Stress-testy banków – na czym polegają?

Stress-testy banków – na czym polegają?

author
Halszka Gronek
06 listopada 2018
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Wielu z nas zastanawia się nad tym, co stanie się z krajowym rynkiem bankowym w przypadku nastania kryzysu gospodarczego na miarę dziejów. By zapobiec całkowitej utracie kontroli nad finansami w takich sytuacjach, instytucje nadzoru finansowego przeprowadzają coroczne stress-testy. Na czym one polegają?

Spis treści:

  1. Czym są stress-testy?
  2. Historia stress-testów
  3. Na czym dokładnie polegają stress-testy w Europie?
  4. Etapy europejskich stress-testów
  5. Najnowsze wyniki stress-testów
Zwiń spis treści

Czym są stress-testy?

Stress-testy banków pełnią kluczową rolę w ocenie stabilności i bezpieczeństwa krajowego systemu finansowego, szczególnie w obliczu potencjalnych zagrożeń, takich jak turbulencje gospodarcze, konflikty czy epidemie.

Zawirowania na giełdzie, zmiany układów sił politycznych, konflikty zbrojne, epidemie chorób czy klęski żywiołowe – wszystkie te czynniki mają ogromny wpływ na stabilność ogólnoświatowego rynku finansowego i całej branży bankowości. Wielu z nas już nie raz zastanawiało się nad tym, co stanie się w przypadku załamania krajowej gospodarki. Mroczne scenariusze takich sytuacji znamy z wielu filmów since-fiction: gdy nastanie kryzys, świat utraci kontrolę nad bankami, a my odcięci zostaniemy od pieniędzy. Co wtedy stanie się z naszymi oszczędnościami? Co z dostępem do rachunku bankowego? Polskie instytucje nadzoru finansowego wprowadziły system badania odporności banków na wszelkie zawirowania i kłopoty gospodarcze. Kluczowym elementem tegoż systemu są właśnie stress-testy, czyli analizy zdolności danego instrumentu finansowego do radzenia sobie z kryzysem gospodarczym. Na czym dokładnie polegają stress-testy i jaką pełnią rolę? „Stress-test” to termin ściśle bankowym. Odnosi się on do badań przeprowadzanych przez uprawnione do tego organy nadzoru finansowego nad stabilnością krajowych instytucji bankowych i nad ich odpornością na wszelkie zawirowania gospodarcze. Można powiedzieć, iż stress-test jest rodzajem analizy lub symulacji, jakiej celem jest określenie zdolności danego instrumentu finansowego do radzenia sobie z ogólnokrajowym kryzysem. Tego typu badanie jest o tyle istotne, iż nie bada ono sposobu funkcjonowania polskich banków w możliwie najlepszych (a więc utopijnych) warunkach, lecz właśnie w takich sytuacjach, które uważane są za skrajnie niebezpieczne (i niestety – wysoce prawdopodobne). Dzięki analizie działań polskich instrumentów finansowych, oraz procedur, jakie stosują one w przypadku załamania się polskiej gospodarki, oszacować można, jak solidny jest fundament owych banków i na ile bezpieczne okazać się może ulokowanie w nim swych wszystkich oszczędności. Niektóre narzędzia finansowe zapewniają elastyczność finansów w różnych warunkach rynkowych. Pożyczki krótkoterminowe stanowią atrakcyjną opcję dla tych, którzy obawiają się zaciągania długotrwałych zobowiązań finansowych, ponieważ umożliwiają szybką spłatę w krótkim okresie, minimalizując tym samym ryzyko długotrwałego zadłużenia. Sprawdź, jakie pożyczki dostępne są obecnie na rynku, więcej w naszym wpisie – Pożyczki krótkoterminowe. Dla tych, którzy nie obawiają się zobowiązań na dłuższy czas i mają stabilną sytuację finansową doskonałym rozwiązaniem będą natomiast pożyczki długoterminowe.

Historia stress-testów

Przy organizacji nowych, europejskich stress-testów współpracują wszystkie instytucje nadzorcze z państw unijnych, w tym także i polska Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). 

