Jak przygotować się do wzięcia kredytu?

Na początku – zdolność kredytowa

Wielu konsumentów tkwi w mylnym przekonaniu, że jedyną kwestią, jaka liczy się dla banku, jest zdolność kredytowa wnioskodawcy. W rzeczywistości jednak owa zdolność to zaledwie jedno z wielu kryteriów wpływających na całokształt oceny konsumenta i ryzyka związanego z daną inwestycją bankową. 

Najważniejsza zasada panująca na rynku bankowym jest prosta: im większa kwota kredytu, o jaką się staramy, tym bardziej restrykcyjne będą mechanizmy scoringowo-ratingowe. Dlatego każdy, kto stara się o przyznanie sporego kredytu, na przykład na budowę domu, powinien odpowiednio przygotować się do procesu kredytowego. Niestety wysoka zdolność kredytowa nie wystarczy – przed bankiem trzeba wykazać się wieloma innymi cechami.

Znaczenie ma także ocena wiarygodności kredytowej

Pozytywna decyzja kredytowa to także dobra ocena wiarygodności kredytowej! Na ostateczną ocenę wiarygodności kredytowej danego wnioskodawcy wpływ mają między innymi takie czynniki, jak historia jego współpracy z bankami czy aktualna sytuacja życiowa (stan cywilny, liczba dzieci, koszty życia). Istotny jest także wiek wnioskodawcy, jego wykształcenie, branża zatrudnienia, a nawet możliwość zabezpieczenia kredytu przez hipotekę lub żyranta.

W niniejszym artykule wskazujemy, w jaki sposób przygotować się do zaciągnięcia kredytu i o jakich kwestiach nie zapomnieć, by móc liczyć na przyznanie pozytywnej decyzji kredytowej.

Cały proces starania się o kredyt bankowy warto rozpocząć od ustalenia konkretnych celów i potrzeb. Marzenia, jakie snujemy, to jedno – lecz gdy przyjdzie do złożenia wniosku kredytowego i wskazania konkretnej sumy kredytu, warto zachować trzeźwy umysł i zastosować chłodną kalkulację. Rozsądek w kwestiach finansowych to absolutna podstawa. Praktyka bankowa udowodniła, że lepiej jest oszacować na minus aniżeli przeszarżować z oceną własnych potrzeb i zmagać się z ogromnym kredytem przez większość życia.

Zanim zgłosimy się do banku po kredyt, powinniśmy ustalić, czego tak naprawdę oczekujemy. W przypadku kredytu hipotecznego określmy między innymi to, jaka liczba pokoi nam wystarczy i czy metraż, jaki pierwotnie założyliśmy, na pewno zgadza się z naszymi rzeczywistymi potrzebami. Warto też przemyśleć, czy zdołamy wnieść na poczet kredytu odpowiedni wkład własny (20% inwestycji) i czy uporamy się ze spłatą zobowiązania. 

W przypadku kredytów na sporą sumę, czyli tych, których spłata zajmie nam wiele lat, ważne, by uwzględnić pewien margines związany ze zmianą sytuacji życiowej. Przykładowo jeśli planujemy opłacić ślub, założyć lub powiększyć rodzinę czy nawet kupić lepsze auto, powinniśmy pozostawić pewien margines zapasu finansowego przy wyliczeniach własnych możliwości finansowych. Pominięcie tego kroku może słono nas kosztować w przyszłości. Żeby wybrać najlepszy kredyt, możesz skorzystać z rankingu kredytów gotówkowych.

Każdy, kto przymierza się do zaciągnięcia sporego kredytu bankowego, powinien pomyśleć o zwiększeniu swych dochodów. Choć brzmi to banalnie, w rzeczywistości jednak niewielu zainteresowanych decyduje się na podjęcie dodatkowej pracy lub zwiększenie wykonywanego etatu o 1/5 czy 1/4. A to właśnie osiągane zarobki mają kluczowe znaczenie dla przyszłości naszego wniosku kredytowego.

W zwiększaniu dochodów nie chodzi jedynie o to, by wykazać przed bankiem wystarczające zarobki i wywindować swoją zdolność kredytową. Większe dochody to przede wszystkim większe bezpieczeństwo spłaty zobowiązania. Nie warto zaciągać kredytu z ratą, której spłata stanie się naszym największym zobowiązaniem, zajmując znaczną część wypłaty. W ten sposób, razie potrzeby opłacenia jakichkolwiek niespodziewanych wydatków, stracimy kontrolę nad własnymi finansami.

