weryfikacji korzystają wszystkie banki komercyjne, niektóre firmy pożyczkowe i SKOK-i. A jak z bankami spółdzielczymi? Czy wszystkie banki i SKOKi korzystają z BIK?

Jak zaznaczyliśmy już we wcześniejszych partiach artykułu, banki spółdzielcze kierują się dobrem swoich klientów, a przede wszystkim – dobrem całego lokalnego rynku i regionalnej gospodarki. Z tego względu chętnie udzielają one finansowań, które mogłyby pomóc w rozwoju dochodowych inwestycji i wdrożeniu innowacji na lokalny rynek. Oczywiście nie czynią one tego zupełnie beztrosko, nie martwiąc się wypłacalnością swych klientów i nie przejmując konsekwencjami udzielenia ryzykownego kredytu.

Banki spółdzielcze utrzymują się z tego, co zarobią na klientach, dlatego też zysk i wypłacalność są dla nich istotne. Niemniej jednak bardzo ważnym celem ich działalności jest pomoc w rozwoju lokalnej gospodarki. Dlatego właśnie instytucje te stosują zasadę tak zwanego złotego środka: weryfikują one swych klientów (także w BIK-u), lecz analiza zdolności i wiarygodności konsumenckiej wnioskodawcy nie jest tak restrykcyjna, jak ma to miejsce w bankach komercyjnych.

Prawdą jest, że każdy bank sprawdza ocenę punktową konsumenta w Biurze Informacji Kredytowej – zwłaszcza przed udzieleniem kredytu. Zasada ta wynika wprost z treści ustawy nazywanej powszechnie Prawem bankowym, której przepisy stosujemy odpowiednio do banków komercyjnych i spółdzielczych. BIK nie musi zostać sprawdzony tylko przypadku stałych i aktywnych klientów, których ocena kredytowa, czyli aktualny raport monitorujący, znajduje się w bieżącym posiadaniu banku.

To, czy instytucje finansowe finansowe korzystają z danych zawartych w Biurze Informacji Kredytowej celem sprawdzenia wiarygodności kredytowej klienta, wynika przede wszystkim z obranych mechanizmów oceny ryzyka inwestycyjnego. Banku komercyjne, stanowiąc największy i bodaj najważniejszy filar rynku, muszą dbać o stabilność sektora finansowego, dlatego wymóg weryfikacji wnioskodawców w BIK-u jest im odgórnie narzucony.

Nieco inna sytuacja występuje w przypadku prywatnych firm pożyczkowych, nazywanych potocznie parabankami. Instytucje te prowadzą liberalną politykę kredytową, co oznacza, iż nie przejmują się one wiarygodnością klientów aż tak bardzo, jak ma to miejsce w przypadku banków komercyjnych. Sposoby oceny ryzyka kredytowego przez prywatne firmy pożyczkowe są znacznie mniej restrykcyjne, co jednak podmioty te muszą sobie rekompensować (zwykle za pomocą podniesienia kosztów udzielanych pożyczek). Pamiętaj, że firmy pożyczkowej muszą wpisywać Klientów do BIK.

Banki spółdzielcze stoją mniej więcej pośrodku – między restrykcyjną i konserwatywną polityką banków komercyjnych z jednej strony, a liberalnym podejściem do oceny ryzyka kredytowego prywatnych instytucji pożyczkowych z drugiej. Banki-spółdzielnie do każdego klienta podchodzą indywidualnie, pamiętając z jednej stronyo ryzyku inwestycyjnym, z drugiej jednak o potrzebach klienta i swym głównym celu działania: wsparciu rozwoju lokalnego rynku i gospodarki.

Banki spółdzielcze a banki komercyjne stanowią dwie różne gałęzie sektora bankowego w Polsce, choć obie zajmują się podobną działalnością finansową. Banki spółdzielcze mają charakter lokalny, działając na określonym obszarze i skupiając się na wsparciu rozwoju społeczności lokalnej. Są one również mniej nastawione na generowanie zysków kosztem klientów niż banki komercyjne. Ich celem jest pomoc członkom spółdzielni w realizacji ich celów finansowych, co często manifestuje się poprzez udzielanie korzystnych kredytów.

Banki spółdzielcze podlegają tym samym przepisom prawnym co banki komercyjne, w tym ustawie Prawo bankowe. Jednak istnieją istotne różnice w podejściu do weryfikacji klientów w Biurze Informacji Kredytowej (BIK). Banki spółdzielcze również korzystają z danych BIK, ale ich polityka kredytowa jest zazwyczaj mniej restrykcyjna. Skupiają się na ocenie ryzyka inwestycyjnego, ale nie są tak rygorystyczne jak banki komercyjne.

BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej, jest istotnym elementem procesu weryfikacji wiarygodności finansowej klientów instytucji finansowych. Jest to firma, która gromadzi i udostępnia dane dotyczące historii kredytowej klientów. Weryfikacja w BIK pozwala instytucjom finansowym ocenić, czy klient jest terminowy i godny zaufania, co ma istotne znaczenie dla zarządzania ryzykiem kredytowym.

Banki spółdzielcze i banki komercyjne różnią się swoim podejściem do klientów i celami działalności, przy czym obie grupy korzystają z danych BIK do oceny ryzyka kredytowego. Banki spółdzielcze, choć bardziej nastawione na lokalny rozwój, wciąż dbają o wypłacalność klientów, ale zazwyczaj są bardziej elastyczne w udzielaniu kredytów. Działalność tych instytucji ma na celu wspieranie lokalnej społeczności i gospodarki, co stanowi ich główny priorytet.