Stress-testy banków – na czym polegają?
Wielu z nas zastanawia się nad tym, co stanie się z krajowym rynkiem bankowym w przypadku nastania kryzysu gospodarczego na miarę dziejów. By zapobiec całkowitej utracie kontroli nad finansami w takich sytuacjach, instytucje nadzoru finansowego przeprowadzają coroczne stress-testy. Na czym one polegają?
Spis treści:
- Czym są stress-testy?
- Historia stress-testów
- Na czym dokładnie polegają stress-testy w Europie?
- Etapy europejskich stress-testów
- Najnowsze wyniki stress-testów
Czym są stress-testy?
Stress-testy banków pełnią kluczową rolę w ocenie stabilności i bezpieczeństwa krajowego systemu finansowego, szczególnie w obliczu potencjalnych zagrożeń, takich jak turbulencje gospodarcze, konflikty czy epidemie.
Zawirowania na giełdzie, zmiany układów sił politycznych, konflikty zbrojne, epidemie chorób czy klęski żywiołowe – wszystkie te czynniki mają ogromny wpływ na stabilność ogólnoświatowego rynku finansowego i całej branży bankowości. Wielu z nas już nie raz zastanawiało się nad tym, co stanie się w przypadku załamania krajowej gospodarki. Mroczne scenariusze takich sytuacji znamy z wielu filmów since-fiction: gdy nastanie kryzys, świat utraci kontrolę nad bankami, a my odcięci zostaniemy od pieniędzy. Co wtedy stanie się z naszymi oszczędnościami? Co z dostępem do rachunku bankowego? Polskie instytucje nadzoru finansowego wprowadziły system badania odporności banków na wszelkie zawirowania i kłopoty gospodarcze. Kluczowym elementem tegoż systemu są właśnie stress-testy, czyli analizy zdolności danego instrumentu finansowego do radzenia sobie z kryzysem gospodarczym. Na czym dokładnie polegają stress-testy i jaką pełnią rolę? „Stress-test” to termin ściśle bankowym. Odnosi się on do badań przeprowadzanych przez uprawnione do tego organy nadzoru finansowego nad stabilnością krajowych instytucji bankowych i nad ich odpornością na wszelkie zawirowania gospodarcze. Można powiedzieć, iż stress-test jest rodzajem analizy lub symulacji, jakiej celem jest określenie zdolności danego instrumentu finansowego do radzenia sobie z ogólnokrajowym kryzysem. Tego typu badanie jest o tyle istotne, iż nie bada ono sposobu funkcjonowania polskich banków w możliwie najlepszych (a więc utopijnych) warunkach, lecz właśnie w takich sytuacjach, które uważane są za skrajnie niebezpieczne (i niestety – wysoce prawdopodobne). Dzięki analizie działań polskich instrumentów finansowych, oraz procedur, jakie stosują one w przypadku załamania się polskiej gospodarki, oszacować można, jak solidny jest fundament owych banków i na ile bezpieczne okazać się może ulokowanie w nim swych wszystkich oszczędności. Niektóre narzędzia finansowe zapewniają elastyczność finansów w różnych warunkach rynkowych. Pożyczki krótkoterminowe stanowią atrakcyjną opcję dla tych, którzy obawiają się zaciągania długotrwałych zobowiązań finansowych, ponieważ umożliwiają szybką spłatę w krótkim okresie, minimalizując tym samym ryzyko długotrwałego zadłużenia. Sprawdź, jakie pożyczki dostępne są obecnie na rynku, więcej w naszym wpisie – Pożyczki krótkoterminowe. Dla tych, którzy nie obawiają się zobowiązań na dłuższy czas i mają stabilną sytuację finansową doskonałym rozwiązaniem będą natomiast pożyczki długoterminowe.
Historia stress-testów
Przy organizacji nowych, europejskich stress-testów współpracują wszystkie instytucje nadzorcze z państw unijnych, w tym także i polska Komisja Nadzoru Finansowego (KNF).
Po raz pierwszy stress testy pojawiły się na początku lat 90’ XX wieku. Wszystko to dlatego, że na przełomie lat 80’ i 90’ w Stanach Zjednoczonych masowo bankrutowały banki i wszelkie inne instytucje oszczędnościowo-kredytowe. Miały one zbyt mało kapitału, by pokryć straty wynikające z niespodziewanego załamania rynku nieruchomości w znacznej części amerykańskich miast. Po tych przykrych wydarzeniach amerykańskie banki zaczęły szukać skutecznych metod oceny ryzyka spadku wartości aktywów i upadku banków komercyjnych. Jedną z opracowanych wówczas metod były właśnie nieskomplikowane stress-testy, w ramach których sprawdzano, jak zmieniłby się bilans banku, gdyby – przykładowo – klienci nagle przestali spłacać swe kredyty lub gdyby nastąpił upadek firm, którym dany bank pożyczył ogromną sumę. Pierwotne, amerykańskie stress-testy sprawdziły się na tyle dobrze, że w 1996 r. Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego, którego głównym zadaniem jest opracowywanie najlepszych praktyk i standardów rachunkowości, nakazał instytucjom finansowym regularnie stosować stress-testy.