Zasada „zastaw się, a postaw się” nie jest rozwiązaniem ani rozsądnym, ani godnym pochwały. By uzyskać kredyt, musi być nas po prostu na niego stać. Jeśli chcemy zasiągnąć kredyt na wiele długich lat, warto poszukać dodatkowej pracy lub pomyśleć o lepszym zatrudnieniu. Oczywiście taka zmiana nie nastąpi w kilka dni, lecz czymże są dwa czy trzy miesiące zwłoki wobec bezpieczeństwa naszego kredytu i domowych finansów w trakcie kolejnych kilkunastu lat?

Banki w różny sposób podchodzą do kwestii oceniania wysokości dochodów przyszłego kredytobiorcy. O ile zatrudnieni na umowę o pracę nie powinni zaprzątać sobie tym głowy (umowa o pracę na czas nieokreślony to najlepiej oceniana forma zatrudnienia przez analityków bankowych), tak wszyscy ci, którzy pracują na podstawie umowy cywilnoprawnej, mogą spotkać się z różnymi ograniczeniami. 

Wiele banków w wyliczanej zdolności kredytowej uwzględnia dochody z umów zlecenia lub umów o dzieło dopiero wtedy, gdy konsument pracuje w takiej formie 6-12 miesięcy. Jeszcze przed złożeniem wniosku warto więc sprawdzić, czy dany kredytodawca w ogóle uznaje dochody z umów cywilnoprawnych, a jeśli tak – na jakich warunkach. 

Podobne problemy z uzyskaniem kredytu mogą mieć przedsiębiorcy rozliczający się z fiskusem na podstawie ryczałtu ewidencjonowanego. Wszystko dlatego, że owi podatnicy opłacają podatek od przychodów, a nie dochodów. Banki, zachowując margines błędu, szacują właściwy dochód przedsiębiorcy na kwotę zaniżoną – i to znacznie. 

W przypadku płatników niskich stawek ryczałtu (3%, 5,5% czy 8,5%) wyliczony przez bank dochód wynosi zaledwie 20-25% osiąganych przychodów, co znacząco obniża zdolność kredytową wnioskodawcy. Jeśli więc planujemy złożenie wniosku o ważny dla nas kredyt, pomyślmy, czy nie warto poprosić pracodawcy o zmianę formy zatrudnienia, a w przypadku przedsiębiorców – czy nie zmienić formy opodatkowania (np. na podatek liniowy). 

Każde aktywne zobowiązanie, jakie mamy na swoim karku – czy to pożyczka widoczna w BIK, czy kredyt samochodowy, czy może karta kredytowa – znacząco obniża naszą zdolność kredytową. Dlaczego? Bo im więcej mamy zobowiązań, tym ciężej jest nam je spłacać i wiązać koniec z końcem. A to z kolei negatywnie wpływa na ocenę ryzyka inwestycyjnego ze strony banku i nie wróży wydania pozytywnej decyzji kredytowej. 

Zasada jest prosta: wszystkie miesięczne zobowiązania kredytowe nie powinny przekraczać 40-50% naszych dochodów. Owe wyliczenia stosowane są w praktyce bankowej od lat, a głównym narzędziem przeliczania jest tzw. wskaźnik DTI (ang. debt to income – zadłużenie wobec dochodu). Dlatego jeśli planujemy złożyć wniosek o kredyt, a mamy już na karku kilka innych zobowiązań, poczekajmy, aż spłacimy je wszystkie (lub chociaż jedno czy dwa z nich).

Oczywiście oprócz odpowiednich zarobków i niewielkiej liczby aktywnych zobowiązań, istotna jest także pozytywna wiarygodność kredytowa. Przyszły kredytobiorca powinien posiadać stabilne zatrudnienie i nienaganną opinię jako klienta banku, ale co najważniejsze – wykazać czystą historię kredytową.

Każda instytucja finansowa, jaka udziela kredytów na polskim rynku bankowym, stosuje własny model wyliczania wiarygodności kredytowej danego wnioskodawcy. To jednak, co jest niezmienne w przypadku wszystkich banków, to fakt analizowania historii kredytowej osoby wnioskującej o przyznanie kredytu. Nie ma co się łudzić: jeśli złożymy wniosek kredytowy, analitycy bankowi dokopią się wszystkich informacji na temat naszej kredytowej przeszłości. 

Niestety żaden bank nie udzieli kredytu nieodpowiedzialnemu konsumentowi ze złą historią kredytową. Fakt ten wynika z odgórnych zasad oceny ryzyka inwestycyjnego, jakie nałożone zostały na banki nie tylko przez polskie przepisy, lecz także przez regulacje szczebla unijnego. Dlatego jeśli mamy za sobą kilka „czarnych punktów” historii kredytowej, warto pomyśleć o ich wyczyszczeniu. O tym pisaliśmy także w artykule Czyszczenie BIK.