Po raz pierwszy stress testy pojawiły się na początku lat 90’ XX wieku. Wszystko to dlatego, że na przełomie lat 80’ i 90’ w Stanach Zjednoczonych masowo bankrutowały banki i wszelkie inne instytucje oszczędnościowo-kredytowe. Miały one zbyt mało kapitału, by pokryć straty wynikające z niespodziewanego załamania rynku nieruchomości w znacznej części amerykańskich miast. Po tych przykrych wydarzeniach amerykańskie banki zaczęły szukać skutecznych metod oceny ryzyka spadku wartości aktywów i upadku banków komercyjnych. Jedną z opracowanych wówczas metod były właśnie nieskomplikowane stress-testy, w ramach których sprawdzano, jak zmieniłby się bilans banku, gdyby – przykładowo – klienci nagle przestali spłacać swe kredyty lub gdyby nastąpił upadek firm, którym dany bank pożyczył ogromną sumę. Pierwotne, amerykańskie stress-testy sprawdziły się na tyle dobrze, że w 1996 r. Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego, którego głównym zadaniem jest opracowywanie najlepszych praktyk i standardów rachunkowości, nakazał instytucjom finansowym regularnie stosować stress-testy. 

Ówczesne banki dosyć szybko dostosowały się do zaleceń Komitetu Bazylejskiego – choć niestety każdy na swój własny i wewnętrzny sposób. Nie było wówczas jednego spójnego standardu oceniania stabilności podmiotów sektora bankowego i dlatego też żaden z banków nie był w pełni przygotowany na wkrótce nastałe kryzysy finansowe. Gdy zrozumiano, jak ważne jest wprowadzenie jednolitego i szczelnego systemu oceny stabilności banków, na szeroką skalę wprowadzono stress-testy do użytku publicznych instytucji nadzorujących rynek finansowy. Dopiero po 2007 roku, gdy nastał jeden z najpoważniejszych kryzysów gospodarczych wśród krajów wysoko rozwiniętych, rządowe organy regulacyjne zaczęły przeprowadzać stress-testy we własnym zakresie. Badania te nie były już wewnętrzne, lecz prowadzono jest zewnętrznie i jednolicie dla wszystkich banków. 

Zmiana sposobu analizowania stabilności banków była wówczas istnym przewrotem kopernikańskim. Dzięki odgórnej standaryzacji i narzuceniu jednolitej definicji scenariusza kryzysowego wszystkie banki komercyjne sprostać musiały tym samym wymogom. Żadna instytucja finansowa nie mogła już dłużej naginać stress-testów do własnych potrzeb. Pierwszy wielki i odgórnie sterowany stress-testy przeprowadzony został przez amerykański Departament Skarbu w pierwszej połowie 2009 roku. W tym samym czasie także i w Europie poszczególne krajowe nadzory finansowe  zaczęły przeprowadzać podobne oceny kondycji banków. 

Od 2010 roku, zgodnie z rekomendacją unijnych ministrów finansów, stress-testy największych europejskich banków (w tym także i polskiego PKO BP) prowadzane są również na szczeblu ponadnarodowym. Pierwsze z nich były nieco szczątkowe, lecz późniejsze, licząc od chwili utworzenia unii bankowej w 2013 roku, cechowały się wysokim poziomem zabezpieczeń i szczelności. Ówcześni europejscy przywódcy unii bankowej ustalili, iż pierwszym filarem nowo powstałej wspólnoty będzie właśnie jednolity nadzór nad rynkiem finansowym. Kontrolę tę powierzyli Europejskiemu Bankowi Centralnemu (EBC), który w szybkim czasie zarządził nowatorskie stress testy połączone z indywidualnym przeglądem wycen aktywów bankowych.

Na czym dokładnie polegają stress-testy w Europie?

Europejskie stress-testy, nad których prawidłowym przebiegiem od blisko 5 lat czuwa Europejski Bank Centralny (EBC), mają wykazać, czy banki strefy EURO gwarantują zarówno swym Klientom, jak i innym podmiotom rynku finansowego odpowiedni standard i stabiliność oferowanych usług. Instytucje nadzorcze badają, czy europejskie banki posiadają odpowiedni kapitał w stosunku do udzielanych kredytów, czy prawidłowo oceniają one ryzyko swych transakcji, jakie mają rezerwy na nieterminowo spłacane kredyty i na ile stabilnie zabezpieczane są udzielane przez nie kredyty. Sprawdzane jest także, czy fundusze finansujące działalność banków są wystarczająco stabilne, by podołać ewentualnemu kryzysowi gospodarczemu w przyszłości. Europejskie instytucje nadzorcze ściśle współpracują z krajowymi organami kontrolującymi banki. W przypadku Polski stress-testy przeprowadzane są w korelacji z krajowym nadzorcą rynkowym – czyli Komisją Nadzoru Finansowego. Podczas standardowej analizy poziomu odporności polskich banków na ewentualne kryzysy gospodarcze, stress-testy przeprowadzane są w dwóch niezależnych częściach.