Ówczesne banki dosyć szybko dostosowały się do zaleceń Komitetu Bazylejskiego – choć niestety każdy na swój własny i wewnętrzny sposób. Nie było wówczas jednego spójnego standardu oceniania stabilności podmiotów sektora bankowego i dlatego też żaden z banków nie był w pełni przygotowany na wkrótce nastałe kryzysy finansowe. Gdy zrozumiano, jak ważne jest wprowadzenie jednolitego i szczelnego systemu oceny stabilności banków, na szeroką skalę wprowadzono stress-testy do użytku publicznych instytucji nadzorujących rynek finansowy. Dopiero po 2007 roku, gdy nastał jeden z najpoważniejszych kryzysów gospodarczych wśród krajów wysoko rozwiniętych, rządowe organy regulacyjne zaczęły przeprowadzać stress-testy we własnym zakresie. Badania te nie były już wewnętrzne, lecz prowadzono jest zewnętrznie i jednolicie dla wszystkich banków.
Zmiana sposobu analizowania stabilności banków była wówczas istnym przewrotem kopernikańskim. Dzięki odgórnej standaryzacji i narzuceniu jednolitej definicji scenariusza kryzysowego wszystkie banki komercyjne sprostać musiały tym samym wymogom. Żadna instytucja finansowa nie mogła już dłużej naginać stress-testów do własnych potrzeb. Pierwszy wielki i odgórnie sterowany stress-testy przeprowadzony został przez amerykański Departament Skarbu w pierwszej połowie 2009 roku. W tym samym czasie także i w Europie poszczególne krajowe nadzory finansowe zaczęły przeprowadzać podobne oceny kondycji banków.
Od 2010 roku, zgodnie z rekomendacją unijnych ministrów finansów, stress-testy największych europejskich banków (w tym także i polskiego PKO BP) prowadzane są również na szczeblu ponadnarodowym. Pierwsze z nich były nieco szczątkowe, lecz późniejsze, licząc od chwili utworzenia unii bankowej w 2013 roku, cechowały się wysokim poziomem zabezpieczeń i szczelności. Ówcześni europejscy przywódcy unii bankowej ustalili, iż pierwszym filarem nowo powstałej wspólnoty będzie właśnie jednolity nadzór nad rynkiem finansowym. Kontrolę tę powierzyli Europejskiemu Bankowi Centralnemu (EBC), który w szybkim czasie zarządził nowatorskie stress testy połączone z indywidualnym przeglądem wycen aktywów bankowych.
Na czym dokładnie polegają stress-testy w Europie?
Europejskie stress-testy, nad których prawidłowym przebiegiem od blisko 5 lat czuwa Europejski Bank Centralny (EBC), mają wykazać, czy banki strefy EURO gwarantują zarówno swym Klientom, jak i innym podmiotom rynku finansowego odpowiedni standard i stabiliność oferowanych usług. Instytucje nadzorcze badają, czy europejskie banki posiadają odpowiedni kapitał w stosunku do udzielanych kredytów, czy prawidłowo oceniają one ryzyko swych transakcji, jakie mają rezerwy na nieterminowo spłacane kredyty i na ile stabilnie zabezpieczane są udzielane przez nie kredyty. Sprawdzane jest także, czy fundusze finansujące działalność banków są wystarczająco stabilne, by podołać ewentualnemu kryzysowi gospodarczemu w przyszłości. Europejskie instytucje nadzorcze ściśle współpracują z krajowymi organami kontrolującymi banki. W przypadku Polski stress-testy przeprowadzane są w korelacji z krajowym nadzorcą rynkowym – czyli Komisją Nadzoru Finansowego. Podczas standardowej analizy poziomu odporności polskich banków na ewentualne kryzysy gospodarcze, stress-testy przeprowadzane są w dwóch niezależnych częściach.
Etapy europejskich stress-testów
- W ramach pierwszego etapu (etap AQR) dokonuje się przeglądu jakości aktywów badanych instytucji (ang. Asset Quality Review ). Właśnie wtedy eksperci rachunkowości sprawdzają, czy w bilansach banków nie ma tak zwanych „toksycznych kredytów” albo ryzykownych papierów wartościowych. Można więc powiedzieć, iż w trakcie tego etapu sprawdzane jest to, co bank już posiada i na ile jest to bezpieczne.
- Drugi etap stress-testów to profesjonalna symulacja przyszłej pracy i pozycji banku. Część ta polega na poddaniu danej instytucji badaniu, którego nadrzędnym celem jest sprawdzenie, na ile fundusze własne banku zmieniłyby się w kolejnych trzech latach w wyniku realizacji poszczególnych scenariuszy (np. bazowego lub szokowego).
Najnowsze wyniki stress-testów
Stress-testy przeprowadzone przez Europejski Bank Centralny sugerują, że banki są odporne na spowolnienie gospodarcze. Zbadano 98 instytucji, a ich wyniki są stosunkowo dobre. Ostateczna zdolność strefy euro do radzenia sobie z trudnościami i jej stabilność są jednak trudne do przesądzenia, ponieważ zależą od wielu złożonych czynników, takich jak globalne warunki gospodarcze, wysokość długu publicznego czy polityka gospodarcza. W tym kontekście, świadomość solidnej kondycji banków może wpłynąć na pozytywne perspektywy dla udzielania różnego rodzaju kredytów (np. kredytów gotówkowych – aktualny ranking najlepszych ofert znajdziesz tutaj).
Źródła:
https://www.bankingsupervision.europa.eu/ecb
Wszystkie komentarze
bardzo kopleksowo opisane, super! wszelkie informacje jak na tacy
Dodaj komentarz