Dla każdego banku klient, który nie miał dotąd styczności z jakimikolwiek produktami bankowymi, nie jest wiarygodnym kredytobiorcą. W końcu po konsumencie bez historii kredytowej nie wiadomo, czego się spodziewać. Dlatego jeśli zależy nam na tym, by w przyszłości uzyskać kredyt na dobrych warunkach, przygodę z bankami powinniśmy zacząć od małych zobowiązań. Pożyczmy niewielką sumę na kilka miesięcy, kupmy urządzenie na raty lub załóżmy kartę kredytową – to wszystko w przyszłości wyjdzie nam na dobre. 

Każdy konsument, który choć raz skorzystał z usług bankowych (a także i wielu weryfikowanych firm pożyczkowych), z pewnością trafił do bazy BIK-u. Co bardzo istotne, obecność na spisie BIK-u nie jest niczym złym! Wręcz przeciwnie – fakt ten pokazuje zainteresowanemu bankowi, że jesteśmy doświadczonymi klientami. Skoro trafiliśmy na listę Biura Informacji Kredytowej, to znaczy, że korzystaliśmy już oferty innych banków. Ocena scoringowa w BIK-u wskaże, czy byliśmy dobrymi klientami, czy nie. 

Zabezpieczenie kredytu to nic innego, jak profilaktyczne zapewnienie bankowi rekompensaty z tytułu ewentualnego niespłacania udzielonego przez tę instytucję kredytu. Zabezpieczenie jest więc pewną formą gwarancji: jeśli kredytobiorca okażę się być nierzetelnym konsumentem, kredytodawca zatrzyma uiszczone na poczet kredytu zabezpieczenie i tym samym straci płynności finansowej.

Można powiedzieć, iż zabezpieczenie ma zapewnić kredytodawcy większe szanse na utrzymanie wypłacalności i stabilnej pozycji na rynku. Dlatego warto z niego skorzystać, gdy nasza historia, wiarygodność czy zdolność kredytowa nie przedstawia nas jako klientów jednoznacznie godnych zaufania. Mówiąc prościej, bank przychylniej spojrzy na nasz wniosek kredytowy, gdy wskażemy na nim określone zabezpieczenie. 

Na polskim rynku bankowym istnieje wiele form finansowego zabezpieczenia kredytu – poczynając od ustanowienia poręczyciela, przez zastaw, przewłaszczenie i kaucje, kończąc aż na ustanowieniu hipoteki. Każdy zainteresowany kredytobiorca ma więc możliwość wybrania najkorzystniejszej formy zabezpieczenia. A przyda się ona zwłaszcza tym osobom, których wiarygodność konsumencka pozostawia wiele do życzenia.

Jak wskazaliśmy już na wstępie do niniejszego artykułu, banki przykładają sporą wagę do sytuacji prywatnej kredytobiorcy – zwłaszcza wtedy, gdy stara się on o sporą sumę kredytu. Istotne może się okazać wykształcenie wnioskującego, liczba dzieci czy osób na utrzymaniu, wiek a co najważniejsze – stan cywilny. Dlaczego?

Bywa tak, że bank odmawia przyznania kredytu konsumentowi, którego małżonek zmaga się z długami i poważnymi problemami finansowymi. Wszystko dlatego, że w oczach banku liczy się nie tyle status związku dwojga konsumentów, ile prawa do majątku i wspólność majątkowa małżonków. 

Małżeństwo ze wspólnością posiada jeden „portfel” – i tym właśnie „portfelem” zabezpiecza spłatę kredytu. Gdy jeden małżonek ma problemy finansowe, to tak, jak gdyby oboje z partnerów je mieli. Dlatego bywają sytuacje, w których warto przemyśleć rozdzielność majątkową. Do jednych z nich należy ubieganie się o kredyt przy jednoczesnym zadłużeniu partnera.

Pary z notarialnie przyznaną rozdzielnością wykazują własne, zupełnie niezależne majątki. Nawet jeśli małżonek kredytobiorcy popadnie w tarapaty i jego partner postara się mu pomóc, dla banku dodatkowe zobowiązania i finansowa aktywność kredytobiorcy nie będą istotne. „Na papierze” nic się bowiem nie zmieni – a więc ani zdolność, ani wiarygodność kredytobiorcy nie zmaleją.

Jeśli zdecydujemy się na kredyt, rozsądnym rozwiązaniem może okazać się wizyta u dobrego doradcy kredytowego. Tego typu wsparcie jest bardzo ważne, zwłaszcza jeśli jest to nasze pierwsze zobowiązanie. Dzięki doradcy kredytowemu możemy uzyskać kredyt na dobrych warunkach. Pomoże on także dopełnić wszystkich formalności związanych z zaciąganym zobowiązaniem. Skorzystanie z pomocy doświadczonego doradcy kredytowego może zatem nieść ze sobą dużo korzyści.

