SKOK – co to jest, jak działa?

SKOK – co to jest, jak działa?

author
Halszka Gronek
07 września 2019

Dla wielu z nas instytucja SKOK-u pozostaje niezrozumiała, głównie ze względu na nietypowe połączenie jej cech: jest to trochę spółdzielnia, a trochę bank. W dzisiejszym artykule wskażemy najważniejsze informacje dotyczące SKOK-ów w Polsce – sposobu ich działania, podstawy prawnej i historii powstania.

Spis treści

1. SKOK – co to jest?
2. Podstawa prawna.
3. Historia SKOK-ów w Polsce.
4. Rynek SKOK-ów w Polsce.

SKOK – co to jest?

SKOK, czyli spółdzielcza kasa oszczędnościowa-kredytowa, jest instytucją spółdzielczą należącą do szerokiej grupy instytucji finansowych, a więc do grona podmiotów operujących zasobami finansowymi. W Polsce istnieje blisko trzydzieści SKOK-ów, a wszystkie one należą do systemu parabankowego i podlegają nadzorowi Kasy Krajowej, czyli Krajowej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej, znanej również jako Krajowa SKOK. 

Według obowiązującej ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych polskie SKOK-i nie są tożsame z instytucjami banków, mimo tego, że świadczą podobne usługi (udzielają pożyczek itp.). Jednocześnie SKOK-ów nie powinniśmy utożsamiać z instytucjami parabankowymi sensu stricto, albowiem w świetle prawa SKOK-i w Polsce podlegają zewnętrznemu nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego. Co więcej, depozyty zgromadzone przez jej klientów (członków) SKOK-u objęte są ustawowym systemem gwarantowania depozytów BFG.

Zaistnienie spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej wymaga dobrowolnego zrzeszenia się nieograniczonej liczby osób prowadzących działalność gospodarczą na rzecz swoich członków. Co bodaj najważniejsze dla prawidłowego zrozumienia istoty SKOK-u, to fakt, iż charakter działalności kas powinien być niezarobkowy. Rolą SKOK-u jest zapewnianie wsparcia finansowego swym członkom – to absolutny priorytet. Natomiast członkiem SKOK-u mogą zostać jedynie osoby fizyczne połączone ze sobą więzią o charakterze zawodowym lub organizacyjnym.


Sprawdź różnice między bankiem a parabankiem.

Podstawa prawna

Pierwszym dokumentem kompleksowo regulującym kwestię funkcjonowania spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w Polsce była ustawa z dnia 14 grudnia 1995 roku. W związku z dynamicznym rozwojem sektora SKOK-ów na początku XXI wieku polski rząd rozpoczął prace nad uchwaleniem nowej podstawy prawnej. Proces legislacyjny zakończył się owocnie i po czternastu latach od wydania pierwszego aktu prawnego regulującego SKOK-i w życie weszła Ustawa z dnia 5 listopada 2009 roku o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.

Dokument uchwalony w 2009 roku wszedł w życie dopiero po trzech latach, a dokładniej 27 października 2012 roku. Jego treść znaleźć można w Dzienniku Ustaw na rok 2012, pod pozycją 855. Oczywiście na przełomie ostatnich lat ustawodawca uchwalił wiele istotnych zmian w zakresie prawa SKOK-owego, dlatego też treść ustawy posiada obecnie status ujednoliconej. Organem uprawnionym ustawy jest minister właściwy do spraw instytucji finansowych, a więc obecnie – Minister Finansów. 

Jak czytamy w ustawie z dnia 5 listopada 2009 roku:

§

PODSTAWA PRAWNA

Celem kas jest gromadzenie środków pieniężnych wyłącznie swoich członków, udzielanie im pożyczek i kredytów, przeprowadzanie na ich zlecenie rozliczeń finansowych oraz pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia […].


Art. 3., ust.1 ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych
(Dz.U. 2012 poz. 855 z późn.zm.)

Historia SKOK-ów w Polsce

Pierwsze spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe założone zostały w Europie w XIX wieku. Założycielem jednej z pierwszych kas był Friedrich Wilhelm Raiffeisen, niemiecki reformator społeczny i twórca idei banków spółdzielczych jako alternatywny dla banków mieszczańskich. Niedługo po Niemczech SKOK-i pojawiły się we Włoszech, Francji, Holandii, Austrii i Anglii. Dzięki pobytowi jednego z naszych rodaków, Franciszka Stefczyka, w Niemczech idee SKOK-u udało się przenieść i wdrożyć także w Polsce – to już pod koniec XIX wieku.

