Czy poręczycielem może być mąż lub żona?

Poręczenie jest jedną z najczęściej stosowanych form zabezpieczenia kredytu przez polskich konsumentów. Jako czynność oficjalna i posiadająca moc prawną, poręczenie polega na zobowiązaniu osoby trzeciej (poręczyciela) do czuwania nad spłatą danego kredytu. W razie zajścia takiej konieczności poręczyciel musi przejąć zobowiązania właściwego kredytobiorcy i spłacić należną kwotę względem kredytodawcy.

Można powiedzieć, iż poręczyciel odpowiada więc własnym nazwiskiem (a co najważniejsze – majątkiem) za terminową i bezproblemową spłatę zobowiązania osoby trzeciej. Rola ta nie należy ani do łatwych, ani do przyjemnych. Bo choć każdy z nas chce pomóc bliskiej osobie w realizacji marzeń (na przykład w budowie domu na kredycie hipotecznym), to jednak nikt nie cieszy się na wieść o konieczności spłacenia długu za kogoś.

Poręczenie nie służy jedynie podniesieniu zdolności i wiarygodności kredytowej kredytobiorcy. Owa forma jest przede wszystkim swoistym zabezpieczeniem spłaty zobowiązania na rzecz banku. Pisemnie podpisana umowa poręczenia jest obligująca i wcale nie łatwo się z niej wycofać. Dlatego warto dokładnie przemyśleć, kogo wybrać do roli poręczyciela. Rodzica, przyjaciela, a może małżonka?

Przepisy bankowe nie wskazują jednoznacznie, kto może zostać poręczycielem, a kto nie. Właściwie możliwość taką posiada każdy, kto wykaże przed bankiem odpowiednio wysoką zdolność kredytową. Co więcej, oprócz odpowiednich zarobków i niewielkich zobowiązań, istotna jest także pozytywna wiarygodność kredytowa. Przyszły poręczyciel powinien posiadać czystą historię kredytową, stabilne zatrudnienie i nienaganną opinię jako klienta banku.

Ważne jest więc, by potencjalny poręczyciel był w odpowiednim wieku. Musi on być pełnoletni, posiadać zdolność do czynności prawnych i nie przekraczać maksymalnego wieku kredytobiorcy, jaki ustalił dany bank. Co więcej, nazwisko poręczyciela nie powinno figurować na żadnej z czarnych list dłużników. Ponadto dobrze by było, gdyby ocena punktowa konsumenta w BIK-u wskazywała wysoki wynik.

To tyle z teorii. W praktyce jednak wszystkie formalności związane z udzieleniem poręczenia są o wiele bardziej zagmatwane – zwłaszcza wtedy, gdy żyrantem na zostać osoba bliska. Najwięcej problemów spotyka się w przypadku zgłoszenia do roli poręczyciela własnego małżonka lub małżonki. Większość formalnych par nie ma szans na wzajemne poręczenie swoich kredytów. Wynika to z oceny ryzyka inwestycyjnego i mówiąc najprościej – bezpieczeństwa finansowego zarówno kredytodawcy, jak i zainteresowanych małżonków.

W świetle obecnie obowiązujących przepisów poręczycielem kredytu może zostać niemal każdy, kto posiada odpowiednią zdolność i wiarygodność kredytową. Co istotne jednak, nie może być to osoba finansowo związana z tym samym gospodarstwem domowym, co kredytobiorca. Poręczyciel powinien dysponować własnym majątkiem, którym zabezpieczy spłatę kredytu na wypadek niewypłacalności głównego kredytobiorcy.

Biorąc pod uwagę powyższe wytyczne, łatwo wywnioskować, iż poręczycielem nie może zostać małżonek. W końcu niezbywalnym obowiązkiem żyranta jest materialne poświadczenie zobowiązania niewypłacalnego kredytobiorcy. A to, w przypadku wspólnego majątku małżonków, nie ma żadnego pokrycia. Gdy jeden z małżonków straci źródło utrzymania, to tak, jakby oboje stracili.

Niezależnie od tego, ile zarabia małżonek kredytobiorcy, jeśli para posiada wspólność majątkową, nie ma szans na włączenie partnera w rolę poręczyciela. Co jednak pocieszające, to to, że w przypadku wysokich zarobków męża lub żony zdolność kredytowa kredytobiorcy automatycznie się podnosi. W wielu przypadkach nie potrzeba więc nawet zaprzątać sobie głowy kwestiami poręczenia lub jakiejkolwiek innej formy zabezpieczenia kredytu.

Małżeństwa, które posiadają wspólność majątkową, zwykle nie mogą uczynić poręczycielem swego małżonka. Inaczej sprawa wygląda w przypadku zawarcia przez partnerów umowy majątkowej małżeńskiej, nazywanej powszechnie intercyzą. Gdy małżonkowie (lub przyszli małżonkowie) zdecydują się na wprowadzenie rozdzielności majątkowej, na nowo zyskają możliwość wzajemnego poręczania swych kredytów.

Wszystko dlatego, że w oczach banku liczy się nie tyle status związku dwojga konsumentów, co prawa do majątku i poszczególne dorobki. Małżeństwo ze wspólnością posiada jeden „portfel” – i tym samym „portfelem” nie można zabezpieczyć udzielonego już zobowiązania. Natomiast pary z notarialnie przyznaną rozdzielnością wykazują własne, zupełnie niezależne majątki. Gdy jeden z nich zostanie stracony, drugi (portfel małżonka-poręczyciela) w dalszym ciągu będzie w stanie uregulować należyte zobowiązania.

Małżonkowie, którzy nie mają lub nie planują wprowadzić rozdzielności majątkowej mogą natomiast skorzystać z możliwości wspólnego zaciągnięcia kredytu. We dwoje wykażą lepszą zdolność kredytową (o ile partner nie posiada długów i ma czysta historię kredytową). Warto zastanowić się nad tym rozwiązaniem, gdy nie mamy możliwości zaciągnięcia zobowiązania w pojedynkę.