Podatek PCC od pożyczki – jak uniknąć?

PCC jest podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Ten rodzaj podatku jest opłacany na rzecz państwa w związku z dokonywaniem pewnych czynności cywilnoprawnych, czyli tych opisanych w Kodeksie cywilnym.

Mogą to być:

• umowa sprzedaży,
• darowizna,
• zamiana praw majątkowych i własnościowych,
• dożywotnia renta,
• umowa pożyczki.

Osoba, która bierze pożyczkę ma obowiązek opłacić odpowiedni podatek. Warto o tym pamiętać także wtedy, gdy decydujemy się na zaciągnięcie pożyczki wśród krewnych bądź znajomych. Rodzinne pożyczki również podlegają opodatkowaniu na takich samych zasadach co w przypadku pożyczek zaciąganych u obcych podmiotów. Sprawdźmy jaka podstawa prawna stoi za tego typu regulacją.

Podatek PCC od pożyczki pomiędzy obcymi sobie osobami należy uregulować jeżeli kwota zobowiązania przekracza 1000 zł. Jeśli jednak pożyczka wynosi mniej niż określona ilość pieniędzy, zostaje ona zwolniona z obowiązku zapłaty.
W przypadku osób z pierwszej grupy podatkowej kwota musi wynosić powyżej 10434 zł. Jest to jednak kwota wszystkich zaciągniętych w ciągu poprzednich 5 lat zobowiązań i musi być ona pożyczona od jednej osoby.

Oznacza to, że podatek od pożyczki musimy zapłacić zawsze, o ile nie wystąpiły okoliczności zwalniające nas z takiego obowiązku. Deklarację PCC musimy złożyć w okresie 14 dni od momentu zawarcia umowy pożyczkowej. Podatek ten musi być zaksięgowany naczelnikowi urzędu skarbowego, a w tym celu należy wypełnić deklarację PPCC-3.

Stawka podatku jest stała i niezmienna, jednak mimo tego istnieją pewne zwolnienia podatkowe. Zależą one przede wszystkim od stopnia formalnej zażyłości między stronami umowy pożyczkowej, lecz także od wysokości, na jaką opiewa umowa.

Sprawdźmy kto może liczyć na zwolnienie z podatku PCC od pożyczki.

1. Pożyczka w zerowej grupie podatkowej:

W przypadku osób najbliższych, czyli tych, które w świetle prawa zaliczone są do zerowej grupy podatkowej, kwotą pożyczki, przy której nie ma potrzeby obawiać się o żadne formalności, jest wartość 9637 złotych. Oznacza to, że udzielając pożyczki wśród osób należących do pierwszej grupy podatkowej na kwotę nie wyższą niż 9637 złotych nie ma obowiązku opłacania podatku PCC na rzecz skarbówki, a dodatkowo nie trzeba martwić się o jakiekolwiek zgłoszenia w urzędzie skarbowym.

Do zerowej grupy podatkowej zaliczani są:

• obecna małżonka lub obecny małżonek,
• zstępni (wnuki i dzieci – także pasierbica i pasierb),
• wstępni (dziadkowie i rodzice – także macocha i ojczym),
• rodzeństwo.

W przypadku pożyczek na sumę wyższą niż 9637 złotych osoby z zerowej grupy podatkowej mogą w dalszym ciągu ubiegać się o zwolnienie z opodatkowania niezależnie od kwoty pożyczki. Wystarczy, że ich pożyczka zostanie zgłoszona do urzędu skarbowego poprzez złożenie deklaracji PCC-4 w terminie 14 dni od udzielenia pożyczki. Niezbędne do potwierdzenia pożyczki przez skarbówkę będzie w tym wypadku przedstawienie dowodu udzielenia pożyczki np. potwierdzenia przelewu bankowego.

2. Pożyczka w I grupie podatkowej:

Oprócz zerowej grupy podatkowej istnieje także grupa podatkowa pierwsza. Należą do niej:

• teściowa,
• teść,
• synowa,
• zięć.

Osoby z tej grupy bliskich mogą udzielać i pobierać pożyczki na kwotę 9637 złotych (limit dotyczy wszystkich pożyczek udzielonych nam przez tego samego krewnego przez okres 5 lat wstecz) bez zgłaszania tego faktu do urzędu skarbowego. W przeciwieństwie do grupy zerowej, ta grupa nie ma możliwości ubiegania się o zniesienie opodatkowania w przypadku wartości pożyczki wyższej niż 9637 zł. 

3. Pożyczka od osób niespokrewnionych:

Osoby niezaliczające się do 0 oraz I grupy podatkowej są mniej atrakcyjnymi pożyczkodawcami. W tym przypadku maksymalna kwota pożyczki zakładająca zwolnienie z PCC wynosi 1 000 złotych. Ten limit dotyczy wyłącznie pożyczek prywatnych, a umowy, które podlegają opodatkowaniu VAT są zwolnione z obowiązku zapłaty podatku. Oznacza to, że nie zaliczają się do nich kredyty bankowe, pożyczki i inne zobowiązania udzielane przez instytucje finansowe, które są zwolnione z konieczności opłacenia podatku.

Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) to podatek pobierany od niektórych umów i czynności prawnych, takich jak umowy pożyczek. W Polsce podatek ten jest opodatkowany stawką 0,5% od wartości umowy pożyczki. Wartość podatku jest więc obliczana poprzez pomnożenie kwoty pożyczki przez 0,5%.

Sprawdźmy jak obliczanie koniecznego podatku wygląda w praktyce.

Jeżeli jednak pożyczymy kilka różnych kwot od tej samej osoby należy:

• policzyć podatek od całej oczekiwanej kwoty i od razu zapłacić należność,
• płacić podatek każdorazowo po pożyczeniu kolejnej kwoty.

Jeśli urząd skarbowy dowie się o zaciągnięciu przez nas pożyczki prywatnej, a my nie opłaciliśmy koniecznego podatku może zażądać od nas zapłacenia 20-procentowego podatku od czynności cywilnoprawnej. Jest to sankcyjna stawka podatku, jednak nie dotyczy ona osób zwolnionych z obowiązku podatkowego. Sprawdźmy na jakiej podstawie prawnej opiera się to postępowanie.

Z tego powodu przed zaciągnięciem pożyczki prywatnej należy dokładnie sprawdzić czy jesteśmy zwolnieni z obowiązku zapłaty podatku czy mamy obowiązek ją uiścić. Szczegółowa weryfikacja pozwoli nam uniknąć przykrych konsekwencji związanych z ewentualną pomyłką.