Zainspirowany niemieckim systemem Franciszek Stefczyk zaraz po powrocie do kraju wystąpił z inicjatywą uruchomienia na ziemiach polskich podobnych spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych. Pomysł udało się mu zrealizować już w styczniu 1890, w podkrakowskiej wsi Czernichów. Polskie SKOK-i szybko zdobyły uznanie wśród rodaków. W okresie międzywojennym liczba kas sięgała już 3500. Rozwój sektora został zatrzymany przez wybuch II wojny światowej i późniejszy okres zależności polskiego rynku od władzy zwierzniej ZSRR.

Obecny polski system spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych został założony już po upadku ZSRR, a więc po transformacji ustrojowej, przez Grzegorza Biereckiego, jego brata Jarosława Biereckiego, Adama Jedlińskiego, Grzegorza Buczkowskiego oraz Lecha Kaczyńskiego. Podmiotem założycielskim sytemu polskich SKOK-ów była Fundacja na rzecz Polskich Związków Kredytowych (FPZK). Pierwszy nowoczesny SKOK w Polsce powstał 31 sierpnia 1992 roku w Elektrociepłowni „Gdańsk”. Kolejne zostały utworzone w Elektrowni Kozienice i Hucie Katowice.

Rynek SKOK-ów w Polsce

Jak wynika z raportu Komisji Nadzoru Finansowego, w pierwszym kwartale bieżącego roku w Polsce działało 29 spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Ogólna kondycja sektora polskich SKOK-ów jest stosunkowo dobra. Świadczy o tym fakt, iż w pierwszych trzech miesiącach 2019 roku fundusze własne zdeponowane w polskich SKOK-ach wzrosły o łączną wartość 16,92 mln zł, dając ostateczny wynik 314,74 mln zł na koniec marca br. Polacy chętnie korzystają z oferty SKOK-ów, traktując ją jako alternatywę dla oferty banków komercyjnych.

Największą i najbardziej znaną spółdzielczą kasą oszczędnościowo-kredytową jest oczywiście SKOK Stefczyka, a właściwie SKOK im. Franciszka Stefczyka. Kasa ta powstała w roku 1933, będąc niejako hołdem oddanym na cześć zmarłego w 1924 roku Franciszka Stefczyka – inicjatora wdrożenia systemu SKOK-owego w Polsce na wzór kas niemieckich Friedricha Wilhelma Raiffeisena. Inne działające kasy spółdzielcze w Polsce to między innymi SKOK „Kozienice”, SKOK „Wisła” czy SKOK „Szopienice”.

W pierwszym kwartale bieżącego roku lista kas działających w Polsce została uszczuplona o pięć pozycji. Mimo tego jednak wyniki wypłacalności sektora SKOK-ów na koniec marca bieżącego roku były dodatnie. Oficjalny wskaźnik bilansu zysków (+) i strat (-) wynosił +3,76%. Warto jednak dodać, iż po uwzględnieniu ustaleń organów nadzoru analitycznego oraz inspekcyjnego rzeczywista wartość wypłacalności powinna kształtować się na poziomie +3,74%.  

 

Rynek SKOK-ów w Polsce utrzymuje wypłacalność mimo niekwestionowanego minięcia okresu jego świetności. Warto dodać, że liczba aktywów, a także portfel depozytów czy kredytów udzielonych przez polskie SKOK-i, jest znacząco niższa od wyników finansowych banków spółdzielczych i komercyjnych działających na polskim rynku.

 

fot. dane Komisji Nadzoru Finansowego

 


Źródła:
https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/sytuacja_sektora_skok_I_kwartal_2019_66746.pdf
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20120000855/O/D20120855.pdf

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Wszystkie komentarze

henryk mazurek
henryk mazurek
2020-08-18 14:08:43

tylko pożyczać u nich , usługi bankowe bardziej ludzkie

------------------------
------------------------
2020-05-10 11:05:14

Skoki to najwieksza instytucja prabankowa w Polsce!!

Podobne artykuły

Kredyt samochodowy Ostróda
Kredyty miasta
author
Patryk Byczek
28 listopada 2017

Kredyt samochodowy Ostróda

Aktywność fizyczna Polaków – raport
Wpisy
author
Aneta Jankowska
12 lipca 2017

Aktywność fizyczna Polaków – raport

Jedna czwarta miesięcznego zarobku na OC
Bez kategorii
author
Alicja Uzarowicz
06 czerwca 2019

Jedna czwarta miesięcznego zarobku na OC

Ile kosztuje kuchnia na wymiar?
Bez kategorii
author
Sandra Tessmer
15 czerwca 2019

Ile kosztuje kuchnia na wymiar?

Pożyczki bez BIK Zielonka
Pożyczki miasta
author
Aleksandra Gościnna
04 lipca 2022

Pożyczki bez BIK Zielonka

Powstanie nowe województwo?
Bez kategorii
author
Dominika Sobieraj
06 września 2019

Powstanie nowe województwo?

Porównaj