Rozdzielność majątkowa a kredyt hipoteczny

Julia Wierciło

31 sierpnia 2023

Wspólne planowanie przyszłości finansowej jest wyzwaniem, z którym muszą zmierzyć się pary decydujące się na zakup nieruchomości. Kredyt hipoteczny, będący często nieodzownym narzędziem realizacji tego celu, wymaga nie tylko starannego rozważenia warunków finansowych, ale także uwzględnienia prawnego kontekstu związanego z majątkiem małżonków. W tym kontekście pojawia się kwestia rozdzielności majątkowej, która może znacząco wpłynąć na sposób ubiegania się o kredyt hipoteczny, a także na długoterminowe konsekwencje finansowe obu stron.

Spis treści:

Rozdzielność i wspólność majątkowa - co to jest?
Skutki rozdzielności majątkowej
Kredyt hipoteczny a rozdzielność majątkowa
Rozdzielność majątkowa przeprowadzona po zaciągnięciu kredytu

Zwiń spis treści

Rozdzielność i wspólność majątkowa - co to jest?

Rozdzielność i wspólność majątkowa to pojęcia prawne określające sposób uregulowania majątku małżonków w trakcie trwania małżeństwa. Istnieją różne systemy uregulowania stosunków majątkowych między małżonkami. Mogą to być:

rozdzielność majątkowa (intercyza) – zasada rozdzielności majątkowej zakłada, że każdy małżonek zachowuje osobiste prawo do swojego majątku. Wspólny może być jedynie majątek nabyty wspólnie przez małżonków w trakcie trwania małżeństwa,
wspólność majątkowa – zasada wspólności majątkowej oznacza, że majątek małżonków jest traktowany jako wspólna własność obojga partnerów. Zarówno majątek zgromadzony przed małżeństwem, jak i ten powstały w trakcie jego trwania jest wspólny dla obojga małżonków. W przypadku rozwodu lub separacji majątek jest podzielony na zasadach określonych przez prawo.

Skutki rozdzielności majątkowej

Rozdzielność majątkowa może okazać się dobrym rozwiązaniem, ponieważ jej zadaniem jest zabezpieczenie interesów małżonków. Nie zawsze jednak wszystkie skutki, które następują po podpisaniu intercyzy będą zadowalające.

Sprawdźmy jakie wady i zalety możemy wyróżnić w przypadku zawarcia rozdzielności majątkowej.

Zalety rozdzielności majątkowej:

indywidualna odpowiedzialność – jedną z głównych zalet jest to, że kredyt hipoteczny zaciągnięty przez jeden małżonka nie automatycznie obciąża drugiego. To oznacza, że w przypadku problemów finansowych jednego z małżonków, drugi nie jest automatycznie odpowiedzialny za długi. W tym wypadku prawdopodobne jest także otrzymanie drugiego kredytu hipotecznego,
ochrona majątku – rozdzielność majątkowa może chronić majątek jednego małżonka w przypadku długów lub roszczeń finansowych drugiego. To może być szczególnie istotne w przypadku sytuacji, gdy jeden z małżonków prowadzi własny biznes lub ma inne źródła finansowe,
brak ryzyka niewypłacalności – jeśli jeden z małżonków traci źródło dochodu lub napotyka na trudności finansowe, to rozdzielność majątkowa może pomóc w ochronie majątku drugiego małżonka przed ewentualnymi skutkami niewypłacalności.

Wady rozdzielności majątkowej:

brak współwłasności – jeśli tylko jeden małżonek jest formalnie właścicielem nieruchomości zakupionej na kredyt to drugi małżonek może być pozbawiony prawa do tej nieruchomości, nawet jeśli brał udział w spłacie kredytu lub przyczynił się do zakupu,
ograniczenia dla wspólnego planowania – rozdzielność majątkowa może utrudnić wspólne planowanie finansowe i podejmowanie większych decyzji majątkowych. Brak wspólności może sprawić, że niektóre aspekty wspólnej przyszłości finansowej stają się bardziej skomplikowane.

Kredyt hipoteczny a rozdzielność majątkowa

Zaciągnięcie kredytu hipotecznego przy obowiązującej zasadzie rozdzielności majątkowej może wiązać się z pewnymi szczególnymi kwestiami. Sprawdźmy, które aspekty warto wziąć w tym przypadku pod uwagę.

Kredyt hipoteczny a rozdzielność majątkowa:

odpowiedzialność finansowa – jeśli tylko jeden z małżonków zamierza zaciągnąć kredyt hipoteczny, to formalnie to on będzie odpowiedzialny za spłatę kredytu i wszelkie związane z nim zobowiązania finansowe. To oznacza, że jeśli małżonek, który zaciągnął kredyt, napotka na trudności finansowe, to tylko jego zdolność do spłaty kredytu będzie brana pod uwagę,
współmałżonek jako poręczyciel lub współkredytobiorca – w przypadku, gdy drugi małżonek chce aktywnie uczestniczyć w transakcji kredytowej, istnieją dwie opcje. Współmałżonek może stać się poręczycielem, co oznacza, że w razie niewypłacalności małżonka zaciągającego kredyt, poręczyciel staje się odpowiedzialny za jego spłatę. Drugą opcją jest wzięcie wspólnego kredytu hipotecznego przez oboje małżonków jako współkredytobiorców. W takim przypadku obie osoby są odpowiedzialne za spłatę kredytu,
analiza zdolności kredytowej – banki przeprowadzają analizę zdolności kredytowej dla osoby ubiegającej się o kredyt. W przypadku małżonków, analiza może obejmować dochody i zobowiązania finansowe obojga partnerów, niezależnie od tego, czy zostali oni współkredytobiorcami czy nie. To może wpłynąć na przyznawanie kredytu oraz jego warunki. Sytuacja wygląda podobnie w przypadku zaciągania wspólnego kredytu gotówkowego,
dokumentacja prawna – w przypadku kredytów hipotecznych banki zazwyczaj wymagają określonej dokumentacji, w tym informacji dotyczących własności nieruchomości oraz stanu majątkowego. W sytuacji małżeństwa i rozdzielności majątkowej, dokumentacja ta może różnić się w zależności od roli i zaangażowania obu małżonków.

Rozdzielność majątkowa przeprowadzona po zaciągnięciu kredytu

Warto pamiętać, że umowa o rozdzielności majątkowej wpływa na podział aktywów i zobowiązań, ale nie działa wstecz. Oznacza to, że warunki spłaty zaciągniętego kredytu hipotecznego zazwyczaj pozostają niezmienne. Wiele osób myśli, że wprowadzenie rozdzielności majątkowej po zaciągnięciu kredytu hipotecznego może automatycznie przekształcić wspólny dług w indywidualny obowiązek spłaty dla jednego z małżonków. Nowa umowa może regulować, które zobowiązania są uznane za indywidualne, ale kredyt hipoteczny, który został zaciągnięty przed wprowadzeniem rozdzielności majątkowej pozostaje zazwyczaj wspólnym długoterminowym zobowiązaniem obojga małżonków. Należy pamiętać, że zaciągnięcie kredytu nie powinno ograniczać swobody finansowej w znacznym stopniu.