Etapy europejskich stress-testów

  • W ramach pierwszego etapu (etap AQR) dokonuje się przeglądu jakości aktywów badanych instytucji (ang. Asset Quality Review ). Właśnie wtedy eksperci rachunkowości sprawdzają, czy w bilansach banków nie ma tak zwanych „toksycznych kredytów” albo ryzykownych papierów wartościowych. Można więc powiedzieć, iż w trakcie tego etapu sprawdzane jest to, co bank już posiada i na ile jest to bezpieczne.
  • Drugi etap stress-testów to profesjonalna symulacja przyszłej pracy i pozycji banku. Część ta polega na poddaniu danej instytucji badaniu, którego nadrzędnym celem jest sprawdzenie, na ile fundusze własne banku zmieniłyby się w kolejnych trzech latach w wyniku realizacji poszczególnych scenariuszy (np. bazowego lub szokowego).

Najnowsze wyniki stress-testów

Stress-testy przeprowadzone przez Europejski Bank Centralny sugerują, że banki są odporne na spowolnienie gospodarcze. Zbadano 98 instytucji, a ich wyniki są stosunkowo dobre. Ostateczna zdolność strefy euro do radzenia sobie z trudnościami i jej stabilność są jednak trudne do przesądzenia, ponieważ zależą od wielu złożonych czynników, takich jak globalne warunki gospodarcze, wysokość długu publicznego czy polityka gospodarcza. W tym kontekście, świadomość solidnej kondycji banków może wpłynąć na pozytywne perspektywy dla udzielania różnego rodzaju kredytów (np. kredytów gotówkowych –  aktualny ranking najlepszych ofert znajdziesz tutaj).

Źródła:

https://www.bankingsupervision.europa.eu/ecb

author
Halszka Gronek
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Wszystkie komentarze

ninjo
ninjo
2018-11-13 08:35:29

bardzo kopleksowo opisane, super! wszelkie informacje jak na tacy

Podobne artykuły

Kasa Stefczyka Pyrzyce

Szukasz danych o oddziałach Kasy Stefczyka w Pyrzycach? Oto kompletna lista. Sprawdź placówkę, w tym adres, numer telefonu, godziny otwarcia oraz mapę dojazdu.

author
Julia Wierciło
22 marca 2024
Ekspertka finansowa, związana z zadluzenia.com od 2022 roku. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Znana z niekonwencjonalnego podejścia do świata finansów. W artykułach przyjmuje perspektywę bycia blisko ludzi.

Jak odzyskać ubezpieczenie kredytu?

Każdy kredyt, na jaki się decydujemy, wiąże się z pewnym ryzykiem. Bojąc się o swą przyszłość, wiele Klientów decyduje się na wykupienie pakietu ubezpieczeniowego. Sprawdziliśmy, czy istnieje możliwość otrzymania zwrotu kosztów, jakie ponieśliśmy, ubezpieczając swój kredyt.

author
Halszka Gronek
20 lipca 2023
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Bank Pekao w Luborzycy

Bank Pekao jest jednym z największych banków detalicznych w Polsce. Jeden z jego oddziałów mieści się w Luborzycy – sprawdzamy godziny otwarcia, dane kontaktowe oraz ofertę placówki.

author
Patryk Byczek
07 lipca 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Alior Bank w Sieradzu

Jednym z największych banków detalicznych w Polsce jest Alior Bank. Sprawdziliśmy placówki i oddziały w Sieradzu – zapoznaj się z godzinami otwarcia, danymi kontaktowymi i opiniami.

author
Aleksandra Gościnna
28 czerwca 2019
Ekspertka finansowa, magister Uniwersytetu Gdańskiego i absolwentka studiów podyplomowych na UW. W latach 2021-2023 redaktor naczelny zadluzenia.com. Specjalistka ds. e-marketingu i promocji online.

Promocja: „eKonto z premią – III edycja” w mBanku

Ruszyła kolejna edycja promocji w mBanku, w ramach której za założenie mKonta można zgarnąć 140 złotych premii. Promocja trwa do 14 lutego 2019 roku.

author
Patryk Byczek
22 grudnia 2018
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Pierwsza ofiara pojazdu autonomicznego

W Arizonie doszło do śmiertelnego wypadku, w którym uczestniczył autonomiczny pojazd Ubera. Potrącona przez samodzielnie poruszający się pojazd kobieta wskutek odniesionych obrażeń zmarła w szpitalu.

author
Patryk Byczek
21 marca 2018
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.
Porównaj