Wiedza, którą dysponuje taki specjalista będzie kluczowa i na pewno usprawni cały proces starania się o kredyt. Doradca kredytowy przeprowadzi rozmowę, w której ustali nasze oczekiwania. Zapyta o potrzebną przez nas ilość pieniędzy, cel, a także o możliwości finansowe. Musimy być przygotowani na wywiad, który dotyczy wysokości osiąganych dochodów oraz obecności innych zobowiązań. Dzięki temu doradca kredytowy będzie w stanie ustalić, która oferta jest dla nas korzystna i najlepiej dopasowana do naszych oczekiwań.

W celu porównania ofert kredytowych możemy udać się do specjalisty, którym będzie doradca kredytowy. Możemy również przeprowadzić proces porównywania ofert samodzielnie. Analiza kosztów będzie kluczowa, zwłaszcza jeśli zaciągane zobowiązane jest długoterminowe, a doskonałym przykładem może być kredyt hipoteczny. W zależności od wyboru oferty nasz kredyt może trwać nawet 30 lat. Koszty, które będziemy ponosić przez tak długi okres czasu mogą być naprawdę spore. Jest to znaczące obciążenie domowego budżetu i dlatego decyzja dotycząca zaciągnięcia takiego zobowiązania powinna być bardzo dobrze przemyślana.

Porównanie ofert kredytowych jest bardzo rozsądnym krokiem i pomoże nam zaplanować potencjalne wydatki związane ze spłatą kredytu. W internecie znajdziemy wiele rankingów oraz ofert. Dzięki temu mamy dostęp do sporej ilości przydatnych informacji, które na pewno będą pomocne przy wyborze właściwej dla nas propozycji.

Otrzymanie pozytywnej decyzji dotyczącej rozpatrzenia złożonego wniosku będzie oczywiście uzależniony od naszej zdolności kredytowej. Zdarzają się sytuacje, w których wybrana przez nas instytucja uzna, że nie mamy szansy na otrzymanie kredytu. Nie oznacza to jednak, że inna placówka nie udzieli nam zobowiązania. W tym wypadku najlepszym pomysłem jest stworzenie własnego rankingu i planu zapasowego.

Oprócz widocznych w BIK zobowiązań, innych, spłacanych obecnie kredytów oraz kart kredytowych możemy być obciążeni innymi wydatkami. Pozornie niewinne, jednak połączone będą już sporym obciążeniem domowego budżetu. Niepotrzebne wydatki warto uporządkować przed procesem starania się o kredyt. Mogą to być na przykład nieużywane subskrypcje, niepotrzebne zakupy czy inne nieprzemyślane wydatki, które po podsumowaniu stają się już większym zobowiązaniem.

Mimo tego, że teoretycznie nie są one widoczne w żadnej oficjalnej bazie, ani nie wpływają na naszą zdolność kredytową, mogą być niepotrzebnym kosztem dodatkowym. W procesie starania się o kredyt musimy odpowiedzieć na pytanie, które dotyczy ponoszonych przez nas kosztów życia. Jeśli zdołamy uporządkować i zminimalizować niepotrzebne wydatki, nasza szansa na otrzymanie kredytu zwiększy się. Analiza i oddzielenie koniecznych opłat od tych, z których możemy zrezygnować będzie dużym krokiem w stronę otrzymania pozytywnej decyzji kredytowej.

W zależności od kredytu, który chcemy zaciągnąć konieczne będzie przygotowanie odpowiednich dokumentów. Aby wniosek był kompletny i mógł zostać rozpatrzony, należy dostarczyć wymagane załączniki. Mogą się one różnić, jednak w większości przypadków możemy wyróżnić trzy kategorie potrzebnych dokumentów:

• dokumenty tożsamości – dowód osobisty (czasem będzie to również drugi dokument z naszym zdjęciem),
• dokumenty finansowe – najczęściej będzie to zaświadczenie dotyczące zarobków,
• dokumenty związane z nieruchomością – będzie to potrzebne w przypadku kredytu hipotecznego. Może być to umowa przedwstępna czy wyciąg z księgi wieczystej).

Ze względu na to, że wymagane dokumenty mogą różnić się w zależności od instytucji udzielającej kredytu, należy dokładnie sprawdzić, które załączniki będą konieczne. Sytuacja wygląda podobnie w przypadku rodzaju kredytu. Oznacza to, że potrzebne dokumenty będą uzależnione od typu zaciąganego zobowiązania. Po wykaz obligatoryjnych załączników należy zwrócić się do instytucji, która będzie udzielała nam kredytu. Listę wymaganych dokumentów zazwyczaj możemy znaleźć również na oficjalnej stronie internetowej wybranej przez nas placówki finansowej.