Fundusz Pracy – najważniejsze informacje

Wysokość składki na Fundusz Pracy określa odpowiednia ustawa budżetowa. W obecnym roku obowiązuje składka wysokości 1% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Warto także dodać, iż oprócz odpowiednich składek polski Fundusz Pracy zasilany jest także szeregiem dotacji z budżetu państwa, środkami unijnymi oraz zyskiem płynącym z oprocentowania depozytów, sprzedaży akcji, spłaty udzielonych kredytów oraz udziałów w spółkach.

Fundusz Pracy jest państwowym funduszem celowym. Oznacza to, iż jest on specjalnie wydzielonym portfelem pieniężnym, którego środki zostają przeznaczone na finansowanie zadań organów publicznych. W tym aspekcie Fundusz Pracy służy łagodzeniu środków bezrobocia i wspieraniu rozwoju sektora zawodowego. Pierwotnie Fundusz Pracy był samodzielną instytucją, jaka działała na polskich ziemiach już od 1933 roku. Wybuch drugiej wojny światowej doprowadził do zamknięcia Funduszu, lecz zaraz po uwolnieniu się spod okupacji polski rząd na nowo powołał owy Fundusz do życia. W czasach PRL-u obowiązku Fundusz Pracy przejął natomiast ówczesny Fundusz Interwencyjny. W 1989 roku funduszowi na nowo przyznano nazwę Funduszu Pracy. Obecnie pozostaje on pod jurysdykcją resortu pracy, a do głównych celów jego istnienia zalicza się na przykład wypłacanie zasiłków dla bezrobotnych czy prowadzenie szkoleń zawodowych i kwalifikacyjnych. Aktem prawnym, jaki reguluje istnienie Funduszu Pracy w jego postkomunistycznej formie, jest Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Dokument ten znajduje się w Dzienniku Ustaw nr 99 na rok 2004, pod pozycją 1001. 

Fundusz Pracy istnieje po to, by wspierać polską sferę zawodową i robotniczą. Z tego powodu właśnie środki Funduszu Pracy przeznaczane są przede wszystkim na finansowanie aktywizacji osób bezrobotnych i ich powrotu na rynek pracy. Poza tym ze środków państwowego Funduszu Pracy finansuje się:

• wypłaty zasiłków dla bezrobotnych,
• tworzenie zakładów pracy dla bezrobotnych,
• przyuczanie, przekwalifikowanie lub przysposabianie zawodowe bezrobotnych,
• pożyczki dla bezrobotnych, którzy planują rozpocząć działalność gospodarczą,
• roboty publiczne,
• pożyczki dla przedsiębiorstw, które tworzą nowe miejsca pracy,
• zatrudnienie absolwentów przez zakłady pracy (częściowe, polegające na zwracaniu części kosztów zatrudnienia),
• przygotowanie zawodowe młodzieży,
• wydatki na zasiłki przedemerytalne i świadczenia przedemerytalne,
• koszty związane z wyposażeniem i doposażeniem miejsc pracy,
• koszty szkoleń dla pracowników.

Warto także dodać, iż podziału środków Funduszu Pracy na poszczególne województwa dokonuje Minister Pracy i Polityki Społecznej na podstawie odpowiedniego rozporządzenia. Obecnie obowiązującym aktem prawnym jest Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 2014 r. w sprawie algorytmu ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie zadań w województwie. Dokument ten znajduje się w Dzienniku Ustaw na rok 2014, pod pozycją 1294.

Fundusz Pracy zasilany jest przede wszystkim dochodem z opłacania odpowiednich składek przez pracodawców i osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (składki płacone wraz ze ubezpieczeniem zdrowotnym i społecznym do ZUS). 

Źródła, które dostarczają przychody do Funduszu Pracy:

• obligatoryjne składki;
• środki, pochodzące z zasobów finansowych Unii Europejskiej;
• odsetki od środków Funduszu Pracy;
• odsetki od pożyczek z tegoż funduszu;
• pieniądze, pochodzące ze sprzedaży akcji oraz udziałów;
• kary pieniężne, pobierane grzywny;
• pieniądze asygnowane do Funduszu Pracy.

Obowiązek opłacenia składek na rzecz ogólnopolskiego Funduszu Pracy dotyczy przede wszystkim pracodawców. Składki opłacane są za osoby, które m.in.:

1. są w stosunku służbowym (poprzez mianowanie na podstawie dobrowolnego zgłoszenia się do służby);
2. są w stosunku pracy (na mocy stricte umowy o pracę);
3. zostały przyjęte do pracy na podstawie umowy o pracę nakładczą;
4. pracują podczas aresztu tymczasowego lub odbywania kary pozbawienia wolności;
5. otrzymują świadczenia socjalne podczas urlopu górniczego;
6. korzystają ze stypendium sportowego;
7. są zawodowymi żołnierzami.

Warto w tym miejscu dodać, iż obowiązek odprowadzania składek na Fundusz Pracy rodzi się w momencie objęcia danej osoby ubezpieczeniami społecznymi. Dlatego właśnie składki na Fundusz Pracy odprowadza się także od umów cywilnoprawnych (umowa zlecenie), co do których zaistniała konieczność obligatoryjnego objęcia ubezpieczeniem społecznym. Co więcej, Fundusz pracy zasilany jest również ze składek obowiązkowo odprowadzanych przez pozarolniczych przedsiębiorców – niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa i jego formy prawnej. Składki na Fundusz Pracy zasilać więc będzie zarówno właściciel ogromnej spółki, jak i szef jednoosobowej działalności gospodarczej. O zwolnieniach z opłacania składek na Fundusz Pracy przeczytasz w zakładce pt. Zwolnienia ze składki na Fundusz Pracy.

Choć co do zasady obowiązek opłacania składek na Fundusz Społeczny spoczywa na pracodawcach sensu stricto, pozarolniczych przedsiębiorcach oraz niektórych zleceniodawcach, ustawodawca przewidział kilka wyjątków od tej zasady. 

Ze zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy można skorzystać w przypadku:

1. pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego lub wychowawczego (przez okres 3 lat licząc od pierwszego miesiąca po powrocie pracownika do pracy),
2. osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, które ukończyły 50. rok życia, a przed rozpoczęciem pracy pozostawały w rejestrze bezrobotnych przez co najmniej 30 dni,
3. osób skierowanych do pracy z urzędu pracy, o ile nie ukończyły 30 lat (przez okres 12 miesięcy od rozpoczęcia przez nie pracy),
4. zatrudnionych kobiet powyżej 55. roku życia oraz mężczyzn powyżej 60. roku życia,
5. pracowników, którzy ze wszystkich posiadanych przez siebie tytułów (umów) osiągają wynagrodzenie niższe od minimalnego wynagrodzeniu za pracę obowiązującego w danym roku,
6. zakładu pracy, który nie zatrudnia ani jednego pracownika na podstawie stosunku pracy (umowy o pracę),
7. przedsiębiorców, którzy opłacają składki ZUS-owskie w preferencyjnej wysokości.

1. Polski Fundusz Pracy jest państwowym funduszem celowym, czyli specjalnie wydzielonym portfelem pieniężnym, którego środki zostają przeznaczone na finansowanie zadań organów publicznych.
2. Fundusz Pracy służy łagodzeniu środków bezrobocia i wspieraniu rozwoju sektora zawodowego.
3. Aktem prawnym, jaki reguluje istnienie Funduszu Pracy w jego postkomunistycznej formie, jest Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
4. Ze środków państwowego Funduszu Pracy finansuje się między innymi wypłaty zasiłków dla bezrobotnych, tworzenie zakładów pracy dla bezrobotnych, a także przyuczanie, przekwalifikowanie lub przysposabianie zawodowe bezrobotnych.
5. Co do zasady obowiązek opłacania składek na Fundusz Społeczny spoczywa na pracodawcach, pozarolniczych przedsiębiorcach oraz zleceniodawcach – o ile opłacają składki społeczne za Zleceniobiorcę.
6. Zarówno pracodawcy, zleceniodawcy i przedsiębiorcy mogą skorzystać z prawa do zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy. Sytuacje uprawniające do tego opisaliśmy w sekcji zatytułowanej Zwolnienia ze składki na Fundusz Pracy.
7. Wysokość składki na Fundusz Pracy określa odpowiednia ustawa budżetowa.
8. Obecnie składka na Fundusz Pracy wynosi 1% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
9. Warto także dodać, iż oprócz odpowiednich składek polski Fundusz Pracy zasilany jest także szeregiem dotacji z budżetu państwa, środkami unijnymi oraz zyskiem płynącym z oprocentowania depozytów, sprzedaży akcji, spłaty udzielonych kredytów oraz udziałów w spółkach.
10. Podziału środków Funduszu Pracy na poszczególne województwa dokonuje Minister Pracy i Polityki Społecznej na podstawie odpowiedniego rozporządzenia.

Źródła:

https://psz.praca.gov.pl/rynek-pracy/fundusze/fundusz-pracy

https://www.gov.pl/web/rodzina/fundusz-pracy

https://www.zus.pl/documents/10182/167567/